عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و رییس گروه الگوی اسلامی پیشرفت در مرکز مطالعات بین رشته ای، خرافه گرایی و فروکاستن قیام امام حسین(ع) در جهت منافع شخصی و حزبی را از جمله آسیب های عدول از فلسفه عاشورا برشمرد و گفت: باید تلاش کرد تا قیام امام حسین(ع)، سیاست­زده تحلیل نشود و نیز منبرها و جلسات مذهبی، نباید دچار فرقه­ گرایی، گروه­ گروی­ها و حزب گرایی ها شود.
حجت الاسلام سیدکاظم سیدباقری در گفت وگو با شفقنا، پیرامون ضرورت بازگشت فلسفه عاشورا در منابر و مجالس اظهار داشت: هر تحلیل، جایگاه و هدفی که برای هر قیام و مکتبی، تعریف می ­شود، برخاسته از واژگان و کلماتی است که رهبر آن قیام بیان کرده است و مهم این است که چرایی قیام مورد توجه قرار گیرد وگرنه خرافه ­ها، آویزه ­ها، بدعت ها و امور نامطلوب گرد آن را چندان فرا می گیرند که آن فلسفه و بهانه اصلی برای حرکت و اعتراض مورد غفلت قرار گرفته و فراموش می شود.

او با بیان اینکه فلسفه قیام عاشورا با وجود بیان صریح و شفاف توسط امام حسین(ع) گاهی اوقات به دست فراموشی سپرده شده است، گفت: در جلسات، سخنرانی ها و مراسم هایی که برای عزاداری امام حسین(ع) برقرار می شود باید فلسفه قیام آن حضرت مورد توجه قرار گیرد.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در ادامه به کلمات امام حسین(ع) در زمینه قیام اشاره کرد و افزود: وقتی به زمانه امام حسین(ع) توجه می کنیم، می بینیم که مردم، ارزش ها، اصالت ها و مسئولیت ها، حق طلبی و عدالت طلبی را فراموش کرده و گرفتار فرآیند شدید و خطرناک دنیاطلبی و حق کشی و تبعیت از اوضاع زمان شده و حرکت خود در مسیر و خواستۀ ستمگران را در پیش گرفته­ اند، اینجاست که امام حسین(ع) به صراحت می­ فرماید:« اَلا تـَرَوْنَ اِلَى الْحَقِّ لایُعْمَلُ بِهِ آیا نمی بینید که به حق عمل نمی شود؟ وَ اِلَى الْباطِلِ لایُتَناهى عَنْهُ و نمی بینید از باطل دوری نمی شود؟ و در ادامه تاکید می ­کند که فَاِنّى لااَرَى الْمَوْتِ اِلاّ سَعادَهً وَ الْحَیاهَ مَعَ الظّالِمینَ اِلاّ بَرَمًا حال که چنین است من مرگ را جز رستگاری نمی بینم و زندگی با ستمگران را جز ننگ نمی شناسم»
او تصریح کرد: این حق ستیزی، باطل گرایی و دنیازدگی در دوران و جامعه آن زمان متاسفانه آشکار شده و کسانی رهبری جامعه اسلامی را برعهده گرفته و خود را امیرالمومنین می دانستند که هیچ نسبتی با ایمان و اسلام نداشتتند و اوضاع چندان سخت شده بود که هیچ راهی برای اصلاح و تغییر و دگرگونی وجود نداشت، مگر با مرگ سرخ.
سیدباقری با بیان اینکه در آن زمان، امر به معروف و نهی از منکر به عنوان فریضه اصیل اسلامی به فراموشی سپرده شده بود، گفت: بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص)، این اصل اساسی و بنیادین در جامعه فراموش شده و مردم دچار خاموشی و خمودگی و تبعیت از ظلم شدند، اینجاست که سخن پیامبر (ص) مصداق می­ یابد که پیش بینی کرده بود:« اِذا لَمْ یـَاءْمـُرُوا بـِمـَعـْرُوفٍ وَ لَمْ یـَنـْهَوْا عَنْ مُنْکَرٍ وَ لَمْ یَتَّبِعُوا الاْخْیارَ مِنْ اَهْلِ بَیْتى، سَلَّطَ اللّهُ عَلَیْهِمْ شِرارَهُمْ»: وقتی مردم امر به معروف و نهی از منکر نمی کنند و از خوبان و برگزیدگان امت من تبعیت نمی کنند، بدان امت من بر آنها حاکم می شوند»

او ادامه داد: اینجاست که امام حسین(ع) فلسفه قیام خود را امر به معروف و نهی از منکر و ایستادگی برابر ظلم و اصلاح امت رسول خدا بیان می کند؛ در آن جامعۀ راه­گم­کرده، امام به امر به معروف و نهی از منکر روی می آورد تا جلوی انبوهی از فساد موجود در دستگاه اموی را بگیرد.
این پژوهشگر فقه سیاسی حوزه بیان کرد: امام حسین(ع) از رسول الله نقل می کند که «مَنْ‏ رَأَى‏ سُلْطَاناً جَائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرُمِ اللَّهِ نَاکِثاً لِعَهْدِ اللَّهِ مُخَالِفاً لِسُنَّهِ رَسُولِ اللَّهِ یَعْمَلُ فِی عِبَادِ اللَّهِ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوَانِ ثُمَّ لَمْ یُغَیِّرْ بِقَوْلٍ وَ لَا فِعْلٍ کَانَ حَقِیقاً عَلَى اللَّهِ أَنْ یُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ؛ هرکس ببیند سلطان ستمگری، حلال­ های خداوند را حرام می­ کند، عهد خداوند را بشکند و مخالف سنت رسول خداست، در میان بندگان خدا با ظلم و دشمنی رفتار کند، پس کسی با رفتار یا گفتار خود در مقابل او نایستد و او را تغییر ندهد، سزاوار است که او در همان جایگاهی که آن ستمکار قرار گرفته است، قرار گیرد» یعنی امام (ع) اینگونه هشدار می دهد که شما نباید در برابر ظالمی چون یزید ساکت بنشینید وگرنه همانند او خواهید بود.
او در ادامه افزود: امام حسین(ع) به درستی و روشنی برای ما فلسفه قیام خود برابر ظالمان را بیان می کند، این نکات به نظرم در منابر باید مورد توجه قرار گیرد و آن آموزه های حیات بخش از قیام عاشورا که برای هدایتگری و تغییر مصلحانه در جامعه اسلامی است، استفاده شود.

سید باقری، خرافه گرایی را یکی از آسیب های عدول از فلسفه عاشورا برشمرد و اظهار داشت: وقتی فلسفه عاشورا به فراموشی سپرده شود، گروهی به وادی خرافه و بستن زیورآلات نادرست به قیام امام حسین (ع) در می ­افتند.

او تحلیل بردن و فروکاستن قیام امام حسین در جهت منافع شخصی و حزبی را آسیب دیگر عدول از فلسفه عاشورا عنوان کرد و افزود: چیزی که باید مورد توجه قرار گیرد هدف و فلسفه اصلی قیام امام حسین(ع) است نه اینکه از مجموعه درخشان و گوهرهای تابان قیام امام حسین در جهت منافع شخصی و حزبی خود استفاده کنیم. مهم این است که آن هدف اصلی و فلسفه قیام را فراموش نکرده و اندیشه های راستین قیام حسینی را سنجیده و دقیق، تحلیل کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تاکید کرد: باید تلاش کرد تا قیام امام حسین(ع)، سیاست زده تحلیل نشود و نیز منبرها و جلسات مذهبی، نباید دچار فرقه گرایی، گروه گروی ها و حزب گرایی ها شود، در عین این که باید توجه کنیم، قیام عاشورا یک قیام سراسر سیاسی، عدالت طلبانه و تلاش برای اصلاح در دین است. ایشان قیام امام حسین(ع) را عامل، انگیزه بخش و تنظیم کننده حرکت همه حق جویان جهان دانست و گفت: حرکت امام حسین(ع)، می تواند سامان بخش همه حرکت های عدالت طلبانه در جهان باشد، وحدت آور و وحدت آفرین باشد، اما اگر قیام را فرقه ای و سیاست زده تحلیل کنیم، می تواند موجبات تفرقه، کینه کشی در جامعه اسلامی شود، لذا با تحلیلِ حق جویانه و عدالت طلبانه قیام امام حسین(ع) می توانیم جامعه را به سوی وحدت و یگانگی به پیش ببریم.
 

آرمان هیأت