جلال معینیان‌فر از 13 سالگی وارد حرفه پرچم‌دوزی شده و چند سالی می‌شود كه بر تار و پود پرچم حرم سوزن می‌زند. او در مورد ورودش به این حرفه قدیمی كه امروز كمی هم از رونق افتاده است، می‌گوید: «اواخر سال62 كه 13سالم بود بخاطر علاقه‌ای كه به كار دوخت و دوز داشتم، برادر بزرگم من را پیش حاج جواد آقای فرشچی كه از پرچم‌دوزهای قدیمی مشهد هستند، گذاشت. ایشان دوست برادرم و از هم محله‌ای‌های ما بودند. بعد از این‌كه كار را پیش مرحوم فرشچی و پسرشان یاد گرفتم، پیش آقا ابوالفضل فرشچی اخوی آنها رفتم تا آموزش‌هایم كامل شود. بعد از اتمام دوران سربازی هم مجدد دنبال همین حرفه رفتم. مدتی متفرقه برای همكاران كار می‌كردم و شرایطم جور شد تا بتوانم برای خودم كارگاه بزنم و مستقل كار كنم.»

 35 سال پرچم‌دوزی
او با مرور خاطرات زیاد این سال‌ها كه مشغول پرچم‌دوزی بوده، به 35 سال پیش سفر می‌كند كه اولین بار پشت چرخ خیاطی نشسته و تعریف می‌كند: «یادم هست دقیقا یك هفته بعد از این‌كه آموزش دیدم و وارد حرفه شدم، یك پرچم سه گوش را كه به «سه گوش نیم‌متری» معروف بود و وسطش یك «یا حسین» یا «یا ابوالفضل» نوشته می‌شد به من سپردند تا كارش را انجام دهم. این جزو راحت‌ترین كارها بود كه من ابتدا با آن كار، پرچم‌دوزی را شروع كردم. كم‌كم پرچم‌های معروف به تابلویی را كه در ابعاد 50 در 70 سانتی‌متر است و روی آن اسم‌های ائمه(ع) نوشته می‌شد، آماده كردم و بعد از آن هم كار دوخت پرچم‌های بزرگ را شروع كردم.»

 از قدیم، اساتید پرچم‌دوزی پرچم گنبد می‌دوختند
او كه 15سال است این افتخار نصیبش شده تا پرچم‌دوز گنبد طلای امام رضا(ع) باشد، در مورد سابقه پرچم‌دوزی گنبد در سال‌های اخیر می‌گوید: «از قدیم كار دوخت پرچم‌های گنبد مطهر را اساتید و بزرگان این حرفه انجام می‌دادند، در گذشته حاج آقای ولایتی كه از استادان بزرگ پرچم‌دوزی بودند، پرچم‌های گنبد را می‌دوختند؛ بعد از ایشان چند نفر دیگر از اساتید این كار را انجام دادند، تا این‌كه حاج آقای قاجار كه استاد من بودند پرچم‌دوز حرم شدند، ولی بخاطر این‌كه كار ایشان بیشتر خطاطی است و به كار دوخت پرچم نمی‌رسیدند، آقای قاجار من را برای كار دوخت پرچم‌های گنبد معرفی كردند و بعد از آن كار دوخت پرچم‌های اهدایی و پرچم‌های ورودی را هم به من دادند.»
حالا استاد معینیان‌فر نه‌تنها پرچم‌دوز گنبد مطهر است، بلكه پرچم‌های ورودی حرم و پرچم‌های اهدایی آستان قدس رضوی به هیات‌های مذهبی را او همراه چند نفر از شاگردانش در كارگاهی كه دارد، می‌دوزند.
او در مورد كار دوخت این پرچم‌ها بیان می‌كند: «بجز دوخت پرچم‌های گنبد مطهر، كار پرچم‌های معروف به دم دری را كه دور رینگ‌های حرم و چهار ورودی اصلی نصب است هم من به همراه چند نفر از شاگردانم انجام می‌دهیم. در این مدت كار دوخت پرچم‌های اهدایی به هیات‌های مذهبی سراسر كشور و چند مورد دوخت پوشش روی ضریح مطهر را هم انجام داده‌اند.»

 حرف‌هایم را به آقا می‌زنم
گفت‌وگوی ما با تنها پرچم‌دوز گنبد مطهر با حال و هوایش در زمانی كه كار دوخت پرچم مطهر رضوی را انجام می‌دهد، به پایان می‌رسد كه او ابراز می‌كند: «خدا رحمت كند اساتید قدیمی را، همیشه به ما توصیه می‌كردند كه هیچ‌وقت بدون وضو پای چرخ ننشینیم، ما هم این توصیه اساتیدمان را آویزه گوش كرده‌ایم و به شاگردها و جوان‌ترها هم توصیه می‌كنیم كه همیشه با وضو پای كار بنشینند، چون اسم ائمه(ع) و دیگر اسمای مطهر را می‌دوزند. هر وقت كه كار دوخت پرچم گنبد آقا را انجام می‌دهم همان‌طور كه پشت چرخ هستم، حرف‌هایم را به آقا می‌زنم و خیلی چیزها را هم به‌واسطه همین توسلی كه هنگام دوخت پرچم داشته‌ام، از حضرت گرفته‌ام. یك وقت‌هایی كه حرم می‌روم، از داخل صحن 20 - 15دقیقه‌ای به پرچم گنبد مطهر خیره می‌شوم و به خودم می‌گویم باورت می‌شود كه تو بر پرچم روی گنبد طلا سوزن‌ زده‌ای؟!» 

نگاه
ابعاد پرچم گنبد
ابعاد پرچم گنبد امام رضا(ع) از قدیم تا اواخر دهه 80 ، 1/5 در 3متر بود، اما به‌خاطر این‌كه دید پرچم مناسب نبود، به دستور حاج آقای واعظ طبسی میله پرچم تعویض و بلندتر و بعد از آن هم سایز پرچم گنبد مطهر بزرگتر شد و به  3 در 4 متر تغییر پیدا كرد كه روی آن آرم آستان قدس رضوی و عبارت «نصر من ا... و فتح قریب» است و دور تا دور آن هم رضا رضا به شكل خاصی نوشته می‌شود. یكسری پرچم‌ها هم در چهار ورودی اصلی (شیخ طوسی، شیخ حرعاملی، شیخ طبرسی و باب الرضا(ع)) نصب می‌شود كه معروف به پرچم‌های دم دری است كه در هر ورودی هشت پرچم نصب می‌شود. این پرچم‌ها در ایام سوگواری به رنگ مشكی در می‌آید و در ایام شادی و میلاد اهل بیت(ع) سبز رنگ است. یكسری هم پرچم‌های اهدایی آستان قدس رضوی به هیات‌های مذهبی است كه هر سال با تعدادی از هیات‌های سراسر كشور تماس گرفته می‌شود و یكی دو شب قبل از شب اول محرم در آیینی سنتی این پرچم‌ها را به هیات‌ها اهدا می‌كنند. در پایین این پرچم‌ها كه سایزش دو متر و 70 در یك متر و 60 سانتی متر است، نوشته شده؛ «پرچم اهدایی به...»، كه مسؤولان هیات‌ها پیش ما می‌آیند و ما اسم هیات شان را برایشان می‌دوزیم.»

 

آرمان هیأت