آرمان هیأت - «ناسور» را بر پایه مقتل «نفس المهموم» ساختم

کیانوش دالوند گفت: در ساخت فیلم «ناسور» مقتل نفس‌المهوم‌ پایه و اساس کار بود، اثری که مرا به شدت تحت تاثیر خود قرار داد. اتفاقی که امیدوارم برای فیلم نیز رخ دهد و تاثیرگذاری لازم را به روی مخاطب داشته باشد.

«ناسور» عنوان فیلمی سینمایی است که در قالب انیمیشن به عاشورا می‌پردازد. این کار با ساختار نو سعی دارد عاشورا را برای کودکان و بزرگسالان روایت کند. در ضمن این کار مقتلی تصویری از آنچه در عاشورا گذشته، است. در همین راستا داریوش دالوند، کارگردان و کیانوش دالوند، تهیه‌کننده این اثر سینمایی میهمان خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) بودند تا پیرامون این فیلم با آنها گفت‌و‌گو شود.

کیانوش دالوند، کارگردان «ناسور» در ابتدای این گفت‌و‌گو درباره چگونگی ساخت این کار سینمایی اظهار کرد: همیشه دوست داشتم، کاری با محوریت عاشورا بسازم، چون هر ایرانی مسلمانی چنین عشقی را در دل خود دارد که برای امام حسین(ع) کاری را انجام دهد، اما متاسفانه دست‌یابی به این خواسته سال‌ها برایم امکان‌پذیر نبود. برای همین وقتی این فرصت از طریق برادرم (تهیه کننده) فراهم شد با عشق و علاقه تمام، وقت و انرژی خود را صرف کردم تا بهترین کار در این زمینه انجام شود. با این توضیح مراحل تحقیقی کار انجام شد و بعد از آن به همراه مهدی طائبی، نگارش فیلمنامه انجام شد، البته پیرزادی و یارمحمدی نیز به ما مشاوره لازم را می‌دانند تا کار از تمامی تحریفات احتمالی در امان ماند. درباره زمانی که برای ساخت «ناسور» صرف شد هم باید بگویم که ۱۸ ماه برای تولید این کار وقت گذاشته شد.

وی افزود: نزدیک به ۳۰ نفر در ساخت این کار به ما یاری رساندند، البته اگر بخواهیم عواملی چون آهنگساز، تدوینگر و... را به کار اضافه کنیم، باید بگویم که نزدیک به ۷۰ نفر در این پروژه فعالیت داشتند. بحث دیگر، درباره این فیلم به الهام‌گیری کار از مقتل‌ها بر می‌گردد، البته تمام سعی من این بود که از مقاتلی استفاده شود که در آن ماجرا به شکلی روان بیان شده باشد؛ به‌ویژه اینکه سعی کردم از مقتلی استفاده شود که نگاهی جانبدارانه به موضوع نداشته باشد، بلکه تنها آن چیزی که رخ داده را بیان کرده باشد. بر همین مبنا مقتل «نفس المهموم» و کتاب «آه» خیلی توانست به من در ساخت این کار کمک کند. در ضمن کتب دیگری نیز نظیر تاریخ طبری و «لهوف» نیز در این مورد توجه قرار گرفت.

دالوند در جواب به این سوال که آیا در زمان نگارش فیلمنامه و ساخت از وجود مشاوره مذهبی در کار بهره برده است؟ گفت: حجت‌الاسلام والمسلمین امید آقایی به ما در این فیلم مشاوره دادند. این پژوهشگر علوم اسلامی و تاریخی یک مزیت بسیار مهم دارند آنهم این‌که زبان هنر را به‌خوبی می‌شناسند و به‌زودی نیز فیلم سینمایی خود را کارگردانی خواهد کرد.

در ادامه این جلسه داریوش دالوند، تهیه‌کننده این کار نیز درباره انگیزه‌های خود از تهیه این کار گفت: چند سال پیش دوستی به من کتاب «آه» را هدیه داد. یادم است که در زمان خواندن برای خط به خط این کتاب اشک ریختم. از همان زمان هدفی در ذهنم شکل گرفت که به هر طریق ممکن این کار را به صورت تصویری تولید کنم. نکته بسیار جذاب پیرامون این مقتل شکل روایی کار بود که به نظرم جزء به جزء پیش رفته بود. مطلب دیگری که می‌خواهم بیان کنم این است که ما از مقتلی (نفس المهموم) در این کار الهام گرفتیم که شهید مطهری کمترین ایراد را از آن گرفته است.

تهیه‌کننده «ناسور» ادامه داد: مطلب دیگری که می‌خواهم در این گفت‌وگو به آن تاکید داشته باشم این است که در این کار ما می‌بایست ملاحظاتی را رعایت می‌کردم که ما را از انجام آن معذور می‌داشت. برای مثال عده‌ای از ما می‌پرسیدند که چرا ما صحنه شهادت حضرت علی اکبر(ع) را نشان ندادیم. در جواب باید گفت که اگر ما قبل از شهادت حضرت ابوالفضل(ع) می‌خواستیم شهادت حضرت علی اکبر‌(ع) را نشان دهیم، تماشاگر بسیار اذیت می‌شد، چون فشاری که از اندوه بر مخاطبان حاصل می‌شد شاید تحملش برای همه میسر نبود. در ضمن در زمینه شهادت حضرت علی اکبر(ع) روایات متعددی وجود دارد که اگر می‌خواستم به یکی از آنها اتکا کنیم شاید با اعتراض عده‌ای دیگر مواجه می‌شدیم.

در ادامه این نشست کارگردان «ناسور» در پاسخ به این سوال که چرا آنها در کار اولشان قصه‌ای ملی را مد نظر قرار دادند و در کار دوم داستانی مذهبی را؟ اینگونه پاسخ داد: برای ما آنچه اهمیت دارد وجود قهرمان در تولیدات سینمایی است، حال این قهرمان می‌تواند از مفاخر ملی ما باشد یا اینکه از بزرگترین شخصیت‌های گرانقدر مذهبی باشد. دلیل این رویکرد نیز این است که باور داریم جامعه قادر نیست بدون قهرمان به کارش ادامه دهد. توضیح را اینگونه تکمیل می‌کنم. جامعه‌ای که قهرمان ندارد دیگر در آن ایثار جایی ندارد برای همین دشمن به راحتی می‌تواند به آن دست درازی کند. برای همین ضروری می‌دانم با زبان سینما ما فرهنگ قهرمان پروری را اشاعه دهیم تا شاهد اتفاقات بسیار خوبی در سینمای کشورمان باشیم.

وی در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر این‌که این فیلم تصویری سازی جدید از سیمای ائمه دارد؟ بیان کرد: شخصیت‌هایی چون امام حسین (ع) یا حضرت ابوالفضل (ع) در ذهن تک تک مسلمان شمایلی خاص دارد. برای همین نشان دادن سیمای این عزیزان به نوعی زمینی کردن آنهاست، برای همین ما در «ناسور» چهره این بزرگان را نورانی کردیم، وقتی این کار را انجام دادیم برای این‌که دیگر شخصیت‌ها نیز برای تماشاگر قابل پذیرش باشند سیمایشان را نشان ندیدیم. اتفاقی که فکر می‌کنم جواب داد و ما توانستیم به آنچه که می‌خواهیم دست پیدا کنیم. درباره این شکل از کار نقدی به فیلم وارد می‌شود که باعث شده این شیوه از تصویرسازی باعث ترس کودکان شود، اتفاقی که به هیچ وجه در هیچ یک از سالن‌های نمایشی که من در آن حضور داشتم رخ نداد. موضوع دیگر اینکه چرا باید به بهانه اینکه ممکن است اتفاقی رخ دهد، جلوی آزاد‌اندیشی را بگیریم.

تهیه‌کننده «ناسور» در تکمیل توضیح کارگردان گفت: به جرات می‌توانم بگویم که کمترین میزان ترس و بلند شدن از صندلی در این فیلم روی داد. این نکته را در سالن‌های نمایش بسیاری متعددی مشاهده کردم. مطلب دیگر این‌که چه کسی گفته این فیلم سینمایی تنها برای کودکان ساخته شده است. این فیلم با محوریت عاشورا کاریست که تمامی سنین را مد نظر قرار دارد و تنها به قشری خاص خلاصه نمی‌شود.، البته نگاه نادرست به انیمیشن تنها مختص به مسئولان نیست، بلکه باوریست که در تمامی بخش‌های جامعه ریشه دوانده، برای همین باید با کارهای متعدد و تبلیغات مناسب، این امکان را فراهم آوریم تا انیمیشن کاری برای تمامی رده‌های سنی باشد.

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو با سخت خواندن انیمیشن گفت: به نظرم فیلم‌سازی در حوزه انیمیشن بسیار سخت‌تر از، سینمای داستانی است، چون تماشاگر می‌داند آنچه را که می‌بیند، واقعی نیست. برای همین انتقال پیام کاری بسیار دشوار در این حوزه است، البته مشکل دیگری نیز در حوزه انیمیشن وجود دارد که کار کردن در این حوزه را بسیار دشوار می‌کند، آنهم هزینه‌هایی است که این کار بر دوش تهیه‌کننده فیلم می‌گذارند. جدا از هزینه‌های زیاد، سرمایه‌گذاری نیز پیدا نمی‌شود که در این حوزه سرمایه گذاری لازم را انجام دهد.

داریوش دالوند در پاسخ به این سوال که از این فیلم در اکران چه حمایتی به عمل آمد؟ گفت: به جرئت می‌گویم که از این فیلم هیچ‌گونه حمایتی نشد، البته ما در ساخت توقع کمک از نهاد یا سازمانی را نداشتیم، اما در اکران حداقل این انتظار می‌رفت که سازمان‌ها یا نهادهایی که عنوان دینی یا انقلابی داشتند در بحث اکران حداقل یاری را نسبت به فیلم مبذول فرمایند. اتفاقی که متاسفانه رخ نداد. این اتفاق نیز تنها به اکران خلاصه نشد، بلکه در زمان نمایش فیلم در جشنواره فیلم فجر نیز چنین اجحافاتی را نسبت به فیلم شاهد بودیم. این بی‌مهری‌ها نسبت به «ناسور» در شرایطی است که همه مسئولان در سخنان خود همیشه ادعای حمایت از کارهای عاشورایی را سر می‌دهند، اما وقتی پای عمل به میان می‌آید این حرف‌ها رنگ می‌بازد.

وی به توضیح فوق اضافه کرد: البته کسانی که به «ناسور» پاسخ منفی دادند به طور مستقیم نگفتند که کمکی به این کار نمی‌کنند، بلکه بهانه‌های می‌آوردند تا به نوعی مرا از سر خود باز کنند؛ برای مثال در زمانی می‌گفتند هنوز برای کمک به اکران این کار زمان باقیست، اما وقتی زمان نمایش فیلم فرا می‌رسید و نزد آنها می‌رفتم می‌گفتند که دیر آمده‌ام و ما بودجه خود را به کارهای دیگر اختصاص داده‌ایم. درد بیشتر آنجاست که می‌بینیم نسبت به برخی فیلم‌ها کمک‌ها آنچنانی می‌شود و بلیط فیلم به‌راحتی خریداری شده و در اختیار پرسنل قرار می گیرد، اما در «ناسور» این اتفاق حتی برای یک سانس نمایش هم رخ نمی‌دهد.

دالوند در انتهای سخنانش تصریح کرد: فیلم‌هایی نظیر «ناسور» تنها برای عشق به اباعبدالله الحسین(ع) ساخته می‌شود و هیچ منفعت مالی پشت آن نهفته نیست؛ زیرا همانگونه که گفتم در این حوزه کمترین حمایت‌ها انجام می‌شود، بنابراین اگر وضعیتی به همین منوال ادامه پیدا کند متاسفانه دیگر کسی قادر نخواهد بود در این حوزه کار کند، حتی اگر عاشقانه موضوع مورد نظر را دوست داشته باشم. برای همین تنها می‌توانم آرزو کنم که روزی فرا رسد که این مشکلات پیرامون کارهایی با محوریت عاشورا از بین رود.

انتهای پیام/