عضو هیأت علمی جامعة‌المصطفی با بیان اینکه مراسم عزاداری حضرت حمزه سیدالشهدا برای اولین بار از سوی هیأت رزمندگان اسلام قم صورت پذیرفته است، اظهار داشت: جا دارد که صدا و سیما، فعالان فرهنگی در شهرها، مساجد و غیره برای برپایی مراسم عزاداری برای ایشان که یکی از افتخارات ائمه معصومین(ع) هستند، بیشتر تلاش کنند.
وی ادامه داد: در بسیاری از روایات حضرت حمزه سیدالشهدا مدح شده و از افتخارات معصومین(ع) معرفی شده است که از جمله اینها می توان به خطبه 28 نهج البلاغه اشاره کرد، چرا که در آن کلام گهربار امیرمؤمنان(ع) از ایشان با عنوان هایی از قبیل «اسدالله»، «اسد رسول الله»، «سیدالشهدا» و غیره یاد شده است؛ همه این القاب نشانگر مقام والای حضرت حمزه(ع) است.
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی به تشریح چگونگی جنگ احد پرداخت و عنوان داشت: قریشیان پس از شکست در غزوه بدر و به خونخواهی کشتگان بدر، آماده نبردی دیگر به فرماندهی ابوسفیان، با پیامبر(ص) و مسلمانان شدند، نقشه پیامبر(ص) و بزرگان مهاجر و انصار برای رویارویی با حمله قریش آن بود که از مدینه خارج نشوند و همانجا دفاع کنند، اما جوانان و حمزه عموی پیامبر، خواهان جنگ در بیرون مدینه بودند که سرانجام پیامبر(ص) تصمیم گرفت برای جنگ از شهر خارج شود.
استاد حوزه و دانشگاه افزود: نتیجه اولیه این جنگ، شکست مشرکان بود؛ اما گروهی از تیراندازان که پیامبر(ص) آنان را به فرماندهی عبدالله بن جبیر بر کوه عینین در سمت چپ کوه احد قرار داده بود، به گمان پیروزی، کوه را ترک کردند، مشرکان نیز با عبور از همین منطقه، از پشت به مسلمانان حمله کردند و آنان را شکست دادند. در این جنگ، خسارت‌ سنگینی به مسلمانان رسید که از جمله آن می توان به شهادت حدود ۷۰ نفر از مسلمانان، شهادت حمزة بن عبدالمطلب و مُثله‌شدن وی، جراحت بر صورت پیامبر اکرم(ص) و شکستن دندان ایشان اشاره کرد.

سه علت برای شکست مسلمانان در جنگ احد
وی اختصاص حدود 80 آیه از سوره آل عمران(از آیه 122 تا آخر) به جنگ احد را دلیل بر اهمیت این غزوه دانست و بیان کرد: سه عامل در این جنگ سبب شکست مسلمانان شد که نخستین آنها جدا شدن عبدالله بن ابی و 300 تن از جنگجویان از لشکر اسلام بود؛ وی به سبب آنکه توصیه او را مبنی بر موضع‌گیری در مدینه نپذیرفته بودند، با گروهی دیگر پیامبر اکرم(ص) را ترک کرد و شمار مسلمانان از هزار تن به ۷۰۰ تن کاهش یافت.
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی دومین سبب شکست مسلمانان در جنگ احد را اینگونه توصیف کرد: تیراندازانی که بر سمت چپ لشکر گمارده شده بودند، به طمع غنیمت، جایگاه خود را ترک کردند و اصرار عبدالله بن جبیر که آنان را به فرمانبرداری از دستور پیامبر اکرم(ص) فرا می‌خواند، سودی نبخشید؛ خالد بن ولید که پیش‌تر نیز به تنگه‌ای که تیراندازان مدینه در دست داشتند، توجه کرده، ولی کاری از پیش نبرده بوداین‌بار به تنی چند از تیراندازان باقی مانده هجوم برد و همگی از پشت سر به لشکر مسلمانان که در حال تعقیب پیادگان لشکر مشرکان بودند، تاختند و 70 نفر از مسلمانان را شهید کردند.
کارشناس امور دینی اضافه کرد: سومین سبب شکست مسلمانان در جنگ احد این بود که  در میان هجوم آوردن مشکرکان از پشت سر به مسلمانان، کسی ندا داد که پیامبر(ص) کشته شده است؛ این خبر سخت سبب تضعیف روحیه مسلمانان شد چنانچه مسلمانان پراکنده شدند و حتی برخی به سوی کوه پناه بردند؛ گفته‌اند در گرماگرم نبرد، چند تن از مشرکان قصد جان پیامبر(ص) را کردند که بر اثر آن، دندان پیامبر(ص) شکست و صورت ایشان شکاف برداشت، در حالی که تنها شمار اندکی از یاران در کنار پیامبر(ص) باقی مانده بودند و اینکه ایشان  زخم‌های متعدد برداشته بودند به شکاف کوه پناه بردند؛ پریشانی مسلمانان به جایی رسید که همگی پا به فرار گذاشتند و جز حضرت علی بن ابی طالب(ع)، کسی با رسول خدا باقی نماند و با جان خود از حضرت(ص) محافظت کرد؛ در منابع اصیل تاریخی آمده است که امیرالمؤمنین(ع) در این حال 60 زخم کاری برداشت که بسیاری از آنها تا حدود یک سال بهبود نیافت.

حضرت حمزه سیدالشهدا در قرآن
وی با اشاره به آیه شریفه «مِنَ المُؤمِنينَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيهِ فَمِنهُم مَن قَضىٰ نَحبَهُ وَمِنهُم مَن يَنتَظِرُ وَما بَدَّلوا تَبديلًا» ابراز داشت: امیرمؤمنان(ع) فرمودند «مراد از "من المؤمنین رجال" سه نفر است؛ حمزه، جعفر و من؛ حمزه و جعفر "قضی نحبه" بوده و در راه خدا کشته شدند و من "منتظر" هستم تا به دیدار حق تعالی بشتابم».
حجت الاسلام والمسلمین رفیعی خاطرنشان کرد: پیامبر اکرم(ص) فرمودند «جبرئیل بر من نازل شد و گفت «ای رسول خدا، خداوند ار میان قوم بنی هاشم هفت نفر را برگزید که اولینش تویی که سرور همه انبیا هستی و دوم علی بن ابی طالب(ع) سرور همه اوصیای الهی، سوم و چهارم حسن(ع) و حسین(ع) سروران جوانان اهل بهشت، پنجم حمزه سیدالشهدا، ششم جعفر بن ابی طالب و هفتم مهدی(عج) از ذریه علی(ع) و فاطمه(س) و حسین(ع) هستند».
عضو هیأت علمی جامعة‌المصطفی حضرت حمزه سیدالشهدا را اینگونه توصیف کرد: ایشان مردی ولایت پذیر، صبور، با استقامت، شجاع، قوی، ایثارگر و مطیع محض پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) بودند و همین صفات سبب شد تا به این مقام بالا و والا دست پیدا کنند.
وی در پایان گفت: پیامبر اکرم(ص) فرمودند «حمزه(ع) را در حالی که در برزخ بود خواب دیدم، از او پرسیدم چه چیزی در آنجا بهتر است و از انسان دستگیری می کند؟؛ او گفت صلوات بر محمد و آل محمد، حب علی بن ابی طالب(ع) و سیراب کردن مسلمانان»؛ بنابراین ما به عنوان یک مؤمن و شیعه باید اینگونه صفات را سرلوحه زندگی خودمان قرار دهیم تا به سعادت ابدی دست پیدا کنیم.

آرمان هیأت