بازنشر اجرای قطعه «شب قبل از عاشورا» به رهبری لوریس چکناواریان، آهنگساز سرشناس ارمنی، طی روزهای اخیر در فضای مجازی با استقبال و بازخوردهای متنوعی همراه بود. سراغ چکناواریان رفتیم تا بار دیگر از آرزوی دیرینش برای نوشتن یک سمفونی برای امام حسین(ع) بگوید. این آهنگساز قدیمی پیش از این با اشاره به تراژیک بودن قصه عاشورا گفته بود: «هنگامی که مشغول ساخت اثری با محوریت امام حسین(ع) هستم، خود را در نقش و جایگاه شخصیت ایشان قرار می‌دهم؛‌ شخصیتی که خود در واقعه‌ عاشورا حضور دارد و از نزدیک شاهد همه اتفاقات تلخ است.» حالا بعد از اجرای موفق این سمفونی عاشورا وقتی گفتم می‌خواهم در مورد این موضوع با هم صحبت کنیم با همان لهجه شیرین ارمنی‌اش گفت: «من کاری انجام ندادم. وظیفه‌ای بود بر دوشم که به سرانجام رسید. بهتر است در موردش صحبت نکنیم.»
می‌گویم: «مگر می‌شود در مورد این شاهکار هنری صحبت نکرد؟»
می‌خندد و می‌گوید: «امیدوارم که حرف شما درست باشد و این کارمان شاهکاری بشود و بماند.»
وقتی می‌گویم این چند روز عزاداری در فضای مجازی، این قطعه پخش شده است و خیلی‌ها استقبال کرده‌اند، چندباری می‌پرسد که واقعا می‌گویی و بعد از تاییدم کلی خوشحال می‌شود و می‌گوید: «اتفاقا دیروز تجریش بودم و چند نفری من را شناختند و برای ساخت این قطعه از من تشکر کردند، برایم جالب بود که اثرم را دیده‌اند و خوشحال شدم. چون خیلی اهل فضای مجازی نیستم برای همین از میزان استقبال مردم خبر ندارم.»
وقتی از ایده و شرایط ساخت این قطعه می‌پرسم؛ باز هم لبخندی می‌زند و می‌گوید: «به‌عنوان یک ایرانی که به ایرانی بودنم افتخار می‌کنم باید بگویم، مذهب تشیع، مذهب رسمی کشور ماست و احترام زیادی برای این مذهب قائل هستم، چون در این کشور بزرگ شده‌ام و این سنت‌هایی که به جا مانده است، جزء فرهنگ و آیین ماست و باید به آنها احترام گذاشت. من هم به‌عنوان یک ایرانی در این سنت بزرگ شدم حالا ارمنی هم که باشم، فرقی نمی‌کند چون امام حسین(ع) برای همه ماست و همه ارامنه خیلی به ایشان ارادت دارند؛ یادم می‌آید در زمان بچگی وقتی در دسته‌های عزاداری بودم، سقای آب بودم؛ آب را بین هیات‌ها پخش می‌کردم و بقیه ارامنه هم نذری‌های دیگر می‌دادند و همه اینها با اینکه مذهب‌شان فرق می‌کرد اما احترام خاصی برای امام حسین(ع) قائل بودند و هستند. اینکه سقا بودم هم احتمالا به خاطر علاقه‌ای است که به حضرت عباس(ع) داشتم. از بچگی این حس را درباره ایشان داشتم که کسی که برای دیگران به آب و آتش بزند و دست‌های خود را از دست بدهد، شخصیت عجیب و منحصربه‌فردی دارد که حتی می‌تواند بدون دست، دست‌های دیگران را تا قرن‌ها بگیرد.»
وقتی می‌پرسم این قطعه را برای همین ارادتی که گفتید ساخته‌اید، بلافاصله جوابم را می‌دهد و می‌گوید: «موسیقی عاشورایی از سنت‌های قدیمی ایرانیان است که در ماه محرم با تاثیر از سازهای طبل و سنج، تداعی‌گر واقعه بزرگ و فراموش نشدنی عاشوراست که با ریتم خاص خود روایتگر فضای حماسی و پرشوری است و حادثه‌ای ناگوار را به جهانیان اعلام می‌کند. این موسیقی به قدری تاثیرگذار است که همگان را به حیرت فرو می‌برد. این کار هم برای همین ساخته شد. برای همین حماسه و برای اینکه بتوانیم آن فضا را در قالب نوحه‌ای قدیمی با موسیقی همراه کنیم. در واقع حماسه و نوحه درهم تنیده‌ شده‌اند و با موسیقی تاثیر بسزایی بر جای می‌گذارند.» 
صحبت‌هایش که تمام می‌شود، می‌خواهم سوال بعدی را بپرسم که می‌گوید: «خوشحال می‌شوم که باز هم اگر بازخورد و استقبالی از این کار داشتید به من منتقل کنید، چون ما معمولا برای مردم کار می‌کنیم. اگر از کارمان لذت ببرند و دوست داشته باشند. متوجه می‌شویم که موفق بوده‌ایم.»
این چهره محبوب موسیقی کشورمان با تاکید به علاقه‌اش به فرهنگ عاشورایی مردم ایران می‌گوید: «موسیقی‌هایی که از طریق شیپور و طبل شنیده می‌شوند، همیشه مرا تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. برای همین به این نوع موسیقی علاقه خاصی دارم و خوشحالم که مردم هم این شکل اجرا را دوست داشتند. باز هم باید بگویم، نمی‌توان ایرانی بود و نسبت به فرهنگ عظیم عاشورایی بی‌تفاوت باشیم. عاشورا چند درس بزرگ دارد و یک تراژدی بزرگ است و همه باید از آن درس بگیرند، چراکه امام حسین(ع) با علم به اینکه می‌دانست خود و یارانش به شهادت می‌رسند اما به میدان نبرد رفتند زیرا هدف‌شان مقدس بود. عاشورا یک درس دیگری هم دارد و مدام به ما تاکید می‌کند که این دنیای مادی، گذران است زیرا بزرگ‌ترین کاخ‌های دنیا نابود شدند اما انسانیت زنده می‌ماند.» صحبت‌هایمان که تمام می‌شود، می‌گوید: «نمی‌خواستم صحبت کنم، چون مهم هنری است که ارائه می‌شود و خودش بیانگر همه چیز است.»
چکناواریان نمونه‌ روشنی از کسانی است که اگرچه با امام حسین(ع) هم‌مسلک و یک دین نیست اما همچنان ارادت خودش را نسبت به این امام نشان می‌دهد. و نام حسین(ع) و یارانش آنقدر بزرگ است که در هیچ چارچوب و مرزی نمی‌گنجد که تجلی عظمت او روزبه‌روز از مرزهای مذهب تشیع عبور کرده و بر دل و جان مردم جهان می‌نشیند.

 

آرمان هیأت