حجت الاسلام سیدمحمد میرتبار درخصوص جایگاه و روش تبلیغ دین و دینداری در داخل و خارج از کشور اظهار کرد: رویکرد تبلیغ و ترویج دین و دینداری، نسبت به گذشته در جهان به خصوص در جهان اسلام متفاوت است، در حال حاضر بستر تبلیغ هر دینی در سطح جهان به خصوص در جهان اسلام که برجسته ترین دین و در حقیقت دین واقعی است و همچنین به تعبیر قرآن دین حق هست، متفاوت است؛ رویکرد دینداران به مقوله دین و اصولا اصل ترویج دین و شعائر الهی بسیار گسترده و متنوع شده است و این مساله بزرگترین تمایز و تفاوت بین ترویج و تبلیغ دین در عرصه های امروزی نسبت به گذشته است، به این معنا که امروز از تنوع رسانه ای برخوردار هستیم، برد تریبون های ما که به عنوان یک رسانه هستند، دیگر برد جهانی نیست؛ تعبیر دهکده جهانی واقعاً مسوولیت دینداران و حاکمان دینی را دو  چندان می کند به این معنا که اکنون دشمن در ترویج باطل و القای شبهات انحرافی و باطل، غوغایی در سطح جهان، در عرصه های رسانه ای، ماهواره و اینترنت راه انداخته و ما در مقابل آن باید اقدامی مناسب انجام دهیم.

مسوولیت ترویج دین برعهده عالمان دینی است
او ادامه داد: البته اگر به این نکته تاکید می کنم که باید اقدامی مناسب در برابر تبلیغ های دشمن انجام دهیم بدین معنا نیست که در کشور ما به برکت نظام اسلامی کاری نشده بلکه اقداماتی که در کشور در مقوله های مختلف دینی انجام گرفته اصلا قابل قیاس نسبت به قبل از انقلاب نیست؛ باید یک آسیب شناسی صورت بگیرد که پس از گذشت سه دهه از عمر انقلاب در چه پله ای قرار گرفتیم؛ به واقع ما در معرفی دین چه کار مفید و قابل توجهی را انجام دادیم؟ طبیعی است که در درجه اول مسوولیت ترویج دین برعهده عالمان دینی است که در قرآن هم اشاره شده که در میان سایر مردم، عالمان در صف مقدم بعد از انبیاء و اولیا و معصومین قرار دارند چون ترس خدایی آنها که در حقیقت همان دین مداری آنهاست، یک سر و گردن از سایر مردم بالاتر است، إِنَّمَا یخْشَی اللّه مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ
او گفت: کسانی که از عالمان هستند، مراتب روحیه خدا ترسی و حریم نگاه داشتن در پیشگاه خدایشان قوی تر و بالاتر است، این نشانگر این است که مسوولیت حفظ دین به خصوص در دوران غیبت امام زمان(عج) را به خوبی انجام می دهند چرا که پرچم داران دین در عصر غیبت، علما هستند و طبیعی است که این مسوولیت وقتی بر دوش عالمان دین باشد، باید در درجه اول خود عالمان دین و در درجه دوم حکومت دینی در جمهوری اسلامی به وظایف خود به خوبی عمل کنند.

تظاهر مردم به دینداری در حال افزایش است
میرتبار ادامه داد: به لطف خدا و با خیرخواهی و دلسوزی که بزرگان دین و عالمان وارسته در طول عمر مبارک انقلاب داشتند و همچنین با هدایت ها و ارشادات این بزرگواران و مراجع عظام، اقدامات بزرگی اتفاق افتاد و امروز نسبت به گذشته رویکرد مردم به نمادهای دینی بسیار برجسته تر شده است، به عنوان مثال همین بحث تظاهر به نماز، اقامه نماز اول وقت، اقامه نمازهای جماعت، واقعا با گذشته قابل مقایسه نیستند، ممکن است که عده ای بگویند که در نوع جمعیت، فرض جمعیت پیرها یا مسن ترها را بیش از جوانان می بینند، اما این مساله عام نیست، بعضی از شهرها به دلایل خاص، متفاوت هستند، اما در مجموع هر سالی که می گذرد، بر طبق آمار، تظاهر مردم به دینداری و حفظ و مواظبت از ماه های مبارک، بسیار بیشتر است و اینطور نیست که مردم نسبت به دین بی اعتنا باشند؛ به هر حال شعائر دینی از وظایف شرعی شخصی افراد تا مسایل دیگری از قبیل ترویج معارف اهل بیت(ع) و ترویج قرآن در جامعه مقوله های مختلفی دارد.
او با بیان اینکه رویکرد نسل جدید نسبت به قرآن با گذشته قابل مقایسه نیست، گفت: قرآن در حقیقت به عنوان قانون اساسی دین اسلام به حساب می آید و رویکرد امروز نسل نو، نوجوانان و جوانان ما به مقوله حفظ و آشنایی با مفاهیم قرآن قابل مقایسه با گذشته نیست، در حال حاضر در خانواده ها، حافظ بخشی از قرآن یا کل قرآن را داریم و این امر تبدیل به انگیزه ای برای خانواده شده به طوری که حتی کسانی که شاید وضعیت مالی خوب نداشته باشند، حاضر هستند هزینه بسیاری کنند و فرزندانشان را با قرآن و مفاهیم و حفظ قرآن آشنا کنند.
او ادامه داد: در فضای داخلی کشور احترام به اهل بیت(ع)، عاشورا، محافل و مجالس تکریم اهل بیت، مجالس توسل، استقبال مردم از جریان اربعین، همگی نمادهای دینی است، وقتی می بینیم هر ساله استقبال بیشتر می شود، نشانه این است که اقبال و علاقه مردم به دین در حال افزایش است.
او به وجود مراکز دینی در کشورهای غربی و استقبال از نمادهای دینی در این کشورها، اشاره و تصریح کرد: در حاشیه شهر رم به برکت عده ای از جوانان شیعه مرکزی ایجاد شده به نام مرکز امام مهدی؛ این مساله بسیار ارزشمند است که در یک بلاد غربت، در جایی که اصلا بویی از اسلام نیست، نام مبارک امام زمان مطرح است و ترویج معارف اهل بیت می شود، در این مرکز جمعی از جوانان شیعه عراقی، افغانی، ایرانی، لبنانی و سایر کشورها جمع بودند و معارف مهدویت را ترویج می دادند، بسیار جالب بود که آنجا مشغول کادرسازی و نیروسازی برای مرکز امام مهدی بودند.
عضو گروه مبلغان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ادامه داد: زمانی در مالزی نیز سخنرانی می کردم و مخاطبان جمع زیادی از دانشجویان ایران در مقاطع دکتری بودند، به ما گفتند جمعی از جوانان مالزیایی نیز به سوگواری امام حسین(ع) آمدند؛ بعد از جلسه با این دوستان ملاقات کردیم و از آنها سوال کردم چه شده که به اینجا آمدید؟ گفتند که ما تازه شیعه شدیم و مجلس سوگواری داشتیم، اما پلیس با ضرب و شتم مجلس ما را بر هم زدند و به دلیل شیعه هراسی که در دنیا راه افتاده، ما به مجلس شما پناه آوردیم؛ از آنها سوال کردم که انگیزه شیعه شدن شما چه بوده؟ گفتند ما در سایه مطالعه درباره اهل بیت در قرآن، گرایش به مکتب تشیع پیدا کردیم. این موضوع نشان می دهد که یک شخصی با اطلاعات کمی که از دین اسلام دارد و با مطالعه قرآن به عظمت اهل بیت پی می برد بنابراین ما می توانیم جوانانمان را به گونه ای با قرآن انس و آشنایی بدهیم چرا که قرآن گویای خیلی از حقایق دین است.

یک رویکرد جدید دینی در دنیا اتفاق افتاده است
او افزود: مرکز اسلامی امام علی(ع) در شهر استکهلم نیز وجود دارد؛ منطقه ای که مرکز اسلامی امام علی تاسیس شده، زمانی کلیسا پروتستان ها بوده است؛ پروتستان ها واقعا فهمیدن کسی به مسیحیت جعلی که امروز در کشورهای مسیح نشین وجود دارد، مراجعه نمی کند یا اگر مراجعه کنند بسیار کم هستند؛ خدا را شکر می کنیم که امروز یک رویکرد جدید دینی در دنیا اتفاق افتاده که در یک کشور مسیحی نشین، مرکز اسلامی امام علی ایجاد شده و محور حضور شیعیان مختلف شده است، اتفاق افتاده بسیار ارزنده می باشد. اتفاقات مشابه این رویکرد مثبت و مناسب به دین در کشورهای دیگر از جمله نروژ نیز رخ داده و همه اینها نشان دهنده این است که علی رغم اینکه قصد داشتند چهره ای خشن از دین اسلام و مسلمانان به جهانیان نشان دهند، رویکرد جهان به دین و علاقه مندی به دینداری به خصوص نسبت به دین اسلام است.
او در پاسخ به اینکه چرا در برخی از فضاها استقبال و توجه به مداحی بیشتر از معارف اهل بیت(ع) است؟ گفت: اینکه استقبال از مجالس مداحان بیشتر است، همه جا و همه گیر نیست، اگر در مواردی هم هست به این دلیل است که جوانان ما تنوع گرا و بیشتر دنبال سبک هستند و در عرصه مداحی این تنوع به چشم می خورد؛ لازم است که یک آسیب شناسی در عرصه منبر، خطابه و مداحی اتفاق بیفتد، نباید یک جانبه به این مساله نگاه کنیم چه بسا خطبا و سخنورهای ما هم تکانی به خودشان بدهند. از قدیم می گفتند انسان موفق کسی است که در عرصه سخنرانی و حتی در عرصه مداحی، خوب سخن بگوید و سخن خوب بگوید، خوب سخن گفتن و سخن خوب گفتن دو چیزی است که یکدیگر را تکمیل می کند.

در عرصه منبر و سخنوران یک آسیب شناسی درونی کنیم
میرتبار ادامه داد: باید در عرصه منبر و سخنوران یک آسیب شناسی درونی کنیم و تجربه هم نشان داده که بعد از دهه اول انقلاب تحولی در این عرصه رخ داده لذا این سخنرانان جدید چون سبک سخنرانی را تغییر دادند و از سبک های قدیمی خارج کردند و نوع چینش مطالب و نوع گویش مطالب و نقل مطالب را هم به شکل دیگری انجام دادند، از حالت خطابه ای صرف به حالت گفتمان رو در روی ساده و روان تبدیل شده و از این مساله استقبال شده است؛ به هر حال باید هم به لحاظ شکل و سبک کار و هم به لحاظ محتوایی، هر دو آسیب شناسی کامل شود که چه باعث می شود امروز عده ای به خصوص جوانان از مجالس سخنرانی گریزان هستند.

تنوع طلبی مخاطبان از علل کاهش استقبال از سخنرانی روحانیون است
او با بیان اینکه دلایل عدم استقبال از سخنرانی ها، ابتدا به خودمان و سپس به تنوع طلبی مخاطبان برمی گردد، اظهار کرد: اشخاصی که چهره شدند در میزان استقبال از خطابه سخنرانی و مداحی بسیار تأثیرگذار است، ضمن اینکه به هر حال کسی که می خواهد وقت خود را صرف  شنیدن یک مجلس کند، نمی خواهد وقتش ضایع شود بلکه می خواهد از این فرصت استفاده کند و بهره ببرد لذا انتظار دارد که آن گوینده و مداح و مرثیه خوان حق آن مجلس را ادا کند. این رویکرد مردم باعث شده که امروز یک پالایش خوبی در عرصه سخنوری اتفاق بیفتد. در حال حاضر عناصر جدیدی که به این جریان پیوستند، جوانانی هستند که امروز در دل مردم حضور پیدا کردند و مردم با آنها به خوبی ارتباط برقرار می کنند؛ هم در فضای مجازی و هم در ارتباط مستقیم با مردم می بینیم که مردم بسیار به آنها علاقه مند شدند و دوست دارند پای صحبت و برنامه های آنها بنشینند.
او به تأثیر فضای مجازی بر ارتباط با روحانیون و آشنایی با معارف اهل بیت(ع) اشاره و تصریح کرد:  فضای مجازی غیر از محسناتی که دارد، نقاط منفی فراوانی هم دارد از جمله اینکه ممکن است در فضای مجازی یک سخنران تقطیع شود و باعث شود که حق سخنگو ادا نشود یا سخنش را ناتمام به مردم بگوید لذا لازم است فضای مجازی ساماندهی شود.

نقل معارف اهل بیت(ع) در فضای مجازی باید بسیار حساب شده باشد
او افزود: اگر بنا باشد در فضای مجازی نقلی از معارف دینی شود، باید این اتفاق بسیار حساب شده باشد، ممکن است شخصی در سخنرانی خود اشتباهی کرده باشد و حرفی را که نباید، زده باشد؛ اینکه ۵۰ تا ۱۰۰ نفر در مجلس این سخنرانی را شنیده باشند، متفاوت است از اینکه میلیون ها نفر آن را بشنوند و خوراکی برای رسانه های بیگانه می شود که ما را تخریب کنند؛ همه این مسایل آسیب های فضای مجازی است ضمن اینکه می شود فضای مجازی را مدیریت کرد و کلیپ های خوب از برخی از سخنرانی ها و مجالس سوگواری منتشر کرد و در میان مردم بسیار تاثیرگذار باشد.
عضو گروه مبلغان خارج از کشور سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: در سفری که به آسیبای میانه داشتم در کشور تاجیکستان به حدی فضای بسته کمونیستی افراد را گرفتار کرده بود که تعداد زیادی از تاجیک های شیعه آمدند پای سخنرانی ما و می گفتند به شدت تشنه حقایق دینی و اسلامی هستند و وقتی تصویر امام و رهبری یا روحانی که نماد دینی دارد را در تلویزیون می بینند، فرزندان و خانواده هایشان شیشه تلویزیون را می بوسند؛ این مساله نشان دهنده این است که دین با وجود همه رسانه هایی که در جهان داریم، باز هم بسیار غریب و مظلوم است.
میرتبار نسبت به نپرداختن طلاب به عرصه تبلیغ انتقاد کرد و گفت: بسیاری از طلاب به دلیل پرداختن به تدریس، مطالعات شخصی و فردی، به کلی از عرصه تبلیغ بیگانه شدند که این واقعا جای شکوه و گله دارد و حوزه برای این امر باید فکری کند. به لطف خدا در سال های اخیر حوزه برای تقویت مهارت های تبلیغی قدم های بسیاری برداشته است؛ هم دفتر تبیلغات حوزه علمیه قم و هم بخش های تخصصی حوزه، یک رشته تخصصی تبلیغ دارند که قبلا در حوزه نبوده است. در حال حاضر در جامعه المصطفی گروه علمی به نام گروه تبلیغ تاسیس شده و این نشان می  دهد که رویکرد جدید حوزه نسبت به مقوله تبلیغ در حال تغییر مثبت است و دغدغه ها با این تغییر و حرکت های مناسب برطرف می شوند. در حوزه کار بزرگی انجام شده به نام حوزه های علمیه سفیران هدایت، افراد این گروه نمی خواهند مجتهد شوند بلکه در عرصه های تبلیغی وارد می شوند البته تاکید می کنم که باید روی محتوا کار شود و ضعف ها برطرف شود.
 

آرمان هیأت