دعبل:‌ با محسن مرادی مداح اهل بیت به گفت و گو نشستیم او نظراتی درباره وضعیت جامعه مداحان، عملکرد تشکل‌های مداحی و دانشگاه مداحی دارد.
بخوانید؛

به نظر شما چرا مجالس عزا و سوگواری ما بیشتر و پر رونق تر از مجالس شادی و سرور اهل بیت است؟
مردم تحریک احساسات و هیجان عاطفی شان در حزن و اندوه بیشتر از شادی است. البته در ایران این طور است و ایران کشور شادی نیست و از این رو اقبال به ایام شهادت های ائمه را بیشتر می توان دید.

به نظر شما مداحان از چه کسانی بیشتر اثر می پذیرند؟ بانی ها یا علما یا مردم و هیئتی ها؟  
در زمان حاضر برخی از مداحان نه تابع علما هستند نه  بانی و نه مردم و نه هیئت، چون استاد ندیده‌اند و قبلا استاد آنها را به انس و الفت گرفتن به عالم عامل به دین سفارش می کرد. فن و تخصص را از استاد می‌گرفتند و اخلاق را از عالم درس می‌گرفتند. متاسفانه امروز به خاطر عدم وجود استاد و عالم عامل به دین و موانست نداشتن مداح با یک استاد اخلاق، خوانندگان مذهبی و مداحان تابع نفس خودشان هستند و کار خودشان را انجام می دهند و برای نفس شان هم هر کاری می‌کنند که خودشان را بالا ببرند.
متاسفانه برخی از مداحان کمتر خودشان را خرج امام حسین(ع) می کنند، امام حسین را خرج خودشان می‌کنند و هر شعر و ملودی را میخوانند و برای شان مهم نیست که چه سبک و ملودی هست و چه میخواند، فقط بالا آمدن برای‌شان مهم است و بنابراین به هیچ کس نگاه نمی کند و عالم و.....برایشان مهم نیست.

برخی معتقدند بانبان و خرج دهندگان هستند که مشخص می کنند مداح چه بخواند و آنها در خط دهی به هیئت ها و مداحان موثر هستند. آیا شما این را قبول دارید؟
در برخی از محافل و مجالس می‌توانیم بگوییم مداح اختیار ندارد، بیشتر در محافل شهرستانی. مثلاً در یزد، خوانسار، کاشان، مداح تابع سنت و اقلیم مرثیه سرایی و عزاداری سنتی آنها می‌شود و زمانی که مداح به شهرستان می رود، برای اجرای برنامه، خودش را باید سنت‌ها و اقلیم و آواهای موسیقی و مداحی این شهر هماهنگ کند، اما در تهران اکثر محافل به یک شیوه و روش است.

جایگاه و شان مداحان را در بین مردم چطور می بینید؟ آیا مداحان محبوب هستند؟
خیر، امروز با توجه به اینکه مردم رفته رفته دارند از دین و مذهب و اخلاق فاصله می‌گیرند و از شرع و شریعت فاصله می‌گیرند، علی‌القاعده با مداح و مداحی دوست نیستند و اینقدر که به بازیگران و هنرمندان (حتی اگر چهره‌های غیر اخلاقی داشته باشند) محبت و مودت نشان می دهند و برعکس ان رفتار را با مداح و مداحان دارند چرا که بعضی از مداحان عملکرد خوبی نداشته‌اند.

شما عملکرد تشکل های ستایشگری مثل هیات رزمندگان، بنیاد دعبل، بسیج مداحان و خانه مداحان را چطور ارزیابی می کنید؟
عملکردی نیست، فقط موازی‌کاری است. بودجه بیت المال را الکی خرج می‌کنند و هیچ اتفاقی نمی افتد و هر نهادی میخواهد بگوید من.
تنها موسسه ای که در آنجا کار میشود و معاش و معیشت مداحان را در نظر میگیرد بنیاد دعبل است که بحث بیمه درمانی و بیمه تکمیلی مداحان را  برعهده و وظیفه دارد و الا دیگران دردی از مردم و مداحان درمان نکردند و نمیکنند.
خانه مداحان هم که الان توسط حاج مصطفی خرسندی و قبل توسط حاج محسن طاهری به زعامت مرحوم استاد حاج علی آهی و هم اکنون به زعامت استاد گرانقدر حاج غلامرضا سازگار اداره می‌شود و گاهاً دیده میشود که مقادیر و بسته‌های کالایی و یا آذوقه و ارزاق را برای مداحان نیازمند و از کار افتاده درنظر میگیرند. در ماه رمضان و ایام عید نوروز سرکشی میکنند و به دستشان میرسانند و ما هم از این موضوع ممنونیم اما دیگران هیچ و هیچ و هیچ.

به نظر شما مهمترین موضوعاتی که این تشکل ها باید به آنها بپردازند چه موضوعاتی است؟
 اولا بهترین موضوعاتی که بنیاد دعبل و خانه مداحان باید مد نظر داشته باشند در بحث معیشت ذاکرین و رسیدگی به امورات آنهاست چون این قشر، قشر آسیب پذیری هستند .
 ثانیاً در بحث تخصصی و فنی ذکر و ذاکری و از لحاظ شعر و ادبیات و تاریخ و آموزش که باید همت گماشته شود. در جامعه امروز که هر خانواده چهار، پنج نفر لیسانس و فوق لیسانس وجود دارد. مستمع دیروز با مستمع امروز فرق دارد. پس بحث آموزش و معیشت باید سرلوحه کار تشکل‌ها باشد و  آسیب شناسی شود و نقاط ضعف برطرف شود. اگر بتوانند از لحاظ ضابط قضایی اقداماتی کنند و مداحانی که دارند در لباس مداحی به دستگاه امام حسین ضربه می‌زنند دستشان کوتاه و مفتضح شوند، یعنی اقدامات بازدارنده مثل این که در رسانه ملی آن فرد خاطی را ممنوع التصویر یک ساله و یا چند ساله کنند  ولی متاسفانه در بحث مداحی همچین چیزی نداریم.

در گذشته پیرغلامان و اساتید بسیاری، امور جامعه مداح را پیگیری می کردند. چرا در این سال ها این اتفاق کمتر می افتد؟ استاد نداریم یا حرف شنوی نیست یا مشکل دیگری است؟
 استاد داریم دلسوز  هم هستند اما امروزه  متاسفانه هر کسی که در لباس مداحی درمیاید «انا رجلُ» می زند و کسی را قبول ندارد و حرف شنو نیست. اساتید بسیاری هم داریم مثل استاد سازگار، استاد حاج مهدی آصفی، استاد سید علی سادات رضوی، استاد بهتاش و ... در بحث حدیث و رجال و تاریخ  استاد حاج اکبر کاظمی بحث تفسیر و تاریخ اهل بیت اساتید مهمی در بحث مداحی داریم اما کو گوش شنوا؟ این عزیزان هم وقتی می‌بینند که مداحان حرف شنو نیستند، دلسرد می شود.

رهبر معظم انقلاب هر سال مسائلی را درباره مداحی مطرح می کنند. به نظر شما آیا خود مداحان و نیز تشکل های ستایشگری به این رهنمودها درست عمل کرده اند؟
همان هایی که دم از رهبری می زنند و در صفوف جلو می نشینند، حرف مقام معظم رهبری را گوش نمی دهند. و متاسفانه حرف‌های آقا می‌ماند.

آیا با دانشگاه مداحی موافق هستید؟
 با دانشگاه مداحی موافق هستم، اما دانشگاهی که دانشگاه باشد. الان متاسفانه هر صنفی دانشگاه علمی کاربردی راه انداخته است. بی سواد می روند و بیسوادتر هم برمی‌گردند. نمره‌ها و مدارک کیلویی می‌گیرند.
 اگر قرار است در امر مداحی دانشگاهی باشد باید دانشگاه واقعی باشد. سفت و سخت درس بدهند و درس بخواهند نه اینکه با رابطه و ضابطه و تعارف به شخصی مدرک بدهند.

برخی با خواندن نوحه ها و سینه زدن با اشعاری درباره آمریکا یا مثلا اشعار سیاسی دیگر مخالفند. آیا شما این شیوه را می پسندید که مثلا به جای نوحه امام حسین شعری علیه سیاست های آمریکا یا درباره برجام یا درباره انتخابات در جمع هیئتی ها خوانده شود و سینه بزنند؟
مجلس امام حسین، مجلس امام حسین است و  نوحه امام حسین، نوحه امام حسین است. اما درون مایه نوحه اگر حماسی باشد و بحث عزت طلبی و ذلت ناپذیری را در نوحه ها داشته باشیم بسیار خوب است و می ستاییم اما نه اینکه به صورت مستقیم عنوان بشود. به صورت تلویحی باشد خوب است. مثل بعضی از نوحه هایی که مداحان در زمان رژیم ستم‌شاهی می‌خواندند:
 حسین سرباز ره دین بود / عاقبت حق طلبی این بود
 از سر نی گفت سبط پیمبر  /  الله و اکبر،  الله اکبر
نوحه های معروفی که حماسی بود و حماسه ایجاد می کرد و در آحاد جامعه موثر بود و اثرش هم انقلاب شکوهمند اسلامی شد.

آرمان هیأت