رادیو قرآن در برنامه ای کوتاه ضمن معرفی برخی ستارگان مداحی و ستایشگری بدنبال ترویج فرهنگ برخی مداحانی بود که عمری را با افتخار به مداحی خاندان عصمت و طهارت(ع) پرداختند و به همین منظور برنامه ای کوتاه به نام «تکیه» را در دل برنامه صبحگاهی مهر تابان پخش کرد تا عزاداران و علاقه مندان به حوزه مداحی اهل بیت(ع) با ویژگی های برترین مداحان سنتی خوان سده اخیر کشورمان آشنا شوند، مداحانی که صدای گرمشان هنوز در هیات های عزاداری و کوچه و خیابان ها و حتی در پیاده روی اربعین از نجف تا کربلا مرهمی بر دل های عزادار حسینی و التیام بخش مصیبت های عاشورایی است.
احمد ابوالقاسمی مدیر رادیو قرآن برنامه «تکیه» را یکی از دلنشین ترین برنامه های این رادیو دانست که خود نیز از مشتریان پر و پا قرص آن بود و بازخورد این برنامه را نیز در میان شنوندگان رادیو قرآن خیلی خوب ارزیابی کرد.
وی به عنوان نمونه از برنامه ای که به معرفی محمود کریمی اختصاص داشت، یاد کرد که بسیاری از مردم شاید ندانند که این مداح اهل بیت(ع) از زمان کودکی که بر روی پای مرحوم کافی می نشسته، به مداحی پرداخته و پس از چهل سال اینک به عنوان یک مداح سرشناس معرفی می شود.
ابوالقاسمی از لحن گیرا و جذاب مهدی سلیمی فرزند استاد عباس سلیمی به عنوان کارشناس این برنامه به عنوان یکی دیگر از ویژگی های برنامه «تکیه» یاد کرد و به خبرنگار معارف ایرنا گفت که دست اندرکاران این برنامه کارهای تحقیقی و عمیقی را برای هرچه بهتر اجرا شدن آن انجام داده اند تا بتوانند به بهترین شکل پیشکسوتان مداحی کشور را معرفی کنند.
اگر شما هم این برنامه را گوش کرده باشید، سخنان مدیر رادیو قرآن را تایید می کنید. یعنی از تیتراژ ابتدایی برنامه «تکیه» گرفته که شعر «ذکر من و ذکر شما یا حسین. ذکر زمین، ذکر سما یا حسین. ذکر همه اهل ولا یا حسین» با آهنگی زیبا اجرا می شود تا پخش قسمت هایی از سوز و گداز و مداحی هایی که در هر روز به معرفی آنان پرداخته می شود، نشانگر سلیقه و تلاش تهیه کنندگان این برنامه بود.
از آنجا که بسیاری از ویژگی های مداحان معرفی شده در برنامه «تکیه» برای علاقه مندان به ویژه جوانان تازگی دارد، در این گزارش با مروری بر این برنامه ها بر اساس مدت نوکری این مداحان و عمر شریفشان به مهمترین ویژگی های اخلاقی و حرفه ای آنان می پردازیم.

** اکبر ناظم، الگویی خاص در مداحی
او یکی از اسطوره های مداحی ایران است که برای اولین بار نام قنات آباد را بر سر زبان‌ها انداخت. قنات آباد از محله های قدیمی تهران است که بسیاری از پیرغلامان هنوز نامشان به نیکی می درخشد. در اوایل قرن اخیر جوانان این محل تصمیم به تاسیس هیئتی می‌گیرند که بعدها نوباوگان قنات آباد یا نوباوگان حسینی نام می گیرد و زمانی که این هیات شکل گرفت، مردی به نام اکبر مرشد به عنوان نظم دهنده و میاندار هیئت انتخاب می‌شود.
صحبت از یکی از دلسوختگان سالار شهیدان و پیرغلام عاشق یعنی حاج اکبر ناظم است. وی در سال 1288 هجری شمسی و در روز اول ماه رجب در قنات آباد تهران متولد شد و نزد مادرش که حافظ قرآن بود، درس عشق و ارادت به آستان اهل بیت(ع) را فرا گرفت.
او در سنین جوانی در مراسم چهارپایه خوانی در بازار تهران به روی چهارپایه ای می رفت و با صدای بلند نوحه می خواند و صدای پر شور جمعیت نیز او را همراهی می کرد.
محرم دهه های 40 و 50 تهران از محله قنات آباد تا بازار کفاش ها شاهد حضور جمعیت عظیمی از عزاداران حسینی بود که ذاکر آنها ابتدا وضو می‌ساخت و با چهره نورانی، پاهای برهنه، اشک های جاری از دیدگان گل بر سر و رویش می مالید و دست هایش همیشه زودتر از دیگر عزاداران بر سینه می‌نشست.
بهره‌گیری از احساسات پاک نشات گرفته از صداقت رفتار و گفتار به جای استفاده از سبک های ریتمیک، صوتی دلنشین را حتی پس از چهار دهه از درگذشت این ذاکر دریادها به یادگار گذاشته است، به ویژه دو دمه های معروف ایام محرم همچون «امشبی را شه دین در حرمش مهمان است، مکن ای صبح طلوع. عصر فردا بدنش زیر سم اسبان است، مکن ای صبح طلوع»
اینگونه است که مداحان امروزی نیز اکبر ناظم را به عنوان الگویی خاص در مداحی می‌شناسند و از خلوص نیت او درس گرفته و با مرور زندگی او و با شنیدن نواهای بی نظیرش از او بهره می‌گیرند.
ماجرای شفا گرفتن دختر حاج اکبر ناظم در روز تاسوعا و بسیاری از عنایاتی که سیدالشهدا(ع) به او داشت، نشان از صفای قلب و زلالی باطن وی دارد.
این پیرغلام عاشق سرانجام در سال 1363 و در ماه رجب در سن 75 سالگی به دیدار مولایش شتافت و در بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.

** شاه حسین بهاری، مداحی با نغمه های سوزناک
به قول دوستانش در و دیوار نیز با روضه هایش گریه می‌کردند. او پیرغلام حضرت سید الشهدا(ع) مرحوم شاه حسین بهاری بود که در سال 1301 شمسی در تهران متولد شد.
او از دوران طفولیت به نوحه خوانی علاقه داشت و مدتی در مکتب حاج مرزوق حائری کسب فیض کرد. بهاری در کنار تلمذ نزد مداحان بزرگ تهران قدیم، تحصیلات روز را نیز فرا گرفت و ضمن تسلط به زبان های عربی و فرانسه مدتی در بازار میوه و تره بار به عنوان حسابداری امین مشغول به کار شد. البته سال‌های بعد شغل اصلی او مدیریت یک کاروان زیارتی بود.
هیئت های بنی فاطمه، محبان الزهراء، صنف کفاش ها و پیرعطاء نغمه های سوزناک شاه حسین بهاری را در تاریخ ثبت کرده‌اند؛ روضه هایی که بر اساس واقعیات و به دور از تحریفات و البته با چاشنی حال خوش و صفای باطن مداح آن بود. او هر چند علاقه زیادی به خواندن روضه های حضرت جوادالائمه(ع) داشت ولی نوحه ماندگار وداع او هنوز در خاطره‌ها باقی است که اینگونه می خواند «کس ندیده در عالم این چنین گرفتاری، شه رود به میدان و من کنم جلوداری، کشته شد اگر شاها عباس علمدارت، من به راه عباست، می کنم علمداری»
در روز نیمه شعبان سال 1362 هجری شمسی شاه حسین بهاری در هیئت حضرت قائم(عج) روضه متفاوتی با ایام شعبانیه خواند.
در آن روز داستان بازگشت ذوالجناح از قتلگاه را با شور و حال عجیبی خواند و مجلس را منقلب ساخت و فردای آن روز، برخلاف معمول شاه حسین بهاری نزدیک ظهر به منزل ‌آمده و جایش را رو به قبله پهن می کند و چند دقیقه بعد نیز هرچه او را صدا ‌زدند، پاسخی دریافت نکردند. این پیرغلام عاشق در جوار حضرت شیخ صدوق در شهرری به خاک سپرده ‌شد و به دیدار ارباب و مولایش ‌شتافت.

** سیدمحمد کوثری، مداحی که از افراد بی بضاعت دستگیری می کرد
او ذاکری است که اخلاص و سوز صدایش با عبارت «یا رحمت الله الواسعه و یا باب نجات الامه» همچنان در خاطره‌ها باقی است و همه ما نغمه های عاشورایی مرحوم حجت الاسلام کوثری در محضر حضرت امام(ره) را که با این مطلع شروع می شد را به خاطر داریم.
سید محمد کوثری در سال 1307 هجری شمسی در شهر قم متولد شد و از 18 سالگی در قالب ذاکر اهل بیت(ع) به مدت نیم قرن به تبلیغات معارف دینی پرداخت.
پدرش مرحوم حاج سیدعلی اکبر کوثری از وعاظ شریف قم بود که حضرت امام(ره) احترام خاصی برای ایشان قائل بود تا حدی که وقتی او به محضر امام می رسید، امام خمینی(ره) به احترامش تمام قد می ایستادند.
سید محمد سال‌ها نزد اساتید حوزه علمیه زانوی تلمذ زده و دروس حوزوی را فرا گرفت و تا آخرین لحظات عمر از مطالعه معارف دینی دست برنداشت. او سال ها افتخار روضه خوانی در حرم اهل بیت در ایران و عراق و نیز در جمع مراجع بزرگ شیعه را داشته و همواره مجالس او بر محور روضه های ناب سنتی برگرفته از سبک های اصیل، اشعار پر مغز و حال خوش نشات گرفته از صفای قلب و خلوص نیت او قرار داشت.
از آیت الله تبریزی نقل شده که فرموده بودند «مرحوم کوثری به روضه ای که می خواند، اعتقاد داشت» و از ویژگی های ناب کوثری می‌توان به اخلاص کم نظیر، اهتمام به مسائل شرعی و اخلاقی، ساده زیستی، دستگیری از افراد بی بضاعت، ارادت ویژه به والدین و علاقه شدید قلبی به ائمه معصومین اشاره کرد.
کوثری سال‌ها در حسینیه جماران و در محضر امام راحل به اجرای برنامه پرداخت. روزی از ایشان خواستند تا خاطره ای از سال‌های همراهی خود با امام خمینی(ره) نقل کند و او گفت: وقتی حاج مصطفی خمینی به شهادت رسید، حجت الاسلام شهاب الدین اشراقی به من گفت که امام در این چند روز اصلاً گریه نکرده و چون با صدای تو آشناست، روضه ای بخوان شاید افاقه کند. من خدمت امام شرفیاب شدم و آنچه توانستم درباره حاج مصطفی خواندم ولی اثری از گریه در امام مشاهده نکردم تا اینکه گفتم آقاجان شما الان داغ دل امام حسین را بهتر درک می کنید و تا شروع به خواندن روضه حضرت علی اکبر کردم، آن چنان ایشان گریه کردند که شانه هایشان به شدت به حرکت افتاد.
مرحوم کوثری همواره زیر لب این بیت را زمزمه می کرد «کجا ارباب ما فردا گذارد، غلام او در آتش پاگذارد» او در سوم مهر سال 77 و در هفتاد سالگی دعوت حق را لبیک گفت و در جوار کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه(س) به خاک سپرده شد.

** حاج محمد علامه، مداحی با خاطرات 60 ساله
حاج محمد علامه مداحی بود که علاوه بر نوحه خوانی، شاعر و نویسنده قابلی بود. او در سال 1304 در محله دروازه دولاب تهران به دنیا آمد و از سال 1317 به مداحی پرداخت و مروج مکتب حاج مرزوق طاهری معروف به حاج مرزوق عرب بود.
مرحوم علامه یکی از مداحانی بود که ابتدا خود می سوخت و گریه می کرد و سپس اشک از دیده عزاداران جاری می‌شد. سبک خواندن او بسیار ساده و بی تکلف و تقریباً خالی از تحریر و چهچه زدن بود. بسیاری از شعرهای علامه توسط خود او سروده ‌شده بود.
همین ویژگی ها باعث شد تا مرحوم شیخ احمد کافی از او دعوت کند تا در جمع طلاب جوان در نجف اشرف مداحی کند و این آشنایی سرآغاز رفاقت چندین ساله مرحوم علامه با یکی از مشهورترین وعاظ آن دوره از کشور شد و لذا مرحوم علامه و شیخ احمد کافی سال‌ها در تهران و شهرستان ها در کنار هم به اجرای برنامه های مذهبی پرداختند.
مرحوم علامه خاطرات خود را با عنوان 60 سال خدمتگزاری به رشته تحریر درآورد که این کتاب یک سال پس از رحلت او منتشر شد.
هیئت های پیرعطا، صنف بزازان تهران، مکتب القران، فاطمیون و بنی فاطمه سال‌ها شاهد حضور مداحی دل سوخته ای بودند که همواره با ظاهری ساده و چهره ای نورانی و اخلاق بسیار نیکو روی پله اول منبر می نشست و تمام وجودش مصداق این تک بیت بود که «نوحه آن نیست که با گریه تو گریه کنند، نوحه آن است که خود ماه محرم باشی».
سرانجام این مداح با اخلاص در فروردین سال 80 جان به جان آفرین تسلیم کرد و پیکرش در باغ توتی در جوار سیدالکریم به خاک سپرده شد.

** احمد شمشیری، مداحی با اشعار استخوان دار
اگر قرار باشد 10 نفر مداح برتر سنتی خوان قرن حاضر را نام ببریم حتماً نام احمد شمشیری در میان آنها خواهد بود. احمد شمشیرگران معروف به احمد شمشیری در سال 1307 شمسی در محله گذر لوطی صالح تهران متولد شد. از نوجوانی در محضر شاعرانی چون مشفق کاشانی، علی اکبر خوشدل تهرانی و هادی رنجی تلمذ کرد و بر همین اساس بود که هم شعرشناس خوبی بود و هم شاعری چیره دست اما وجه تمایز او با سایر مداحان همعصرش، قدرت حافظه وی در حفظ اشعار مذهبی بود. چون تقریبا کسی را نمی توان پیدا کرد که همپای او شعر حفظ کرده باشد.
او حدود 20 سال با محمدحسین صغیر اصفهانی مانوس بود و حاصل این انس منتج به ثبت تمام اشعار دیوان این شاعر بزرگ آیینی در حافظه اش شد.
سبک روضه خوانی او که برگرفته از سوز و حال لطیف درونی و خلوص نیت این ذاکر دوست داشتنی بود، باعث جذب بسیاری از جوانان آن دوران شد. قدرت حافظه او در یادگیری و اجرای قصاید مذهبی مختلف نزد دوستانش زبانزد بود، به طوری که همواره اشعارش را از حفظ می‌خواند و حتی یک بار هم اتفاق نیافتاد که حاج احمد شمشیری یک شعر را دو مرتبه در یک هیات بخواند.
نقل است که حاج احمد هیچ وقت عمر خود را به بطالت نمی‌گذراند و از هر فرصتی برای حفظ کردن اشعار مذهبی استفاده می‌کرد، اشعاری که مستند بودند و واقعیت داشتند و به قول خودش «اشعار استخوان دار» بودند.
این پیرغلام آستان حسینی در مرداد ماه سال 70 چشم از جهان فروبست و در جوار حضرت شیخ صدوق در شهرری به خاک سپرده شد و همسر باوفایش نیز کمتر از 24 ساعت پس از مراسم خاکسپاری او به حاج احمد پیوست.

** سلیم موذن زاده، مداحی که دو هزار قطعه را به زبان های ترکی و فارسی و عربی خواند
یکی از ماندگارترین مداحان ایران مرحوم استاد سلیم موذن زاده اردبیلی است. او در مهر ماه 1315 شمسی در شهر اردبیل متولد شد و از کودکی به همراه برادرش حاج رحیم در محضر میرزا عزیز زانوی تلمذ زد و در مکتب او به علاوه تحصیل علم، درس ادب و ایمان آموخت و میرزا عزیز به مرور زمان درس آواز را نیز به سلیم آموزش داد.
او در طول عمرش بیش از دو هزار قطعه مداحی را به زبان های ترکی، فارسی و عربی از خود به یادگار گذاشته و اجراهای متعددی نیز در خارج از مرزهای ایران به ویژه در کشور آذربایجان در ماه‌های محرم و صفر داشته تا از این طریق نیز مروج و مبلغ فرهنگ عاشورا در دیگر نقاط جهان باشد.
پدرش اولین موذن رادیو ایران بود و این مداح اهل بیت(ع) همواره در مورد پدرش تواضع می کرد و می گفت «صدای من در مقایسه با صدای پدرم همچون قطره ای در مقابل دریاست».
استاد سلیم موذن زاده علاوه بر حفظ روش های قدیمی و سنتی در اجرای نوحه، سبک های جدید و با اصالتی را نیز ابداع کرد که هر شنونده ای را مجذوب می ‌ساخت و شاهد این مطلب، منقلب شدن مخاطبان فارسی زبان است که اطلاع ناچیزی از زبان ترکی دارند ولی به هنگام شنیدن نوحه های آذری مرحوم سلیم می گریستند.
او همواره فردی ساده‌زیست، متواضع و مردم دار بود و به طور متوسط هر روز پنج ساعت را صرف مداحی می‌کرد و همواره می‌گفت حنجره من وقف امام حسین(ع) است و او از معدود افرادی بود که بالای سن 75 سالگی در گام بالا نوحه می خواند.
وی نوحه «خداحافظ ای آنام باجی» را دوست داشتنی ترین اثری دانسته که برای امام حسین(ع) خوانده است و مردم ایران هیچگاه نوحه «زینب زینب» او را از یاد نمی برند.
سلیم موذن زاده اردبیلی در آذر سال 95 و در سن 80 سالگی به دیدار سالار شهیدان شتافت و آثار ارزشمند و ماندگاری در رثای اهل بیت از خود به یادگار گذاشت.

** «بخشو»، مداحی که آیین عزاداری بوشهر را به طور کامل دگرگون ساخت
مرحوم جهانبخش کردی زاده معروف به «بخشو» در سال 1315 هجری شمسی در بوشهر متولد شد. از همان دوران جوانی که به همراه پدرش در مساجد و مراسم های سنتی بوشهر حضور پیدا می‌کرد به مداحی برای سیدالشهدا علاقه مند شد. جنس صدای گیرا و دلنشین او کم کم باعث شد تا نه تنها مردم خونگرم بوشهر بلکه علاقمندان و مشتاقانی از استان‌های فارس و خوزستان نیز در مجالس روضه خوانی شرکت کنند.
از نکات برجسته اجرای مرحوم بخشو حجم صدا و گیرایی نوایش بود که به جرات می توان گفت نقص دستگاه های صوتی آن دوران را نیز مرتفع می ساخت.
عشق و علاقه وافر او به عصمت و طهارت باعث شد تا پیشنهادهای وسوسه انگیز آن زمان در کسوت خوانندگی موسیقی غیر مذهبی را با قاطعیت رد کند و حتی دعوت رسمی رادیو تلویزیون قبل از انقلاب را نیز در این زمینه نپذیرفت.
در دهه 40 شمسی آموزش صوت دلنشین این مداح سیه چهره باعث شد تا یکی از کارگردانان مطرح سینما مستندی به نام اربعین بسازد و در آن بخش هایی از سینه زنی مراسم اربعین در محلات بوشهر با اجرای مرحوم بخشو را به تصویر بکشد.
اجرا های بی نقص بخشو که برگرفته از پاکی ذات و صفای قلب او بود، باعث شد تا نظر بسیاری از مردم به آیین های عزاداری سالار شهیدان در بوشهر جلب گردد. سرانجام مرحوم بخشو آخرین اجرای خود را در سال 1356 در حرم مطهر امام رضا(ع) انجام داد و در راه بازگشت به بوشهر به دلیل عارضه قلبی در میانه راه دعوت حق را لبیک گفت.
تشییع پیکر این مداح بااخلاص اهل بیت(ع) با حضور خیل عظیم مردم و علاقمندان او با شکوه خاصی برگزار شد و پیکر پاکش در جوار امامزاده باقر(ع) در شهر بوشهر آرام گرفت.

** احمد دلجو، مداحی که اخلاصش همچنان گرمی بخش تار و پود هیات هاست
ذاکران سنتی را نه به صدا و نه به سبک و نه به مقام و ظاهر خاص بلکه به اخلاص و ادب نسبت به اهل بیت می شناسند و هر کسی که در این وادی مخلص تر باشد، نزد مردم نیز دارای موقعیتی رفیع تر است.
یکی از مخلص ترین ذاکران قدیم تهران حاج احمد دلجوست. او در سال 1326 در خیابان خراسان تهران دیده به جهان گشود و سال‌ها در نزد پدر خویش شاگردی کرد. در جوانی افتخار دامادی حاج محمد علامه نصیبش شد و از محضر وی در زمینه نوحه خوانی و فراگیری سبک‌های قدیمی و اصیل روضه خوانی کسب فیض نمود.
از معروفترین چهارپایه خوانان تهران می توان به حاج اکبر ناظم و حاج حسین بهاری اشاره کرد ولی دلجو با اخلاص مثال‌زدنی در دهه 50 شمسی یکی از ماندگار ترین نوحه های تاریخ مداحی ایران را بر بالای همان چهار پایه های ساده تهران این‌چنین خواند «همه جا کربلا، همه جا نینوا، تو حسین منی، نور عین منی» و از آنجا بود که مردم، حاج احمد دلجو را به نام حاج احمد همه جا کربلا صدا می‌زدند.
او از موسسان هیئت نوجوانان چهارراه عارف تهران بود که بعدها به هیئت پیروان حضرت مهدی تغییر نام یافت و برای او فرقی نمی‌کرد که چند نفر در هیئت حضور دارند و یا چه کسانی مستمع نوای او هستند.
یکی از رفقای او نقل می کند: روزی حاج احمد را به هیئت سجادیه تهران در میدان هرندی دعوت کردند، با هم پیاده راهی هیات شدیم و در مسیر چند کودک خردسال حاج احمد را شناختند و گوشه کت او را گرفتند و از او خواستند برای آنها نوحه بخواند. دلجو با کمال میل قبول کرد و دید که این کودکان در کنار دیوار، چادر مشکی مادرشان را به عنوان پرچم هیئت برافراشتند و چند استکان چایی هم برای پذیرایی از مهمانان آماده کردند. حاج احمد تاملی نکرد و فوری بالای سکوی کنار دیوار رفت و با صدای بلند نوحه همه جا کربلا همه جا نینوا را خواند و دقایقی نگذشت که سیل عظیم جمعیت در کنار خیابان بر سر و سینه خود می زدند.
اخلاص احمد دلجو باعث شده تا پس از گذشت سال ها نه تنها گریه کنان عاشورا بلکه تار و پود بیرق هیئت ها نیز گرم نجوای نوحه ای باشند که او از خود به یادگار گذاشته است. این مداح اهل بیت در تیرماه سال 79 و در سن 53 سالگی چشم از جهان فروبست و در صحن باغ توتی در جوار حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.

** محمدعلی کریمخانی، مداحی که دستمزدش را فقط از امام رضا(ع) می خواهد
محمدعلی کریمخانی مداحی است که سالها نوای عرض ارادت او به آستان شمس الشموس علی بن موسی الرضا(ع) به جان و دل ارادتمندان امام رئوف، عشق و صفایی تازه می‌بخشد به ویژه با نوای «آمدم ای شاه پناهم بده»
کریمخانی در سال 1329 در قزوین به دنیا آمد و بیش از 60 سال افتخار مداحی و عرض ارادت به خاندان اهل بیت را داشته است.
وی در سال 1389 قطعه ماندگار «آمدم ای شاه پناهم» بده یا همان اثر معروف «قطعه ای از بهشت» را در سن 60 سالگی از خود به یادگار گذاشت و چند سال بعد نیز قطعه ماندگار «حسین آرام جانم» با نام «نجوای عاشورایی» را اجرا کرد که مورد استقبال بی نظیر ارادتمندان به حضرت سیدالشهدا علیه السلام قرار گرفت و همین دو اثر کافی است که ثابت شود فقط صدای استاد کریم‌خانی نیست که او را ماندگار کرده بلکه شور و حال وصف ناپذیر او و عشق بی حد و مرز به اهل بیت است که صدای او را همیشه در خاطره علاقه مندان ماندگار نموده است.
کریمخانی آثار متعددی در زمینه عزاداری محرم به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی اجرا کرده که بعضی از آنها از صدا و سیما نیز پخش می گردد.
وقتی از کریمخانی سوال شد که بابت اجرای قطعه ای از بهشت چقدر دستمزد گرفته ای پاسخ داد «این اجرا را نذر امام رضا(ع) کردم و امید دارم که خود آقا به من صله دهند».
سوال شد که دوست دارید چه صله ای دریافت کنید و کریمخانی گفت «به وقت مرگم، حضرت بر بالینم حاضر شوند».

** منصور ارضی، مداحی که مداحان، مدال شاگردی او را با افتخار به سینه می زنند
او را که هم محلی جهان پهلوان تختی بود، به عنوان پدر مداحی بعد از انقلاب می‌شناسند. حاج منصور ارضی در سال 1332 در محله خانی آباد تهران متولد شد. در نوجوانی به همراه عمویش حاج حسن ارضی در مراسم های مذهبی به ویژه دعای کمیل امامزاده قاسم و مراسم شب های جمعه حرم حضرت عبدالعظیم شرکت می‌کرد.
از استادان او می‌توان به شیخ محمود نجفی، مرحوم سراج و شیخ محمود تحریری اشاره کرد. این مداح دلسوخته با پیروزی انقلاب اسلامی عمدتاً با مداحی های هدفمند و مرتبط با انقلاب به ایجاد انگیزه بین مردم و جوانان پرداخت و با شروع جنگ تحمیلی در کنار دیگر جوانان غیرتمند ایران اسلامی در جبهه‌های حق علیه باطل شرکت کرد.
خاطرات حضور موثر او در جبهه ها و اجرای مراسم‌های معنوی مختلف در دو کوهه و دیگر نقاط مرزی غرب کشور هنوز هم در اذهان علاقه‌مندان و دوستداران او باقی است.
بعد از جنگ نیز دست از تلاش و مجاهدت در جبهه های فرهنگی بر نداشت. بسیاری از مداحان نسل جدید همچون سعید حدادیان، حسین سازور، محمود کریمی، محمدرضا طاهری و بسیاری دیگر، افتخار می‌کنند که خود را شاگرد حاج منصور ارضی بدانند.
یکی از ماندگارترین اجراهای این ذاکر قطعه زیبای «مدینه شهر پیغمبر» بود که در موسم حج پشت دیوارهای بقیع از خود به یادگار گذاشته است.
ارزی را همواره با صراحت لهجه، استفاده از سبک های سنتی قدیمی و دوری از حرکت ها و ریتم های سبک در مداحی می شناسند. او به شدت مخالف استفاده از آلات موسیقی در هنگام عزاداری برای سالار شهیدان است. به گفته او مداح باید خودش، هم ساز باشد و هم سوز.
غیر از مسجد ارک تهران که سال هاست پاتوق پامنبری های حاج منصور شده، حسینیه صنف لباس فروشان تهران و حسینیه مرحوم چمنی هم از سوز صدای او بهره مند هستند. البته مسجد جامع حرم حضرت عبدالعظیم سال هاست که در شب های جمعه و چند ساعت قبل از اذان صبح میزبان خیل مشتاقانی است که به قصد زیارت سیدالکریم و شنیدن دعای کمیل با صدای حاج منصور ارضی به شهرری می روند.

** غلامعلی رجبی، مداحی که به بالاترین افتخار زندگی دست پیدا کرد
شهید غلامعلی رجبی در سال 1333 هجری شمسی در تهران متولد شد و از دوران طفولیت در محضر پدرش درس ادب و اخلاق آموخت و به توصیه ایشان از سنین نوجوانی به مداحی اهل بیت علیهم السلام پرداخت.
استعداد ذاتی در حفظ اشعار و سوز صدای او باعث شد تا خیلی زود نام خود را بر سر زبان‌ها بیاندازد. شهید رجبی با انتخاب شغل شریف معلمی راه پدر را در پیش گرفت و در مدت کوتاه عمر خود توانست تأثیرات زیادی بر شاگردان جوان خود بگذارد و آنچه شهید رجبی را در میان اهالی محل و هم هیئتی ها، دوست داشتنی نشان می‌داد حسن خلق، خلوص نیت و مردم داری بود.
با شروع جنگ تحمیلی او نیز همچون دیگر جوانان در جبهه‌های حق علیه باطل حضور فعال داشت و در طول دوران دفاع مقدس شنیدن زیارت عاشورا و نوحه های کربلایی با صدای او دل های رزمندگان اسلام را جلا می داد.
سرانجام در پنجم مرداد 1367 و در عملیات مرصاد شهید غلامعلی رجبی توسط گروهک منافقین به شهادت رسید و در 34سالگی به دیدار مولایش امام حسین علیه السلام شتافت.

** حسین فخری، مداحی که حنجره مجروحش را وقف امام حسین(ع) کرد
آیین‌های عزاداری سالار شهیدان در جنوب ایران سال هاست که با صدای امثال مرحوم بخشو یا مرحوم ناخدا گرفته تا آهنگران و کویتی پور عجین شده ولی سبک خواندن یک مداح جوان از اوایل دهه 70 باب جدیدی را در خطه زرخیز جنوب ایران گشود.
مداحی که در عین شهرت، گمنام نیز هست و این گمنامی به دلیل حجب و حیای ذاتی اوست. حاج حسین فخری در سال 1342 چشم به جهان گشود و سال‌ها در محضر پدر که از مداحان خوشنام خرمشهر بود، کسب فیض کرد.
او از نوجوانی به فراگیری مداحی همت گماشت و با شروع جنگ تحمیلی به عنوان رزمنده در جبهه ها حضور یافت و در زمان حضور در دفاع مقدس و در جمع رزمندگان اسلام نوحه های به یاد ماندنی در مناسبت‌های مختلف از خود به یادگار گذاشت.
اولین بار قطعه «ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته» را او اجرا کرد و بعدها دیگر مداحان به تقلید از او این اثر را بازخوانی نمودند. تواضع، خلوص نیت، ساده زیستی، مردم داری و تسلط در اجرای مداحی به زبان‌های عربی و فارسی، استفاده از سبک های سنتی خاص جنوب ایران و جنس صدای بی نظیرش او را در نظر علاقمندان انسانی محبوب و ماندگار ساخته است.
فخری از جمله مداحانی است که بابت اجرا وجهی دریافت نمی‌کند و معتقد است حنجره اش وقف امام حسین علیه السلام است، حنجره ای که سال هاست به دلیل عوارض شیمیایی دوران جنگ، درد سنگینی را تحمل می کند ولی همچنان در محرم و صفر با شور و صلابت مثال‌زدنی، عزاداران را متحیر می‌کند.
او همواره به جوانانی که وارد عرصه مداحی ‌شدند، توصیه می‌کند اشعاری را انتخاب کنند که به واقعیت ها نزدیک باشد و درباره سندیت آنها تحقیق کنند و از خواندن اشعار تحریف شده و به دور از واقعیت جدا خودداری کنند.


 

آرمان هیأت