آرمان هیأت - جای خالی نمایش های آیینی در صحنه تئاتر کشور

در اختتامیه هجدمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی مطرح شد

جای خالی نمایش های آیینی در صحنه تئاتر کشور

مسجدجامعی: نمایش آیینی و سنتی همچون سیاه‌بازی، پرده‌خوانی، شبیه‌خوانی و تعزیه از ریشه‌دارترین هنرهای نمایشی در ایران است

«تکیه شهر»؛ نامی بود که در مراسم اختتامیه هجدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی از زبان احمد مسجدجامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران و وزیر فرهنگ دوره اصلاحات شنیده شد. مسجدجامعی در این مراسم که شامگاه چهارشنبه ۱۵ شهریورماه در محوطه تالار وحدت برگزار شد درخصوص ساختمان کنار تئاترشهر گفت: در دوره اصلاحات آن زمین قرار بود با همکاری فرهنگستان، به ریاست مهندس میرحسین موسوی، به مکانی برای اجراهای آیینی و سنتی تبدیل شود، مکانی به نام «تکیه شهر» که هم با تئاترشهر همخوانی داشته باشد و هم با تکیه دولت و نقشه‌های آن نزد مهندس موسوی بود اما با مخالفت شهردار وقت، محمود احمدی‌نژاد این طرح منتفی شد. نمایش آیینی و سنتی همچون سیاه‌بازی، پرده‌خوانی، شبیه‌خوانی و تعزیه از ریشه‌دارترین هنرهای نمایشی در ایران است و با وجود این هنوز سالن حرفه‌ای و مناسبی برای اجرای اینگونه نمایش‌ها وجود ندارد و این به معنای ایجاد گسلی عریض و عمیق میان نسل آینده و فرهنگ پیشین کشور است. با اینکه چندسالی است خبر از راه‌اندازی مرکز نمایش‌های آیینی صبا می‌آید اما هنوز گشایشی اتفاق نیفتاده است. هنرمندان این حوزه امیدوارند با تدابیر وزارت ارشاد و سازمان‌هایی چون شهرداری مکانی با استانداردهای لازم برای اجراهای خود در اختیارشان قرار بگیرد.

مراسم پس از یک پذیرایی سنتی و دوستانه از میهمانان، با اجرای رضا رفیع، طنزپرداز آغاز شد و در ابتدا داوود فتحعلی‌بیگی، دبیر جشنواره درباره این رویداد هنری گفت: در نخستین دوره از برگزاری این جشنواره حدود ۱۱ نمایش از تهران و شهرهای مختلف حضور داشتند و از دوره دوم یک شاخه تنومند به نام تعزیه به این نهال افزوده شد. از دوره چهارم جشنواره رقابتی شد و از دوره هفتم نیز شاهد اضافه شدن بخش پژوهشی به این رویداد بودیم. از دوره نهم خیمه شب بازی و نقالی هم به جشنواره اضافه شد و در دوره یازدهم نیز شاهد اضافه شدن بخش قهوه خانه و بخش ویژه بودیم. در دوره دوازدهم نقل موسیقایی و بخش بین‌الملل به جشنواره اضافه شده است و از همین دوره بخش انتشارات نیز وارد جشنواره شد.

دبیر جشنواره متذکر شد: در بخش پانزدهم شاهد افزوده شدن پاتوق کودک بودیم که به ثمر نشستنش را که در همین دوره هجدهم با بخش جوانه‌های نمایش ایرانی شاهد بودیم. مطمئناً برای دوره بعد این بخش تقاضاهای زیادی خواهد داشت. من معتقدم همه فرزندان ما باید نقالی یاد بگیرند نه اینکه نقال شوند بلکه به این دلیل که با فرهنگ و سنت ایرانی آشنا شده و به اعتماد به نفسشان نیز افزوده شود. این رشد کمی و کیفی که در قلمرو نمایش‌های آیینی و سنتی به راه افتاده است برای ما یک پیام دارد و آن پیام این است که فرهنگ ملی، میهنی و مذهبی خود را جدی بگیریم. مدیران بالادستی نیز باید برای این همه علاقه‌مندی و نهضتی که برای بازگشت به فرهنگ ایران به‌وجود آمده، فکری کنند. سپس شبیه‌خوانی گروه «دریای ولایت» از استان مرکزی با موضوع شهید محسن حججی و دیگر شهدای مدافع حرم اجرا شد.

پس از پخش نماهنگ یادمان هنرمندان درگذشته این حوزه چون جابر عناصری، رجبعلی معینیان، ایوب بصیری، کاظم افرندنیا و اجرای یک قطعه نمایش، مهدی شفیعی مدیر کل اداره هنرهای نمایشی در سخنانی کوتاه بیان کرد: جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی متنوع‌ترین رویداد هنری کشور است. بهره‌گیری از آیین و سنن و نمایش‌های برگرفته از آنان نه فقط یک انتخاب بلکه یک ضرورت است. من از تمام سازمان‌های دولتی و غیردولتی و تشکل‌های مردم نهاد برای استفاده از ظرفیت در اختیار خود برای توجه به آیین‌ها و سنن نمایشی کشور دعوت می‌کنم. شفیعی به ساخت اماکنی برای اجرای مداوم تعزیه و نقالی اشاره کرد و گفت: وجود چنین اماکنی از ضروریات است و شهر تهران نیز به تکیه‌ای فاخر نیاز دارد که امیدوارم با حمایت شهرداری تهران و اعضای محترم شورای شهر در آینده‌ای نزدیک شاهد افتتاح این مکان باشیم.

سپس احمد مسجدجامعی، داریوش اسدزاده، اصغر همت، خسرو طالب‌زاده، علیرضا تابش و مهدی شفیعی با حضور روی سن از علی قویدل، تقی نبئی، مهدی چایانی، مظفر قربان‌نژاد، علی فتحعلی و غلام بابوته، هنرمندان نمایش‌های آیینی و سنتی تقدیر کردند.

اجرای نقالی توسط هنرمند خردسال آندیا حیدری و اجرای حرکات موزون محلی توسط گروهی از نوجوانان از بخش‌های دیگر این مراسم بود. در بخش پایانی مراسم، محمدحسین ناصربخت بیانیه کانون‌های نمایشی را خواند و سپس از برگزیدگان این دوره تقدیر شد. جایزه ویژه علی نصیریان نیز به گلاب آدینه برای اشاعه نمایش ایرانی اهدا شد که نورا هاشمی دختر وی به جای او جایزه‌اش را دریافت کرد. در این مراسم مدیران و هنرمندانی چون حجت‌الاسلام احمد مازنی نماینده مجلس شورای اسلامی، هادی مرزبان، فرزانه کابلی، بهزاد فراهانی، محمد رحمانیان، عبدالرضا اکبری، قاسم زارع، جواد انصافی، جمشید جهان‌زاده، داوود فتحعلی بیگی، هوشنگ توکلی، فرزانه نشاط‌خواه، اتابک نادری، اصغر همت، اردشیر صالح‌پور و خسرواحمدی حضور داشتند.