کد مطلب : ۳۲۷۷۸
فرم‌های بصری با الهام از کلمات قرآن
نمایشگاه آثار عبدا... مقدسی در مجموعه‌ای به نام «نگاره‌های مقدس» در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد. او در این مجموعه بیش از 40 اثر در ابعاد مختلف به نمایش گذاشته است؛ آثاری که در آنها از آیات قرآن یا اشعار شاعران بزرگ ایرانی استفاده شده و گاه یک بیت شعر دستمایه خلق چند تابلو شده است. او خطاطی است که می‌گوید: «من در زمان نوشتن مقید به این‌که کلمات خوانده شوند نیستم و اشعار و کلمات صرفا دستمایه‌ای برای رسیدن به یک فرم هستند. در بخش دیگری از آثار هم فرم‌ها کاملا شخصی هستند و از همه خطوط مانند نستعلیق، کوفی و... وام گرفتم تا این آثار را به وجود آورم».
در تماشای آثار او اتفاقا باید همین ملاحظه را داشته باشید. این‌که ممکن است سعی‌تان برای خواندن سطرها نافرجام بماند.
مقدسی فراگرفتن خوشنویسی کلاسیک ایرانی را از 25 سال پیش آغاز کرده است. او در این باره می‌گوید: خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق را نزد استادان انجمن خوشنویسان ایران فرا گرفتم و تا مقطع فوق ممتاز این کار را ادامه دادم. آشنایی من با خطوط کلاسیک بسیار کمک کرد قوانین را بشناسم تا بتوانم ساختار آنها را تغییر دهم و به فرمی جدید دست پیدا کنم. با توجه به این که رشته تحصیلی من گرافیک است، از اصول و مبانی هنرهای تجسمی بهره گرفتم تا سلسله قوانینی که در خوشنویسی آموزش دیدم را بشکنم و دید خودم را بازتر کنم.
او درباره ابزار و متریال به کار رفته در آثارش می‌گوید: من به هیچ وسیله و ابزاری وفادار نیستم و روی متریال خاصی تاکید ندارم. از هر وسیله و هر نوع رنگی که بشود با آن نوشت استفاده می‌کنم و آنچه اهمیت دارد ایجاد بافت‌های متنوع و ترکیب مواد برای بهره گرفتن از اتفاقات جالبی است که از ترکیب آنها به وجود می‌آید.
مقدسی با بیان این‌که نوشتن، بهانه اصلی برای به وجود آمدن این آثار است، افزود: انتخاب اشعار با دقت نظر زیاد انجام می‌شود تا آغازی باشد در به وجود آمدن یک اثر جدید. وقتی یک شعر را انتخاب می‌کنم ابتدا آن را دستنویس می‌کنم و اصرار دارم حتی اگر کلمات ناخوانا هستند، سلسله لغات پشت هم قرار بگیرند. اگر متنی مناسب روحیاتم نباشد احتمال این که بتوانم هنگام خلق اثر حظ ببرم و به این فرم‌های جدید برسم کم می‌شود. ولی وقتی به متن علاقه‌مند باشم تاثیر زیادی در عمیق شدن من در کار خواهد داشت.
فراروی از خوشنویسی کلاسیک
«کارهای من با خوشنویسی کلاسیک فاصله دارد و با این‌که دستمایه نوشتار فارسی در آن وجود دارد، اما آنچه دیده می‌شود شباهت چندانی به حروف و کلمات فارسی ندارد. بنابراین نمی‌توان گفت متن‌ها به جغرافیای خاصی تعلق دارند و برای عده محدودی قابل فهم هستند.»
اما مقدسی از کجا به این تفاوت رسیده است؟ خودش می‌گوید: با توجه به شناختی که از مبانی سواد بصری دارم آثاری خلق می‌کنم که ادبیات آن لزوما ایرانی - اسلامی نیست، بنابراین کسانی که با هنر آشنایی داشته باشند می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند.
هر کدام از خوشنویسان ایرانی اگر بتوانند قوانین هنر معاصر را رعایت کنند، قادر خواهند بود نگاه مخاطب بین‌المللی را جلب کنند.
امروزه استادانی در ایران هستند که در عین بهره گرفتن از خطوطی مانند ثلث و نستعلیق، به اصول جدیدی دست پیدا کرده‌اند که باعث شده آثار آنها نگاهی معاصر داشته باشد.
من هم قصد دارم چنین رویکردی در کارهایم داشته باشم.
چرا بازار نقاشیخط داغ شده؟
مقدسی درباره گرایش هنرمندان و مخاطبان به خط نقاشی و دلایل این گرایش هم می‌گوید: شاید دلیل این که در سال‌های اخیر به نقاشیخط توجه زیادی شد آن باشد که نمی‌توان با شکل قاعده‌مند حروف نستعلیق میلیون‌ها فرم جدید به وجود آورد و به مخاطب گفت باید از آن لذت ببری.
در نتیجه هنرمندان به این سمت سوق پیدا کردند که به طرف شیوه‌های جدید حرکت کنند، اما این شیوه‌های جدید لزوما موفق نیستند و ممکن است طول بُرد خیلی موثری نداشته باشند.
بعضی از این روندها ممکن است دوره‌ای موفق شده و بعد به فراموشی سپرده شوند، اما به زمان نیاز است تا کار هنرمند بررسی شود و بتواند جایگاه خود را میان مخاطبان پیدا کند.
او با اشاره به عوامل متعددی که می‌تواند باعث شود خوشنویسان به کارهای جدید رو‌بیاورند، معتقد است: بخشی از این نوآوری‌ها به دلیل این است که در گذر زمان ذائقه افراد تغییر می‌کند. این موضوع صرفا به دلیل تنوع‌طلبی ذاتی انسان است.
هنرمندان هم برای این که با ذائقه جدید مخاطبان همراه شوند یا حتی خودشان ذائقه جدید تولید کنند ممکن است از شکل‌های رایج و جا افتاده فاصله بگیرند.
در نهایت اقبال جامعه است که نشان می‌دهد کارهای جدید اثرگذار و ماندگار خواهند بود یا فراموش می‌شوند.
*خطاط برگزیده جهان اسلام
عبدا... مقدسی سال 2002 به عنوان یکی از برگزیدگان بخش گرایش‌های نوین در همایش بین‌المللی خوشنویسی جهان اسلام معرفی شده است؛ هنرمندی که اتفاقا فعالیت‌های عمده‌ای هم خارج از کشور دارد. او در این باره می‌گوید: من در زمینه خوشنویسی ایران ورک‌شاپ‌هایی در چین و روسیه برگزار کردم که استقبال زیادی از آنها شد. در پنج دانشگاه روسیه کنفرانس، سخنرانی و نمایشگاه داشتم و در حال حاضر مقدماتی فراهم شده تا در چند کشور دیگر مانند ژاپن و کانادا نیز نمایشگاه برگزار کنم. با توجه به این که بخشی از آثار من ملهم از هنر چین و هنر شرق است، برداشت‌هایی که از هنر شرق دارم با هنر ایرانی ترکیب شده و برای مخاطب زبانی را به وجود آورده که قابل درک است.
مقدسی فراگرفتن خوشنویسی کلاسیک ایرانی را از 25 سال پیش آغاز کرده است. او در این باره می‌گوید: خطوط نستعلیق و شکسته نستعلیق را نزد استادان انجمن خوشنویسان ایران فرا گرفتم و تا مقطع فوق ممتاز این کار را ادامه دادم. آشنایی من با خطوط کلاسیک بسیار کمک کرد قوانین را بشناسم تا بتوانم ساختار آنها را تغییر دهم و به فرمی جدید دست پیدا کنم. با توجه به این که رشته تحصیلی من گرافیک است، از اصول و مبانی هنرهای تجسمی بهره گرفتم تا سلسله قوانینی که در خوشنویسی آموزش دیدم را بشکنم و دید خودم را بازتر کنم.
او درباره ابزار و متریال به کار رفته در آثارش می‌گوید: من به هیچ وسیله و ابزاری وفادار نیستم و روی متریال خاصی تاکید ندارم. از هر وسیله و هر نوع رنگی که بشود با آن نوشت استفاده می‌کنم و آنچه اهمیت دارد ایجاد بافت‌های متنوع و ترکیب مواد برای بهره گرفتن از اتفاقات جالبی است که از ترکیب آنها به وجود می‌آید.
مقدسی با بیان این‌که نوشتن، بهانه اصلی برای به وجود آمدن این آثار است، افزود: انتخاب اشعار با دقت نظر زیاد انجام می‌شود تا آغازی باشد در به وجود آمدن یک اثر جدید. وقتی یک شعر را انتخاب می‌کنم ابتدا آن را دستنویس می‌کنم و اصرار دارم حتی اگر کلمات ناخوانا هستند، سلسله لغات پشت هم قرار بگیرند. اگر متنی مناسب روحیاتم نباشد احتمال این که بتوانم هنگام خلق اثر حظ ببرم و به این فرم‌های جدید برسم کم می‌شود. ولی وقتی به متن علاقه‌مند باشم تاثیر زیادی در عمیق شدن من در کار خواهد داشت.
فراروی از خوشنویسی کلاسیک
«کارهای من با خوشنویسی کلاسیک فاصله دارد و با این‌که دستمایه نوشتار فارسی در آن وجود دارد، اما آنچه دیده می‌شود شباهت چندانی به حروف و کلمات فارسی ندارد. بنابراین نمی‌توان گفت متن‌ها به جغرافیای خاصی تعلق دارند و برای عده محدودی قابل فهم هستند.»
اما مقدسی از کجا به این تفاوت رسیده است؟ خودش می‌گوید: با توجه به شناختی که از مبانی سواد بصری دارم آثاری خلق می‌کنم که ادبیات آن لزوما ایرانی - اسلامی نیست، بنابراین کسانی که با هنر آشنایی داشته باشند می‌توانند با آنها ارتباط برقرار کنند.
هر کدام از خوشنویسان ایرانی اگر بتوانند قوانین هنر معاصر را رعایت کنند، قادر خواهند بود نگاه مخاطب بین‌المللی را جلب کنند.
امروزه استادانی در ایران هستند که در عین بهره گرفتن از خطوطی مانند ثلث و نستعلیق، به اصول جدیدی دست پیدا کرده‌اند که باعث شده آثار آنها نگاهی معاصر داشته باشد.
من هم قصد دارم چنین رویکردی در کارهایم داشته باشم.
چرا بازار نقاشیخط داغ شده؟
مقدسی درباره گرایش هنرمندان و مخاطبان به خط نقاشی و دلایل این گرایش هم می‌گوید: شاید دلیل این که در سال‌های اخیر به نقاشیخط توجه زیادی شد آن باشد که نمی‌توان با شکل قاعده‌مند حروف نستعلیق میلیون‌ها فرم جدید به وجود آورد و به مخاطب گفت باید از آن لذت ببری.
در نتیجه هنرمندان به این سمت سوق پیدا کردند که به طرف شیوه‌های جدید حرکت کنند، اما این شیوه‌های جدید لزوما موفق نیستند و ممکن است طول بُرد خیلی موثری نداشته باشند.
بعضی از این روندها ممکن است دوره‌ای موفق شده و بعد به فراموشی سپرده شوند، اما به زمان نیاز است تا کار هنرمند بررسی شود و بتواند جایگاه خود را میان مخاطبان پیدا کند.
او با اشاره به عوامل متعددی که می‌تواند باعث شود خوشنویسان به کارهای جدید رو‌بیاورند، معتقد است: بخشی از این نوآوری‌ها به دلیل این است که در گذر زمان ذائقه افراد تغییر می‌کند. این موضوع صرفا به دلیل تنوع‌طلبی ذاتی انسان است.
هنرمندان هم برای این که با ذائقه جدید مخاطبان همراه شوند یا حتی خودشان ذائقه جدید تولید کنند ممکن است از شکل‌های رایج و جا افتاده فاصله بگیرند.
در نهایت اقبال جامعه است که نشان می‌دهد کارهای جدید اثرگذار و ماندگار خواهند بود یا فراموش می‌شوند.
*خطاط برگزیده جهان اسلام
عبدا... مقدسی سال 2002 به عنوان یکی از برگزیدگان بخش گرایش‌های نوین در همایش بین‌المللی خوشنویسی جهان اسلام معرفی شده است؛ هنرمندی که اتفاقا فعالیت‌های عمده‌ای هم خارج از کشور دارد. او در این باره می‌گوید: من در زمینه خوشنویسی ایران ورک‌شاپ‌هایی در چین و روسیه برگزار کردم که استقبال زیادی از آنها شد. در پنج دانشگاه روسیه کنفرانس، سخنرانی و نمایشگاه داشتم و در حال حاضر مقدماتی فراهم شده تا در چند کشور دیگر مانند ژاپن و کانادا نیز نمایشگاه برگزار کنم. با توجه به این که بخشی از آثار من ملهم از هنر چین و هنر شرق است، برداشت‌هایی که از هنر شرق دارم با هنر ایرانی ترکیب شده و برای مخاطب زبانی را به وجود آورده که قابل درک است.
مرجع : جام جم
