مداحان در حدود دو دهه گذشته در قامت چهره هایی بسیج کننده با اهداف و گرایشات مشخص وارد عرصه سیاست شدند و حتی در برهه هایی موضوع ایجاد حزبی با حضور مداحان به طور جدی مطرح شد. در کنار این تکاپوی سیاسی، حاشیه های گوناگون نیز هر از چند گاه دامنگیر آنان بوده است.
گفته های تازه سخنگوی دستگاه قضا در نشست خبری و پاسخ وی به پرسش یکی از خبرنگاران درباره اخبار بازداشت شماری از مداحان شناخته شده، تازه ترین واکنش رسمی به این اخبار بود.
حجت الاسلام «غلامحسین محسنی اژه ای» در این باره اظهار داشت: پرونده در دادسرای ویژه روحانیت مطرح است و از جزییات آن اطلاعی ندارم اما می‌دانم چند نفر دستگیر شدند. می‌دانم دو نفر بازداشت شده بودند و یک نفر با قرار آزاد شده بود.
چند روز پیش از این سخنان، برخی رسانه ها از دستگیری دو تن از مداحان مشهور به اتهاماتی چون ارتباط با سرویس اطلاعاتی رژیم صهیونیستی (موساد) خبر دادند؛ اتهامی که این بار بسیار سنگین تر از حاشیه های پیرامون مداحان شناخته شده در سال های گذشته بود.
علاوه بر جنس اتهامات مطرح شده، شهرت یکی از این مداحان و پیوندهای خانوادگی دیگری با یکی از سیاسیونِ خبرساز سبب شد تا اخبار، شایعه و گمانه زنی های بسیاری به همراه مطالبی درباره زندگی خصوصی و سابقه فعالیت این دو در رسانه های مجازی انتشار یابد. همچنین این دستگیری بار دیگر نگاه ها را به کارنامه سیاسی مداحان معطوف ساخت.
نخستین بارقه های تکاپوی جناحی مداحان در کشاکش رقابت دو جریان راست و چپ که به اصولگرایان و اصلاح طلبان موسوم شدند، در میانه های دهه 70 خورشیدی آشکار شد. در این برهه چهره هایی چون «حاج منصور ارضی» با توجه به علقه های مذهبی اصولگرایان در راس مداحان حامی این جریان قرار گرفتند و در مراسم و مناسبت های مذهبی به ارایه دیدگاه های خود در زمینه مسائل سیاسی پرداختند.
پیروزی اصولگرایان در انتخابات شورای شهر تهران و دوران شهرداری «محمود احمدی نژاد» در پایتخت نقطه عطفی در فعالیت سیاسی مداحان بود تا جایی که بسیاری از مداحان شناخته شده در انتخابات ریاست جمهوری نهم و دهم در زمره هواداران پر و پا قرص احمدی نژاد قرار گرفتند و حمایت خود را از وی را علنی ساختند.
فاصله گرفتن تدریجی احمدی نژاد از اردوگاه اصولگرایان و حاشیه های گوناگونی که در دوره ریاست جمهوری دهم به ویژه بر سر انتخاب معاون اول دولت و خانه نشینی یازده روزه رییس جمهوری وقت ایجاد شد، راه احمدی نژاد و حلقه نزدیکان وی را از قاطبه حامیان پیشین وی جدا ساخت تا جایی که مداحان از هر فرصتی برای بیان انتقادهای تند و تیز خود از رییس جمهوری بهره جستند.
اظهارات «حاج سعید حدادیان» مداح مشهور پایتخت در انتقاد شدید از رییس دفتر احمدی نژاد در فروردین ماه 90 و سخنانی مشابهی که از سوی حاج منصور ارضی ایراد شد، به شکایت از این دو چهره انجامید؛ شکایتی که فرجام آن در آبان ماه 91 حکم جریمه نقدی برای حدادیان و تبرئه ارضی از اتهام تهدید به قتل رییس دفتر رییس جمهوری بود.
پس از این کش و قوس ها بود که بسیاری از مداحان شناخته شده پایتخت، در ادامه مشی اصولگرایانه خود به حمایت از «سعید جلیلی» یکی از نامزدهای انتخابات خردادماه 92 پرداختند. روی کار آمدن چهره ای از جریان رقیب یعنی دکتر «حسن روحانی» سبب شد تا نوک پیکان انتقاد مداحان باز هم رییس جمهوری مستقر را نشانه گیرد تا جایی که به مناسبت های مختلف، سیاست های روحانی از جمله مذاکرات هسته ای کانون مخالفت برخی مداحان قرار گرفت.
قرائت برخی اشعار انتقادی در مراسم نماز عیدفطر امسال از سوی «میثم مطیعی» که در صدا و سیما نیز پخش شد، یکی از تازه ترین این مخالفت ها بود که واکنش های بسیاری از سوی منتقدان و حامیان روحانی را به دنبال آورد.
نکته قابل تامل درباره تکاپوی سیاسی مداحان اینکه از دید برخی ناظران، شماری از آنان در رقابت های انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم از حجت الاسلام «سیدابراهیم رئیسی» حمایت کردند و برخی نیز در عمل و به واسطه سابقه همکاری های پیشین با شهرداری تهران در جمع حامیان «محمدباقر قالیباف» دیگر نامزد اصولگرایان قرار گرفتند. این در حالی بود که پیش از آن لزوم انسجام و اتفاق نظر روی نامزدی واحد مورد تاکید شماری از مداحان شهیر تهران قرار گرفته بود.
در سال های گذشته حضور مداحان در سیاست حتی اعلان تمایل برخی برای تشکیل حزب و حضور در مجلس شورای اسلامی را به دنبال داشت تا جایی که در آستانه انتخابات مجلس دهم ایده تشکیل حزب مداحان مورد حمایت حاج «محسن طاهری» رییس خانه مداحان قرار گرفت. در ادامه و در انتخابات اسفندماه 94 ، حضور «سیدعلی قریشی» از مداحان شناخته شده در فهرست انتخاباتی اصولگرایان تهران نشان داد که این جریان سیاسی بی میل به حضور مستقیم مداحان در عرصه سیاست نیست.
در کنار فعالیت سیاسی، برخی حاشیه ها نیز در سال های اخیر گریبانگیر مداحان شده است. یکی از تازه ترین این حاشیه ها اقدام مسوولان شهری تهران در استخدام جمعی از مداحان در متروی پایتخت بود که به گفته یکی از اعضای شورای شهر تهران به شکلی بی ضابطه صورت گرفته است. حاشیه دیگر نیز مشاجره لفظی یکی از شناخته شده ترین مداحان در اتوبان شهید بابایی تهران بود که در دی ماه 92 به تیراندازی وی انجامید و سبب ساز انتشار شایعات و اخبار ضد و نقیض و واکنش های گوناگون شد.
در مجموع قرار گرفتن فعالیت سیاسی و دیگر مسائل مربوط به مداحان زیر ذره بین رسانه ها را می توان ناشی از تبدیل شدن آنان به یک گروه مرجع در جامعه دانست. از دید برخی صاحبنظرانِ مسائل اجتماعی در دهه های گذشته حضور پررنگ روحانیون و وعاظ مشهور در مناسبت های مذهبی، نقش و جایگاه مداحان را زیر سایه خود قرار می داد. این در حالی است که برجسته شدن مداحان در هیات های مذهبی آنان را در مقام شکل دهی به یک گروه مرجع نهاده و گرایشات و کارکردهای آنان در عرصه سیاست و نیز حاشیه ها و مسائل خصوصی این طیف را بسیار پررنگ تر از قبل ساخته است.

آرمان هیأت