امام خمینی رضوان‌الله تعالی علیه که با تاسی به قیام حضرت سیدالشهداء علیه‌السلام رهبری نهضت اسلامی مردم ایران را بر عهده گرفت و به پیروزی رساند، مکرراً بر اهمیت زنده نگه‌داشتن یاد و نام قیام حسینی تاکید داشتند و این زنده‌نگه داشتن را سبب زنده ماندن اسلام می‌دانستند. امام خمینی، در عین حال بر عزاداری‌ها و مرثیه‌سرایی‌ها و روضه‌خوانی‌های سنتی اصرار می‌ورزیدند و به روحانیون، خطبا و مادحین توصیه اکید می‌کردند که توده‌های مردم را با همان ترتیب سابق و سنتی که دستجات معظم و منظم راه می‌انداختند و مجالس عزاداری برگزار می‌کردند، رهنمون سازند. امام خمینی محفوظ ماندن نهضت اسلامی مردم ایران و زنده ماندن نهضت عاشورا و قیام حسینی را، منوط به حفظ و زنده نگه‌داشتن سنت‌های عزاداری در دو ماه محرم و صفر و تصفیه مطالب ناروا از حماسه حسینی بر می‌شمردند.
آنچه مطالعه می‌فرمائید، گزیده‌ای از رهنمودهای امام خمینی در این زمینه است.
***
*‏‏باید ماها و شماها در گفتاری که داریم و خصوصاً در این ماه محرّم و صفر، که ماه‏‎ ‎‏برکات اسلامی است و ماه زنده ماندن اسلام است، باید ما محرّم و صفر را زنده نگه‏‎ ‎‏داریم به ذکر مصائب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ که با ذکر مصائب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ‏‎ ‎‏زنده مانده است این مذهب تا حالا؛ با همان وضع سنتی، با همان وضع مرثیه سرایی و‏‎ ‎‏روضه خوانی. شیاطین به گوش شما نگویند که ما انقلاب کردیم، حالا باید همان مسائل‏‎ ‎‏انقلاب را بگوییم و مسائلی که در سابق بود حالا دیگر منسی باید بشود؛ خیر.‏
ما باید حافظ این سنتهای اسلامی، حافظ این دستجات مبارک اسلامی که در‏‎ ‎‏عاشورا، در محرّم و صفر، در مواقع مقتضی به راه می‌افتند، ‏‏[‏‏باشیم؛‏‏]‏‏ تاکید کنیم که بیشتر‏‎ ‎‏دنبالش باشند. محرّم و صفر است که اسلام را نگه داشته است. فداکاری سیدالشهدا‏‎ ‎‏ـ سلام‌الله علیه ـ است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته است؛ زنده نگه داشتن عاشورا‏‎ ‎‏با همان وضع سنتی خودش از طرف روحانیون، از طرف خطبا، با همان وضع سابق و از‏‎ ‎‏طرف توده‌های مردم با همان ترتیب سابق که دستجات معظم و منظم، دستجات‏ عزاداری به عنوان عزاداری راه می‌افتاد. باید بدانید که اگر بخواهید نهضت شما محفوظ‏‎ ‎‏بماند، باید این سنتها را حفظ کنید. البته اگر یک چیزهای ناروایی بوده است سابق و‏‎ ‎‏دست اشخاص بی‌اطلاع از مسائل اسلام بوده، آنها باید یک قدری تصفیه بشود، لکن‏‎ ‎‏عزاداری به همان قوّت خودش باید باقی بماند و گویندگان پس از اینکه مسائل روز را‏‎ ‎‏گفتند، روضه راهمان‌طور که سابق می‌خواندند و مرثیه راهمان‌طور که سابق‏‎ ‎‏می خواندند، بخوانند و مردم را مهیا کنند برای فداکاری.‏
این خون سیدالشهداست که خونهای همه ملتهای اسلامی را به جوش می‌آورد و این‏‎ ‎‏دسته جات عزیز عاشوراست که مردم را به هیجان می‌آورد و برای اسلام و برای حفظ‏‎ ‎‏مقاصد اسلامی مهیا می‌کند. در این امر، سستی نباید کرد. البته باید مسائل روز گفته بشود.‏‎ ‎‏باید در همه منابر به این جوانهایی که گول خورده‌اند ـ از این منافقین و امثال آنها ـ‏‎ ‎‏نصیحت بشود، دعوت به حق بشود. باید آنها را فهماند که اینهایی که شما را دعوت‏‎ ‎‏می کنند که به ضد جمهوری اسلامی قیام کنید، اینها با اسلام بَدند؛ با اسم اسلام،‏‎ ‎‏می خواهند اسلام را از بین ببرند. اینها یک روز با مقاصد اسلامی همراه نبوده‌اند. اینها‏‎ ‎‏نهج البلاغه و قرآن را اسباب دست قرار دادند؛ برای اینکه نهج البلاغه و قرآن را از بین‏‎ ‎‏ببرند. و این جوانهای بی‌اطلاع، این دخترهای بی‌اطلاع، این پسرهای بی‌اطلاع ‏‏[‏‏که‏‏]‏‎ ‎‏دستخوش این تبلیغات سوء اینها شده‌اند و در مقابل ملت ایستاده‌اند و در مقابل ملت‏‎ ‎‏می خواهند کاری انجام بدهند، حالا باید بفهمند اینها که نمی‌توانند کاری انجام بدهند.‏‎ ‎‏اگر بیایند در خیابانها و بخواهند شلوغ بکنند، همان خود مردم آنها را تربیت می‌کنند.‏‎ ‎‏قوای نظامی و انتظامی قدرتمندند و جلوی اینها را می‌گیرند. شما بچه‌ها و جوانها، چرا‏‎ ‎‏خون خودتان را به هدر می‌دهید؟ شما برگردید به اسلام، رها کنید این اشخاصی که شما‏‎ ‎‏را اغوا می‌کنند‏‎(1) و بیایید توبه کنید، قبل از اینکه در صحنه گرفتار بشوید که آن وقت‏‎ ‎‏مشکل است.‏
‏آقایان در مجالس اینها را دعوت کنند. ما میل نداریم که جوانهایی که باید برای کشور‏‎ ‎‏خودشان خدمت کنند، در خدمت امریکا باشند، به وسیله این اشخاصی که به اسم اسلام‏‎ ‎‏می خواهند اسلام را از بین ببرند. بالاخره، باید شماها که دعوت کردید تاکنون مردم را به‏‎ ‎‏اسلام و اسلامیت و به فضایل اخلاقی، امروز هم همت بگمارید که بیشتر دعوت کنید؛‏‎ ‎‏هم مسائل روز را برای مردم بگویید و هم مفاسدی که مترتب بر فعل این گروهکها هست‏‎ ‎‏که می‌خواهند این جمهوری را به هم بزنند به نفع امریکا یا به نفع شوروی ـ اینها را تنبه‏‎ ‎‏بدهید به مردم ـ و هم جنبه‌های اخلاقی را. و من این جهت را باید عرض کنم که کسانی که‏‎ ‎‏به این پُست بسیار مهم گماشته شده‌اند و خودشان داوطلب آمده‌اند و وارد در سنخ‏‎ ‎‏روحانیون و خطبا شده اند، باید خودشان را تهذیب کنند و خودشان را با اخلاق اسلامی‏‎ ‎‏تطبیق بدهند؛ عامل به احکام اسلام باشند.‏
فساد اخلاقی ـ خدای نخواسته ـ مبادا در بین آنها ‏‏[‏‏باشد؛‏‏]‏‏ یکی ـ دوتایی ‏‏[‏‏اگر‏‏]‏‏ پیدا‏‎ ‎‏بشود که فساد اخلاق دارند، باید اخلاق خودشان را، اعمال خودشان را، کردار خودشان‏‎ ‎‏را، رفتار خودشان را تعدیل کنند و موافق اسلام تطبیق بدهند تا حرفهایشان در مردم تاثیر‏‎ ‎‏کند. اگر ـ خدای نخواسته ـ یک گوینده‌ای خودش آلوده باشد، نمی‌تواند با گفتار‏‎ ‎‏خودش، دیگران را از آلودگی جلوگیری کند. اول باید خودمان را اصلاح کنیم و کوشش‏‎ ‎‏کنیم که ان شاءالله، خودمان اصلاح بشویم و مردم را اصلاح کنیم. این طایفه باید در منابر،‏‎ ‎‏در مساجد و هر جایی که مقتضی است، با مردم صحبت کنند و علاوه بر اینکه مسائل روز‏‎ ‎‏را می‌گویند، مسائل اخلاقی و مسائل اعتقادی و این مسائل تهذیب نفس را به مردم‏‎ ‎‏بگویند و مردم را هدایت کنند و مردم را به این مسائل اسلامی آشنا کنند و در آخر منبر‏‎ ‎‏روضه را بخوانند و زیاد بخوانند؛ دو کلمه نباشد. همان طوری که در سابق عمل می‌شد،‏‎ ‎‏روضه خوانی بشود، مرثیه گفته بشود، شعر و نثر در فضایل اهل بیت و در مصائب آنها‏‎ ‎‏گفته بشود تا این مردم مهیا باشند؛ در صحنه باشند، بدانند که ائمه ما تمام عمرشان را‏‎ ‎‏صرف برای ترویج اسلام کردند، اگر آنها یک سازش می‌خواستند بکنند، همه جهات‏‎ ‎‏مادی برایشان مهیا بود، لکن خودشان را فدای اسلام کردند و با ستمکاران سازش‏ نکردند.
باید مردم را آشنا کنید به وظایف خودشان. و از مردم هم تقاضا می‌شود که‏‎ ‎‏راهپیماییها به عنوان راهپیمایی نباشد، به عنوان دستجات باشد. همان دستجات سنتی با‏‎ ‎‏حفظ جهات شرعی اسلامی. و عاشورا را زنده نگه دارید که با نگه داشتن عاشورا کشور‏‎ ‎‏شما آسیب نخواهد دید. شما گویندگان نقش مهمی در این باب دارید و مسئولیت بزرگی‏‎ ‎‏هم دارید؛ چنانچه تمام علما، هم نقش بزرگ دارند، هم مسئولیت بزرگ. هر کس به‏‎ ‎‏اندازه خودش مسئولیت دارد
(صحیفه امام، ج15، صص330 تا 333)
*از حضرت سیدالشهداء ـ سلام‌الله علیه ـ خطبه‌ای نقل شده است که در آن خطبه علت‏‎ ‎‏قیام خودشان را بر ضد حکومت وقت ذکر فرموده‌اند. و آن این است که فرموده اند‏‎ ‎‏خطاب به مردم که پیغمبر اکرم فرموده است کسی که ببیند یک سلطان جائری حلال‏‎ ‎‏می شمرد حُرُماتِ‌الله را، چیزهایی را که خداوند حرام کرده است این آزاد می‌گذارد، و‏‎ ‎‏مخالف سنت رسول‌الله عمل می‌کند و عهد خدا را می‌شکند، اگر کسی دید یک سلطان‏‎ ‎‏جائری این کارها را می‌کند و مع ذلک ساکت شد و تغییر نداد با قول خودش، با عمل‏‎ ‎‏خودش این انحرافی که سلطان جائر پیدا کرده است تغییر نداد، خدای تبارک و تعالی‏‎ ‎‏حتم کرده است، حتم است بر او که این آدمی که ساکت شد در مقابل این سلطانی که‏‎ ‎‏حرمت احکام خدا را نگه نمی‌دارد، مخالف سنت رسول‌الله عمل می‌کند و عهد خدا را‏‎ ‎‏می شکند، این ساکت بشود در مقابل یک همچو سلطانی و قولاً و عملاً تغییر ندهد مسیر‏‎ ‎‏این سلطان جائر را، حتم است بر خدای تبارک و تعالی که جای او را هم جای همان‏‎ ‎‏سلطان جائر در آخرت قرار بدهد.‏‎(2) یعنی این سلطان جائر که اینطور اوصاف را دارد:‏‎ ‎‏سنت پیغمبر اکرم را تغییر می‌دهد و عهد خدا را می‌شکند و حرمات‌الله را سزاوار و رها‏ ‏می کند یعنی مُسْتَحِلّ‏‎(3) است، ولو این آدم که این چیزها را از این آدم می‌بیند و ساکت‏‎ ‎‏است، همه کارهای واجب و مستحب هم به جا بیاورد، آدمی باشد که سه وقت نماز‏‎ ‎‏می خواند، در مساجد می‌رود، آدمی باشد که احکام خدا را همه را ترویج می‌کند، موافق‏‎ ‎‏رضای خدا عمل می‌کند، همه کارهای خوب را می‌کند، از همه کارهای بد هم اجتناب‏‎ ‎‏می کند، لکن ساکت است در مقابل سلطان جائر، به حَسَب این روایتی که نقل شده است‏‎ ‎‏از سیدالشهداء ـ سلام‌الله علیه ـ که به منزله علت قیام ایشان است بر ضد حکومت وقت،‏‎ ‎‏این است که می‌خواهند عمل به قول رسول‌الله بکنند که مبادا یکوقت تخلف بکنند و‏‎ ‎‏کسی که تخلف بکند جای او جای همان سلطان جائر است؛ یعنی در هر طبقه‌ای از جهنم‏‎ ‎‏که سلطان جائر، یک همچو سلطان جائری جا دارد، این آدمی هم که ساکت است که این‏‎ ‎‏سلطان جائر هر کاری می‌خواهد بکند، ساکت است او، جایش جای همین سلطان جائر‏‎ ‎‏است.‏
حالا ما حساب بکنیم ببینیم که آیا حکومت وقت ما، سلطان وقت ما، این اوصافی که‏‎ ‎‏ذکر فرموده‌اند دارد؟ اگر این اوصاف را دارد و ما ساکتیم، بایـد همین معنایی که‏‎ ‎‏فرموده‌اند بر ما منطبق بشود. و ایشان در یکوقتی این مطلب را فرموده‌اند که وقتی که قیام‏‎ ‎‏کرده‌اند و نهضت کرده‌اند در مقابل یزید و این سلطان جائر، با یک عدد کمی در مقابل‏‎ ‎‏یک عده کثیری و در مقابل ابرقدرتی، که در آن وقت همه مواضع قدرت دستش بوده‏‎ ‎‏است، که عذر را از ما ساقط کند که ما بگوییم که مثلاً ما عددمان کم بود؛ ما زورمان کم‏‎ ‎‏بود. این را در وقتی ایشان فرموده‌اند که می‌خواستند قیام کنند بر ضد سلطان جائرِ وقتشان.‏‎ ‎‏خطاب کردند به مردم و خطبه خواندند؛ و علتِ قیام است، اینکه چرا من در مقابل این‏‎ ‎‏آدم قیام کردم برای اینکه این، عهد خدا را شکسته است و سنت پیغمبر را مخالفت کرده‏‎ ‎‏است و حرمات‌الله تعالی را نَکْث(4) کرده است و نقض کرده است، و پیغمبر فرموده است‏‎ ‏هرکس ساکت بنشیند و تغییر ندهد این را، جایش جای همان یزید است در جهنم. جایی‏‎ ‎‏که یزید دارد، کسی که سکوت کند جایش جای اوست.
حالا ما ببینیم چه کرده است که حضرت سیدالشهداء ـ سلام‌الله علیه ـ در مقابلش قیام‏‎ ‎‏کردند و همچو مطلبی را فرموده‌اند و برنامه داده‌اند. حضرت سیدالشهداء مطلبی را که‏‎ ‎‏فرموده اند، این مال همه است. یک مطلبی است عمومی: ‏‏مَنْ رَای‏‏ هر که ببیند، هرکسی‏‎ ‎‏ببیند یک سلطان جائری اینطور اتصاف به این امور را دارد، و در مقابلش ساکت بنشیند،‏‎ ‎‏نه حرف بزند و نه عملی انجام بدهد، این آدم جایش جای همان سلطان جائر است. یزید‏‎ ‎‏یک آدمی بود که به حَسَب ظاهر متشبث به اسلام بود و خودش را خلیفه پیغمبر حساب‏‎ ‎‏می کرد و نماز هم می‌خواند و همه این کارهایی که ماها می‌کنیم آن هم می‌کرد؛ اما چه‏‎ ‎‏می کرد؟ اما از آن طرف معصیتْ کار بود؛ مخالف سنت رسول‌الله می‌کرد. رسول‌الله ‏‎ ‎‏سنتش این است که باید با مردم چه جور عمل بکنند، او خلافش عمل می‌کرد؛ باید حفظ‏‎ ‎‏دِماء مسلمین بشود، او دماء مسلمین را می‌ریخت؛ باید مال مسلمین هدر نرود، او هدر‏‎ ‎‏می داد مال مسلمین را. همین شیوه‌ای که پدرش معاویه هم داشت و امیرالمومنین هم قیام‏‎ ‎‏کرد در مقابل او. منتها حضرت امیر لشکر هم داشت ولی سیدالشهداء عدد خیلی کمی‏‎ ‎‏[‏‏داشت‏‏]‏‏ در مقابل یک ابرقدرت.
(صحیفه امام، ج5، صص191 تا 193)
-------------------------------
1.فریب دادن و گول زدن
2.بحارالانوار، ج44، ص382.
3.کسی که محرمات الهی را حلال کند.
4.شکستن.
*باید ما محرّم و صفر را زنده نگه‏‎ ‎‏داریم به ذکر مصائب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ که با ذکر مصائب اهل بیت ـ علیهم السلام ـ‏‎ ‎‏زنده مانده است این مذهب تا حالا؛ با همان وضع سنتی، با همان وضع مرثیه سرایی و‏‎ ‎‏روضه خوانی
* باید بدانید که اگر بخواهید نهضت شما محفوظ‏‎ ‎‏بماند، باید این سنتها را حفظ کنید. البته اگر یک چیزهای ناروایی بوده است سابق و‏‎ ‎‏دست اشخاص بی‌اطلاع از مسائل اسلام بوده، آنها باید یک قدری تصفیه بشود
*کسانی که‏‎ ‎‏به این پُست بسیار مهم گماشته شده‌اند و خودشان داوطلب آمده‌اند و وارد در سنخ‏‎ ‎‏روحانیون و خطبا شده اند، باید خودشان را تهذیب کنند و خودشان را با اخلاق اسلامی‏‎ ‎‏تطبیق بدهند؛ عامل به احکام اسلام باشند
* باید مردم را آشنا کنید به وظایف خودشان. و از مردم هم تقاضا می‌شود که‏‎ ‎‏راهپیماییها به عنوان راهپیمایی نباشد، به عنوان دستجات باشد. همان دستجات سنتی با‏‎ ‎‏حفظ جهات شرعی اسلامی. و عاشورا را زنده نگه دارید که با نگه داشتن عاشورا کشور‏‎ ‎‏شما آسیب نخواهد دید

آرمان هیأت