تا سال‌های میانی جنگ، مداحان حدود ۳۰ فرزند خود را در دفاع مقدس از دست داده بودند، اما حالا علاوه بر مداحانی که داغ فرزند دیده‌اند، بعضی مداحان معروف، خودشان فرزند یا برادر شهید هستند.
در میان مداحان اهل‌بیت عصمت و طهارت (ع)، هم کسانی هستند که خودشان به جبهه رفته‌اند و به شهادت رسیده‌اند، هم کسانی که فرزندانشان را برای دفاع از ناموس و میهن اسلامی به جبهه فرستاده‌اند و هم ذاکرانی هستند که پدرانشان را در این راه از دست داده‌اند.
اگر در سال‌های پایانی دهه ۶۰، پارچه‌نوشته‌ای در مجلس ماه مبارک رمضان جامعه مداح تهران، روی دیوار شبستان مسجد حاج ابوالفتح نصب شده بود که شهدای این جامعه را معرفی می‌کرد، اما آن سال‌ها، تعداد شهدایی که ذاکران ائمه اطهار (س) به نظام مقدس جمهوری اسلامی تقدیم کرده بودند، حدود ۳۰ نفر بود که عمدتاً فرزندان مداحان بودند، اما تا پایان جنگ این تعداد، نه تنها بسیار افزایش یافت که حالا باید در میان مداحان اهل بیت (ع) نامی از فرزندان شهدا را هم جست‌وجو کرد.
شاید شاخص‌ترین مداحانی که عضو خانواده‌های معظم شاهد هستند، حاج محمود کریمی، فرزند شهید نقی کریمی و برادر شهید داوود کریمی باشد، اما کسی نمی‌تواند شاعر بزرگ و دل‌سوخته‌ای چون حاج نادعلی کربلایی را که هم خود رزمنده بود و هم فرزندانش را در راه دفاع از دین و میهن به جبهه‌های جنگ فرستاد از یاد ببرد.
این سیاهه از پدران و فرزندان شهید در جامعه ذاکران و مداحان حتماً کامل نیست؛ اما سعی کرده‌ایم به اندازه بضاعت خودمان، نامی از شهدایی که عضو خانواده ستایشگران هستند، ببریم. به امید شفاعت‌شان!
مداحان شهید؛ یکی شهید میدان و دیگری شهید خیابان
همیشه در سنگر دفاع از میهن اسلامی، افراد خوش‌صدا به مداحی و خواندن دعا مشغول بودند. خیلی از آنها قبل از اعزام به جبهه، مداح رسمی نبودند، اما با خواندن پرسوز و گداز چند بیت شعر، همه آنها را به عنوان مداح جنگ می‌شناختند. تعداد این افراد، آنقدر زیاد است که درباره روش، اثرپذیری و تأثیرگذاری‌شان بر جریان مداحی، تحقیق مفصلی از سوی محسن حسام مظاهری در کتاب «رسانه شیعه» شده است. اما مداحان شهید ـ که مداحی، پیشوند نامشان بوده است ـ در فهرست ما به ۲ نفر اطلاق می‌شود؛ یکی از آنها شهید غلامعلی جندقی (رجبی) و دیگری شهید قاسم گودرزی است که اولی در جبهه و دومی در جریان یک عملیات ترور در خیابان پیروزی تهران به شهادت می‌رسد.
شهید غلامعلی رجبی جندقی
شهید غلامعلی رجبی فرزند حاج حسن جندقی از اساتید برجسته اخلاق و عرفان زمان خود بود و این پدر اهتمام ویژه‌ای به تربیت فرزندان خود داشت. غلامعلی، نوای گرم و لحن سوزناکی داشت که رزمندگان تیپ سیدالشهدا(ع) هرگز آن را از یاد نخواهند برد. البته او قبل از شروع جنگ، در غرب تهران هم مداحی می‌کرد و هم دعاخوان هیئت‌های مختلف بود که از راز و نیازها و عرفه‌خوانی‌های او، خاطراتی از استاد حسین انصاریان، حاج منصور ارضی و حاج محسن طاهری نقل شده است. از شهید غلامعلی رجبی، که در آخرین روزهای دفاع مقدس و در عملیات مرصاد به شهادت رسید،شعرهایی هم به یادگار مانده است.
اما شهید قاسم گودرزی که در فهرست شهدای ترور است، متولد ۱۳۱۹ بود و از کارمندان مذهبی و مومن به شمار می‌رفت. او در ۱۵ دی ماه ۱۳۶۰ در خیابان پیروزی تهران از سوی منافقین، مورد سوء قصد قرار گرفت و به شهادت رسید. گودرزی هم از کسانی بود که مداحی برای او شغل و حرفه محسوب نمی‌شد، اما شعرهای فراوانی در سینه داشت. اکنون یکی از کوچه‌های خیابان دهم فروردین در نزدیکی محل ترور این شهید به نام او مزین است.
مرحوم حاج نادعلی کربلایی (پیرمرد نشسته در تصویر) مداح و پدر سه شهید دفاع مقدس
مداحان سنگرنشین و رزم‌آور
در میان اهالی مدح و ذکر که خودشان در کارزار جنگ با دشمن بعثی حضور پیدا کردند، نام دو مداح بیش از بقیه درخشش دارد. این دو نه تنها خودشان در جبهه‌ها حاضر می‌شدند و سلاح به دست می‌گرفتند، بلکه فرزندانشان را هم به انقلاب تقدیم کردند. حاج نادعلی کربلایی و حاج ولی‌الله سلیمانی، اولی در غرب تهران و دومی در شرق تهران، مداحان نام‌آشنایی بودند. حاج نادعلی، سه فرزند خود را تقدیم کرده بود و سلیمانی، مداح خوش‌لهجه آذری، مسعودش را.
تصاویر حاج نادعلی در فاو، شلمچه و مناطق دیگر جنوب، نشان می‌دهد که کربلایی، با آن سن و سال بالا و ریش سفید، رزمنده جسور و جنگجوی شجاعی بوده است. شهادت حسین، مجید و محسن، سه فرزند او، هیچگاه این مداح و شاعر دلسوخته را از پای نینداخت و او در سال‌های پس از جنگ درگذشت.
حضور رهبر معظم انقلاب در منزل حاج نادعلی کربلایی، از دیگر افتخارات این ذاکر بااخلاص و مداح پیشکسوت بود؛ هرچند که او در ساعات عصرگاهی به روضه رفته بود و آقا را در خانه‌اش دیدار نکرد و اتفاقاً همیشه از حسرت این دیدار روی منبر زیاد می‌گفت.
حاج ولی‌الله سلیمانی و فرزند شهید مسعود
حاج ولی‌الله سلیمانی اما در کنار فرزندان رزمنده‌اش (قدرت‌الله، اسدالله و محمد) در قالب کاروان‌های روحانیون و مبلغان بارها به جبهه‌های نبرد اعزام شده بود. او سال‌ها چشم انتظار پیکر فرزندش بود. جنازه اسدالله (مسعود) چند سال پیش تفحص شد و با تشییع باشکوه مداحان و مردم به خانه ابدی رفت. این در حالی بود که پدر مداح او، حکایت مفقودی مسعود را در جبهه و هنگام عملیاتی شنیده بود که خودش هم در آن حاضر بود. این مداح قدیمی، اوایل ماه مبارک رمضان سال ۹۲ درگذشت.
حیف است وقتی از مداحان رزمنده صحبت می‌کنیم، از حاج علی‌اصغر نیکدل، رزمنده هشت سال دفاع مقدس و ذاکر پیشکسوتی که این روزها به خاطر بیماری، بینایی‌اش را از دست داده است، یادی نکنیم.
پدر شهیدی که شعر مولا علی (ع) یادگارش بود
در میان مداحان غرب تهران که افتخار داشتن دو فرزند شهید را داشت، حاج اسماعیل ولیخانی، شاعر و ذاکر اهل بیت (ع) بود که به «طالع» تخلص می‌کرد. او از شاعران معروف روزگار خود بود و شعرهای شاخصی از او در حافظه مداحان است. یکی از آن شعرها، مرثیه معروف «مناجات علی از سوی نخلستان نمی‌آید» است. دو فرزند این شاعر که به عضویت گروه پارتیزانی شهید چمران در آمده بودند، مفقود شدند. سرانجام، داغ فقدان محمدحسن و غلامرضا، طالع را در ۲۲ تیرماه ۷۴ از پا انداخت و این مداح سینه سوخته به اربابش حسین (ع) پیوست.
حاج احمد صالح که فرزندش را در سانحه هوایی از دست داد تا آخر عمر روضه حضرت علی اکبر (ع) نخواند
از پدران شهیدی که اهل شعر و ادبیات بودند، می‌توان نامی هم از حاج احمد صالح، پدر خلبان مجید صالح برد که هرچند در یک سانحه هوایی و در جریان یک پرواز مسافری درگذشت، اما مداحان به خاطر سوز و گداز پدرش و امتناع او از خواندن روضه علی اکبر(ع)، مجید را هم «شهید» قلمداد کردند.
اغلب پدران شهید، دیگر در میان ما نیستند و در قطعه پدران و مادران شهدا در بستر سرد خاک آرمیده‌اند. مرحوم حاج سیدعلیاکبر سجادیان، پدر شهید مصطفی سجادیان، مرحوم حاج ابوالفضل کیانی، پدر شهید مجید کیانی، مرحوم حاج تقی متبحری، پدر شهید ضیاءالدین متبحری، مرحوم حاج تقی ادریسی، پدر شهید داوود ادریسی، مرحوم حاج محمدتقی فارسی، پدر شهید محمود فارسی، مرحوم حاج حسین خدامی، پدر شهید مهدی خدامی و ... از آن جمله‌اند.
تعداد دیگری هم از آنها هستند که در بستر بیماری، سال‌هاست با پیری و سالمندی دست و پنجه نرم می‌کنند که از آن جمله می‌توان به حاج سیدحسن برقعی، پدر شهید سیدداوود برقعی اشاره کرد.
شهیدی از روزهای خونین انقلاب
در میان شهدایی که جامعه مداح تقدیم انقلاب کرده است، نمی‌توان بر نام شهیدی که در روزهای پیروزی انقلاب در جنوب تهران و به وسیله شلیک هلیکوپترهای رژیم پهلوی به شهادت رسید، قلم قرمز کشید. شهید احمد تاری ـ که اینک خیابانی در حوالی میدان خراسان به نام اوست. او برادر مداح و شاعر اهل بیت (ع) یعنی حاج محمود تاری است. این شهید در روزهای خونین بهمن ۵۷ هدف گلوله ارتش شاهنشاه قرار گرفت و به شهادت رسید.
حاج محمود تاری، شاعر، مداح و برادر شهید احمد تاری (شهید انقلاب)
شهید سیدحسین موسوی نیز برادر یکی از مداحان پیشکسوت به نام حاج سیدعلی اصغر موسوی، مدیر جامعه مداح شرق تهران است که در جبهه‌های نبرد دعوت حق را لبیک گفته است.
پدری که یار و یاور نواب بود
در میان مداحان پدر شهید، نام یک مرشد و ذاکر پیشکسوت، درخشش ویژه‌ای دارد و آن، مرشدرجب رضایی است که نواب صفوی به خاطر اشتغال او به شغل شریف نانوایی، وی را «شاطرالعلما» خوانده است. شهید حسن رضایی، یکی از چند پسر اوست که در سال‌های دفاع مقدس به شهادت رسید. البته از این مداح، دو ذاکر به یادگار مانده است؛ حاج مهدی و حاج حسین رضایی که اولی، دست‌اندرکار خانه مداحان و جامعه مداح تهران نیز هست.
مرشد رجب رضایی، معروف به شاطرالعلما، مداح، پدر شهید و از همرزمان نواب صفوی
مرشد رجب که در سال‌های خفقان به نواب صفوی در منزلش پناه داده بود، در سحرگاه بیستم ماه مبارک رمضان در سال ۷۲ از دنیا رفت.
شهیدزادگانی در میان نسل نوی مداحی
اما در میان فرزندان شهید، دو مداح شاخص و پرمخاطب هستند که اولی یعنی حاج محمود کریمی، دفاع مقدس را به خوبی درک کرده و در زمان آغاز جنگ، ۱۲ و در پایان آن ۲۰ سال داشته است؛ اما مداح دوم، یعنی حاج مهدی رسولی متولد روزهای آخر هشت سال دفاع مقدس است که پدرش در زمان جنگ تحمیلی مسؤول ستاد تیپ ۳۶ انصار بوده و مهدی تقریباً دو سال و نیم داشته که در آبان ۶۹ پدرش در کردستان به شهادت رسیده است.
حاج محمود کریمی، فرزند شهید نقی کریمی و برادر شهید داود کریمی
پدر حاج محمود کریمی، خود نیز ذاکر اهل‌بیت (ع) بود که بعد‌ها فرمانده سپاه شاهین‌شهر اصفهان شد و اولین اعزامش به کردستان بود. آخرین اعزام او نیز ۱۳ اسفند ۱۳۶۰ بود و چهارم فروردین ۱۳۶۱ در عملیات فتح‌المبین در دشت عباس، به مقام جاویدالاثری رسید.
مهدی رسولی، فرزند شهید
شهدای دیگری از جامعه مداحان
محسن گلستانی (مداح شهید لشکر ۲۷ حضرت محمد رسول‌الله)، شهید محمدرضا ملاحیدر، شهید محمدعلی فرهادپور، شهید علی‌اکبر طرازانی، شهید علی‌اصغر ذاکری، شهید غلامحسین حاج‌امیری، شهید حسن نیکوقدم، شهید سیدحسن موسوی، شهید باقر نی‌طباء، شهید احمد یاری، شهید محمد فخاران، شهید مصطفی توکلی، شهید سیدعلیاکبر شهربانی، شهید حسن رحمانی، شهید مسعود سلطانی، شهید علی‌اصغر کیانی، شهید مرتضی کاظمی، شهید علی فصیح‌گفتار، شهید سعید ذاکری، شهید صدری، شهید مصطفی جعفری، شهید محمدعلی فراهانی، شهید حسین مصطفایی و شهید محمود طالبی، دیگر شهدای جامعه مداح را تشکیل می‌دهند.
