بنیاد دعبل: همایش نوگلان حسینی با هدف شناسایی و ظهور و بروز استعدادهای کودکان و نوجوانان در هنر ستایشگری چند سالی است که به همت فرهنگسرای اندیشه برگزار و طی آن برگزیدگان معرفی و تجلیل می‌شوند. احسان تدین مدیر روابط عمومی فرهنگسرای اندیشه در گفتگو با دعبل از تاریخچه و اهداف برگزاری این همایش سخن می‌گوید.
 

دوازده سال پیش، آقای دکتر خالقی برای نخستین بار، طرح برنامه «نوگلان حسینی» را در فرهنگسرای اندیشه آغاز و برگزار کرد. ایشان در ابتدا با هدف تجلیل از مداحان نوجوان، با مدیران مدارس اطراف فرهنگسرای اندیشه مکاتبه نمود تا از مداحان چهره‌ای که در صفوف یا مراسم‌های مدارس سرود می‌خوانند و مداحی می‌کنند تقدیر شود، لذا همانطور که عرض کردم این برنامه در آغاز صرفا در ارتباط با مدارس پیرامون فرهنگسرا در منطقه 7 برگزار گردید و در دوره نخست از 10 الی 15 مداح تقدیر به عمل آمد.
برنامه نوگلان حسینی در سال دوم با مشارکت وزارت آموزش و پرورش در گستره منطقه برگزار شد، ضمن اینکه در این دوره، آزمونی از داوطلبان به عمل آمد تا به کمک آن، مداحان دانش‌آموز مقاطع مختلف منطقه 7 را شناسایی کنند تا طی فرآیند برگزاری این آزمون، نفرات برتر منطقه شناسایی و از آنها تجلیل به عمل آید.
در دوره سوم، نام این برنامه از نوگلان حسینی به «نوغلامان امام حسین (ع)» تغییر کرد. از سال چهارم به بعد، رویکرد برگزاری برنامه، تخصصی شد و با مشارکت‌گرفتن از بنیاد دعبل، کانون مداحان و دیگر نهادهای مرتبط در سطح شهر تهران انجام گرفت، به این صورت که تمامی مدارس سطح شهر تهران در این برنامه ثبت نام کردند و در آنجا آزمونی از دانش‌آموزان گرفته شد. اما با گذشت سال‌ها، برنامه نوگلان حسینی سال به سال پخته‌تر و بهتر شد، به طوری که امروزه در سطح کشوری برگزار می‌شود و متولی حوزه تهران آن، فرهنگسرای اندیشه با همکاری سازمان دانش‌آموزی شهر تهران است و در سطح کشور، وزارت آموزش و پرورش، متولی اجرای آن محسوب می‌گردد.

هدف از برگزاری این همایش‌ها چیست؟
هدف برگزاری این برنامه نیز همانطور که عرض کردم، شناسایی مداحان نوجوان دانش‌آموز و کشف آنهاست، چرا که همین کودکان و نوجوانان هستند که باید آینده مداحی این کشور را بسازند.
فرآیند اجرای برنامه نوگلان حسینی به این شکل هست که در دوران اول تا چهارم، در قالب نمایشگاه «عطر سیب» ویژه محرم نام‌نویسی و برگزار و بعد در یک تاریخ مشخص آزمون آن برگزار می‌شد. اما از دوره پنجم که سازمان دانش‌آموزی شهر تهران پای کار آمد، فرهنگسرای اندیشه فراخوانی را به تمامی مدارس شهر تهران، در قالب 19 منطقه آموزش و پرورش و 22 منطقه شهرداری، متشکل از 4000 مدرسه در مقاطع مختلف اعلام و ارسال کرد. ما از دوره پنجم تا به امروز، به دانش‌آموزان پیامک می‌زنیم که می‌توانند تا فلان تاریخ مشخص به دفتر پرورشی مدرسه خود مراجعه و در برنامه نوگلان حسینی ثبت نام کنند. سال گذشته در حدود 20 هزار دانش‌آموز در مرحله نخست این برنامه ثبت نام کردند. ما به واسطه محدودیت‌هایی که در فرآیند برگزاری آزمون داریم، طوری برنامه‌ریزی کردیم تا آنهایی که به مرحله نیمه نهایی می‌رسند از یک فیلتر عبور داده شوند، که خود مدارس و مناطق آموزش و پرورش یک آزمون ابتدایی برای داوطلبان برگزار می‌کنند و نهایتا از بین 4 هزار مدرسه و در هر منطقه و مقطع، 10 نفر به ما معرفی می‌کنند. در مجموع، در هر منطقه 30 نفر از مقاطع مختلف به ما معرفی می‌شود که در کلیت شهر تهران، حدود 600 نفر می‌شود. در ادامه، مرحله نیمه نهایی برنامه در فرهنگسرای اندیشه با حضور کانون مداحان و شاعران آیینی کشور که متولی داوری برنامه است برگزار می‌گردد. داوری برنامه نوگلان حسینی در قالب دو تیم داوری در دو کلاس، و سه داور در کلاس‌های دوگانه است که یک نفر از این داوران نماینده سازمان دانش‌آموزی شهر تهران است و 2 نفر دیگر از کانون مداحان هستند. ما نهایتا از مرحله نیمه نهایی، از هر کلاس، 5 نفر اول را برای برنامه پایانی معرفی می‌کنیم. در مجموع از هر مقطع 10 نفر به مرحله نهایی می‌روند. داوران مرحله نهایی برنامه امسال، آقایان خرسندی، طاهری و نوازنی بودند. نهایتا از افراد راه یافته به فینال، در مراسم اختتامیه تقدیر و تجلیل به عمل می‌آید.
 

ما خروجی این دانش‌آموزان را به چشم خود دیده‌ایم، خود من از دوره چهارم تا امروز که دوره دوازدهم است 8 الی 9 سال با تک‌تک این دانش‌آموزان ارتباط داشته‌ام، البته نمی‌توانم بگویم عمده این بچه‌ها را دیده‌ام و کارهای‌شان را دنبال کرده‌ام اما با نفرات برتر آزمون نوگلان ارتباط دارم و می‌دانم که در هیئت‌های بزرگ می‌خوانند و کلیپ‌هایشان بیرون می‌آید. همین آقای امیر عباس ناهیدی دو دوره جزو برگزیده‌های آزمون نوگلان حسینی در مقطع ابتدایی بوده است، و جالب است که یک بار از او پرسیدم چرا در مقطع راهنمایی در آزمون‌ها شرکت نمی‌کنی؟ گفت من دو سال رتبه آورده‌ام و احساس می‌کنم بایستی فضا برای بچه‌های دیگر باز باشد تا خودشان را نشان دهند و استعداشان را شکوفا کنند. لذا همانطور که عرض کردم من با تعدادی از این بچه‌ها ارتباط دارم و می‌بینم که اکثرشان انصافا در کارشان موفق بوده‌اند. نکته دیگر اینکه بچه‌ها بعد از شرکت در آزمون، هنر مداحی را رها نمی‌کنند، من هشت سال است که به چشم خودم بچه‌هایی را می‌بینم که در سال‌های مختلف مقطع تحصیلی‌شان عوض می‌شود و تکرار می‌شوند، در کنارشان هم بچه‌های دیگر رشد می‌کنند و در آزمون‌ها حضور می‌یابند. در نتیجه، ما از کودکان و نوجوانان غافل نیستیم و نوگلان حسینی را فقط در ماه‌های محرم و صفر نمی‌بینیم، اینطور نیست که بگوییم بچه‌ها در آزمون شرکت می‌کنند، در ماه‌های محرم و صفر در برنامه ما حضور پیدا می‌کنند و بعد در سال آینده نیز همین روال دوباره تکرار می‌شود. ما در فرهنگسرای اندیشه از دو سال گذشته برای این بچه‌ها به صورت رایگان دوره‌های مداحی را برگزار کردیم و گفتیم شما چه در آزمون مداحی رتبه بیاورید و چه رتبه نیاورید عضو کانون نوگلان حسینی فرهنگسرای اندیشه هستید. در نتیجه برای این عزیزان کارت عضویت صادر شد و آنها را به عنوان داوطلب به عضویت کانون نوگلان حسینی درآوریم و روزهای پنجشنبه برایشان کلاس‌های مداحی برگزار کردیم، حال اینکه چقدر در کار خود موفق بوده‌ایم بحثی جداست، اما در کنار کانون ما، کانون مداحان و شاعران آیینی کلاس‌های منظم‌تری دارد، چون فضا و وسعتش بیشتر است و در همه جای تهران کلاس برگزار می‌کند. من احساس می‌کنم عمده این بچه‌هایی که در برنامه نوگلان حسینی شرکت می‌کنند پرورش‌یافته آن کلاس‌ها هستند، ضمن اینکه داوران این برنامه موکدا به داوطلبان توصیه می‌کنند که حتما یک استاد بالای سرشان باشد، حتما در کلاس‌های مداحی شرکت کنند و لزوما اینطور نیست که بگویند چون شما صدای خوبی دارید بگویید می‌خواهم مداح شوم. لذا تاکید همواره بر این بوده که حتما استاد بر کار هنرجوی مداحی نظارت کند و دقت نماید که نوع شعر، مقتل و کتابی که کودک یا نوجوان انتخاب می‌کند صحیح و درست باشد. حاج مرتضی طاهری که برای سومین سال، آزمون نهایی را دنبال می‌کرد گفت که امسال سطح مسابقه در قیاس با سال‌های گذشته بسیار بالا بود و نمود فراوانی داشت و این نشان می‌دهد که بچه‌ها پرورش‌یافته استاد هستند چون همه انتخاب‌هایشان صحیح بود، به طوری که 10 نفری که به فینال رفته بودند در حد یک یا یک و نیم امتیاز با یکدیگر اختلاف داشتند.
 

هر سازمانی به اندازه خودش متولی ممانعت از آسیب‌هاست، ما نیز در حد خود سعی می‌کنیم داورانی انتخاب نماییم که در همین راستا گام بردارند. اگر به ملاک‌های داوری آزمون ما نگاهی بیندازید متوجه این نکته می‌شوید، شاخصه‌های آزمون ما شعر، مقتل، پوشش، حسن اجرا و حسن ختام است که همه در راستای اجرای یک مداحی سالم می‌باشد. یکی از داوطلبان برنامه نوگلان حسینی که امسال در برنامه شرکت کرده بود صدای بسیار خوبی داشت و همه فکر می‌کردیم که بهترین رتبه را بدست می‌آورد ولی رتبه‌ای نیاورد، چرا که داور در مورد مقتل و شعری که وی انتخاب و خوانده بود مسئله داشت. خوبی کلاس‌های مداحی این است که صرفا کلاس نیست بلکه کارگاه آموزشی هم هست، به این صورت که داورها مرتبا با بچه‌ها صحبت می‌کنند و تذکراتی در مورد شعر و مقتل به آنها می‌دهند، و مانع از تقلیدشان از دیگر مداحان می‌شوند، و به آنها می‌گویند که با خواندن فلان کتاب، کیفیت کار خودت را بالا ببر تا از آسیب جلوگیری شود. حاج مرتضی طاهری همواره بچه‌ها را از تقلید، انتخاب نادرست شعر و مقاتل برحذر می‌داشت و ملاکش صرفا صدای خوب نبود.
 

ما در اختتامیه برنامه نوگلان حسینی، همه سال مفتخر به نفس گرم پیرغلامان بزرگ‌ بوده‌ایم، از مرحوم حاج علی آقای آهی گرفته تا دیگر بزرگان. هر سال که از برنامه نوگلان حسینی می‌گذرد یک اتفاق میمون و مبارک در آن رخ می‌دهد. ما در سال گذشته موفق شدیم برای برگزیده‌هایمان، سنگ‌های قبر امام حسین (ع) را نگین انگشتری کنیم و به بچه‌ها بدیم. امسال برای اختتامیه، ما علاوه بر آنکه از حدود 13 نفر تجلیل می‌کنیم، دو نفر از مقطع استثنایی که نابینا هستند و یازده نفر هم برگزیده سه مقطع تحصیلی، از دو تن از پیرغلامان اهل بیت (ع) نیز به عنوان چراغ راه بچه‎ها تجلیل خواهیم کرد. ضمن اینکه اختتامیه ما همه ساله در ماه‌های محرم و صفر برگزار می‌شد، اما امسال برای اولین بار اختتامیه برنامه نوگلان حسینی را در ماه ربیع برگزار می‌کنیم.
اما نکته‌ای که لازم است در انتها به آن اشاره کنم، برنامه‌های دیگری است که فرهنگسرای اندیشه در این حوزه صورت می‌دهد. ما شب‌های شعری هم با عنوان «بر آستان اشک» داریم که از سال 93 در فرهنگسرا اجرا می‌شود و در آن، بهترین شاعران آیینی کشور شعرخوانی می‌کنند و صدا و سیما آن را پوشش می‌دهد، و از آقایان غزوه، پرهیزگار، مجاهدی و غیره نیز در آن حضور دارند و امسال پنجمین سالی است که برگزار می‌شود. لذا در حوزه شعر هم ورود جدی داریم و برنامه «بر آستان اشک» که در فرهنگسرای اندیشه برگزار می‌شود خود یک برنامه جریان‌ساز در حوزه شعر آیینی و عاشورایی است.
 

آرمان هیأت