آئین رونمایی از سه اثر اندیشکده مهاجر در آمفی تئاتر مرکزی دانشگاه شریف با عنوان آموزش، تکنولوژی و توسعه؛ چالشی صدساله روز گذشته برگزار شد.
مصطفی تقوی استاد فلسفه علم دانشگاه شریف در این مراسم در سخنانی با بیان اینکه چه موانع و مسائلی پیش روی جامعه اسلامی است که با رویکرد دینی به توسعه تکنولوژی بپردازد، افزود: این مسئله می تواند آغازی بر این موضوع باشد که چکار می توان برای حل این مسئله کرد. با یک نگاه سیاسی و عقیدتی باید دریافت که چه مسائلی پیش روی ما است برای اینکه با رویکرد دینی به پیشرفت تکنولوژی بپردازیم.
وی ادامه داد: مهمترین مسئله در جامعه اسلامی این است که ما نمی دانم چگونه ارزشها را می تواند انضمامی کرد؟ یعنی ارزش وقتی معنا دارد که روی میز ما گزینه های مختلف وجود داشته باشد و جهان به گونه ای خلق شده که به انحاء مختلف می توان زندگی کرد. لذا در این چنین جهانی ارزش و هنجار معنا پیدا می کند. اما اینکه این ارزشها و معیارها  در کجا مطرح می شوند محل تامل است. گاهی بر ذهن و گاهی بر جهان ما حاکم می‌شود و گاهی در رفتار و اعمال و در ساختارهای ما همچون ساختارهای فیزیکی، اجتماعی، فکری و تکنیکی تجلی پیدا می کند. پس ارزشها در ذهن، رفتار، نظام های فکری و نظریه ها و در ساختارهای اجتماعی و فکری و مادی ما ظهور و بروز دارد. این ارزشهایی که در ذهن مطرح است را باید به سمت ساختارهای تکنیکی بکشانیم یعنی آنکه در ذهن پدید می آید تبدیل به گفتمان و سیاست کنیم و آنها را بر ساختارهای اجتماعی به کار گیریم که این به معنای انضمامی کردن است.
عضو هیئت علمی فلسفه علم دانشگاه شریف در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: اگر بخواهیم با رویکردی دینی به مسئله تکنولوژی بپردازیم در بعد دیگر با گرانش تمدنی مواجه هستیم. وقتی که ارزشها انضمامی می شوند مجموعه ای از ارزشها در نهادها و ساختارهای اجتماعی تبلور پیدا می کند. درجه آزادی قوم دیگری که ارزشهای آنها متفاوت است جلوی آنها را می گیرد. باید با یکسری ساختارهای نهادینه شده جهانی مواجه شوند و این کار، کار آسانی نیست. با مراجعه به آیات قرآن کریم و احادیث، بسیاری  از افراد چنین استدلال می کنند که از دلالت های اقتصادی این آیات می توان نتیجه گرفت که ما اقتصاد اسلامی داریم در حالی که اینطور نیست. دین ما رویکردهای اقتصادی و راهبردهای اقتصادی دارد که به نظر می رسد می توان نظام اقتصاد اسلامی تشکیل داد که جنبه ای از آن علم اقتصادی است.
وی گفت: باید بتوانیم ارزشها و هنجارهای دینی را انضمامی کنیم تا در ساختار اجتماعی تبلور پیدا کند  در آن صورت است که می توان ادعا کرد ما اقتصاد اسلامی داریم. در حال حاضر ما مبانی اقتصاد اسلامی داریم ولی اقتصاد اسلامی به عنوان یک علم خیال باطل است.
تقوی با اشاره به مانع سوم در رویکرد دینی در تکنولوژی ادامه داد: باید دید ارزیابی نظام تکنیکی امروز چیست و این کار آسانی نیست چون رویکردهای روش شناسی در این خصوص باید روشن شود. با چه رویکرد روش شناختی می خواهید نظام تکنولوژی حاکم را توجیه و اقناع کنید. رویکردهای روش شناختی برای ارزیابی نظام های تکنیکی امروز مسئله مهمی است که پیش روی ما قرار دارد.
وی تصریح کرد: همچنین ما در زمینه ساخت آینده مطابق ارزشها و هنجارهایمان بسیار کم تخیل کرده ایم. آدمهای موفق خصیصه ای دارند که در مورد آینده خود تخیل می کنند در حالی که در جامعه ما نقش تخیل بسیار ضعیف است. بر اساس اندیشه ها و آرای فکری و فلسفی ما بسیار کم تخیل کرده ایم. خیلی کم رمان نوشته و خیلی کم فیلم ساخته ایم. آینده نگری یک جنبه تخیلی دارد که بدون آنها نمی توان سیاست گری و تحلیل کرد. رویکرد محمد قائم خانی رویکرد خوبی است که نسبت به تخیل بسیار مهم است.
استاد فلسفه علم دانشگاه شریف گفت: رسانه های غربی حتی هالیوود تخیل ما را در حال هدایت دارند و ما باید تحلیل خود را در جامعه داشته باشیم. رویکرد دینی ما نسبت به تکنولوژی باید پیش رود.
 

آرمان هیأت