آرمان هیأت - تبیین اوصاف فاطمی و تعمیق اندیشه مخاطب؛ دو ضرورت در شعرهای فاطمی

تبیین اوصاف فاطمی و تعمیق اندیشه مخاطب؛ دو ضرورت در شعرهای فاطمی

اسماعیل امینی: اغلب شعرهایی که درباره حضرت فاطمه زهرا(س) سروده شده درباره شهادت ایشان است و در رابطه با زندگی فردی و اجتماعی آن حضرت تقریباً هیچ برنامه‌ای وجود ندارد و اغلب مجالس برای شهادت برگزار می‌شود، در حالی که وجود ائمه معصومین(ع) برای عزاداری نبوده و برای هدایت مردم بوده است.

اسماعیل امینی، شاعر و نویسنده درباره نگاه مرثیه و ماتمی در شعر فاطمی گفت: کاری که در رابطه با ائمه اطهار(ع) و به‌ویژه در سالروز شهادت آنها در حوزه شعر آئینی انجام می‌شود، همین نگاه ماتمی است. متأسفانه جامعه هم به‌ویژه قشر جوان اسم حضرت زهرا(س) که عنوان می‌شود، یکسری موضوعات واقعه تلخ شهادت، پهلوی شکسته و ... به ذهن‌ها متبادر می‌شود و درباره شخصیت آن حضرت چندان اطلاعی ندارند.

وی افزود: اغلب شعرهایی که درباره حضرت فاطمه زهرا(س) سروده شده درباره شهادت ایشان است و در رابطه با تولد، ازدواج، ارتباطش با پدر، همسر و فرزندان و زندگی فردی و اجتماعی آن حضرت تقریباً هیچ برنامه‌ای وجود ندارد و اغلب مراسم‌ها و مجالس برای شهادت برگزار می‌شود، در حالی که وجود ائمه معصومین(ع) برای عزاداری نبوده و برای هدایت مردم بوده است.

امینی تصریح کرد: کتاب‌های خوبی درباره زندگی آن حضرت، خطبه فدکیه و... داریم اما فضا به گونه‌ای است که مطالعه کم است و کمتر کسی رغبت به مطالعه نشان می‌دهد تا با ابعاد گوناگون شخصیت حضرت آشنا شود و شعرهایی هم که وجود دارد در مجالس مصیبت بیشتر خوانده می‌شود.

این شاعر ادامه داد: متأسفانه رویکرد اصلی کار ترویجی و تبلیغی درباره دین هم، غم و عزاداری بوده و به گونه‌ای تلقین شده که فرد متدین باید غمگین باشد و دلیلی برای شادمانی اهل ایمان وجود ندارد.

وی در ادامه درباره سرودن شعرهای فولکلور و عامیانه درباره حضرت فاطمه زهرا(س) گفت: هیچ ایرادی ندارد که شعرهای فاطمی به سمت شعرهای محلی و فولکلور برود، آنچه شعر امروز ما کم دارد عمق اندیشه است، توانایی شاعران بیشتر صرف صورت شعر شده، در حالی که شعر و شاعر باید بیان‌کننده حکمت باشد. آنچه محل اشکال است، این است که تجربه‌ها عمیق نبوده و لفظ و بیان ادبی در نهایت اندیشه نیست.

امینی درباره حکمت گفت: حکمت، تجربه‌های عام انسان است و نه گذرا. در مواجهه با مرگ، عشق، جبر، اختیار و گذر زمان اندیشه و منظری داریم که اهل هنر به آنها توجهی نمی‌کند. در گذشته شاعران بزرگی از همین تجربه‌ها، مضمونی استخراج می‌کردند که حاوی اندیشه بود؛ به عنوان مثال، درباره افتادن برگ، از چنان تعبیر و مضمونی استفاده می‌کردند که حاوی عمق اندیشه بود.

این شاعر و نویسنده علت این موضوع را در نظام تعلیم و تربیت دانست و بیان کرد: در دانشگاه و مدارس، حفظ کردن، نکته‌یابی و رسیدن سریع به جواب و ... جای استدلال، فکر، پرسش‌گری و ... را گرفته و تکنیک در خدمت تعلیم و تربیت است. ما که نمی‌خواهیم در مدارس و دانشگاه‌ها شعبده‌باز تربیت کنیم. دانشگاه و مدارس باید به دانشجو و دانش‌آموز تفکر، کنجکاوی و پرسشگری بیاموزد، در حالی که برخی از اساتید در دانشگاه‌ها تعدادی سؤال به دانشجویان می‌دهند و از همین سؤالات آزمون می‌گیرند. با این اوضاع شعر هم به همین صورت خواهد شد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه انجمن‌های ادبی چه نقشی در این زمینه دارند، عنوان کرد: انجمن‌های ادبی جدی داریم، اما نقش اصلی را ندارند و ارتباط شاعران با یکدیگر تبدیل به ارتباط‌های مجازی و گروه‌های اینترنتی شده است. البته انجمن‌های ادبی قدیمی، تعدادشان خیلی کم شده، اما در برنامه‌های خود تجربیات شاعران پیشکسوت به جوانان انتقال می‌یابد.

انتهای پیام/