مراسم اکران و بررسی مستند «میهمان» ساخته مسعود دهنوی از سوی انجمن فیلمسازان انقلاب اسلامی خراسان در پردیس سینمایی هویزه مشهد برگزار شد.
مسعود دهنوی، کارگردان این مستند گفت: من با طرح و ایده برای ساخت مستند به عراق رفتم. این طور نبوده که دوربین را بردارم و بروم پیاده‌روی اربعین، حتماً از قبل برنامه ریزی داشتم و با ایده رفتم. 
وی توضیح داد: مستند اولم با عنوان «میزبان» کاری مبتنی بر تدوین بود، اما در مستند دوم یعنی «میهمان» با طرح و ایده جلو رفتیم و بخشی از کار هم در تدوین درآمد. البته در مورد مستند میزبان، این طور نبود که کل کار را به تدوینگر بسپارم.
به گفته وی، تولید مستند میزبان با موضوع پیاده‌روی اربعین مربوط به سال 95 است و مستند میهمان، اربعین پارسال تصویربرداری شد که حدود یک ماه پیش تدوین آن به پایان رسید و این برنامه، اولین رونمایی از آن است.
این مستندساز خاطرنشان کرد: ما 200 سوژه را در مسیر پیدا کردیم و فقط مصاحبه صوتی از آن‌ها گرفتیم و سپس این صداها را با تصاویری که احساس کردیم به ندای درونی آن‌ها نزدیک‌تر است، میکس کردیم.
 دهنوی با بیان اینکه طرح مستند «میهمان» سفری از مرگ تا بهشت بود، گفت: لحظه اول که تصاویر پارکینگ شلمچه به نمایش گذاشته می‌شود، تداعی مرگ را داریم تا اینکه این مسیر با رسیدن به حرم امام حسین (ع) به بهشت ختم می‌شود.
وی ادامه داد: تصویربردار ما اولین بار بود که به پیاده روی اربعین می‌آمد و کسی که اولین بار می‌آید، نگاه ناب‌تری دارد و تصاویر بکرتری می‌گیرد. در آغاز راه به گروه گفتم که منزلگاه نداریم و قرار است که کل مسیر را پیاده برویم و قصه‌ها را پیدا کنیم. تجهیزات حرکتی را آماده کردیم و بیشتر مسیر را باید می‌دویدیم، ضمن اینکه به حرکت آهسته تصاویر هم فکر شده بود. قرار بود که دوربین مثل روح سرگردانی لابه لای آدم‌ها بچرخد، به همین دلیل در جاهایی دوربین آرامش دارد و در جاهایی مضطرب است. 
■ اتفاقی شبیه مرگ
کارگردان مستند «میهمان» با بیان اینکه اکثر آدم‌هایی که به پیاده‌روی اربعین می‌روند، با کوله پشتی هستند و هر کسی که توشه سبک‌تری داشته باشد، حرکت سریع‌تری دارد، گفت: آدم‌های تنها در این مسیر بسیار بودند که تصویر برزخ را تداعی می‌کرد. ماشین و فضای پارکینگ شلمچه را نماد مادیات در نظر گرفتیم. می‌خواستیم نشان دهیم که آدمی تنهاست و بناست دلبستگی‌هایش را رها کند. می‌خواستیم اتفاق اربعین را به اتفاق مرگ، شبیه‌سازی کنیم. وی ادامه داد: کار در ابتدا، نریشن داشت و حتی خوانده شد، اما روی کار ننشست و خواسته ما را اجابت نکرد. در این مستند می‌خواستم تصویر برزخ را نشان دهم و مسافری که پس از مرگ، مسیر بهشت را طی می‌کند، ضمن اینکه تک آیه‌هایی نیز ضمیمه کار شد. تمام کسانی که در فیلم دیده می‌شوند، مانند مردگانی بودند که از میان آن‌ها فقط مؤمنین و دوستداران امام حسین (ع) به بهشت می‌رفتند. 
مصطفی سید آبادی، منتقد با بیان اینکه برخی از تصاویر مستند خارج از فرم مستند بود و در خدمت روایت نبود، خاطرنشان کرد: 20 دقیقه حرکت آهسته ممکن است که ریتم کار را کُند و مخاطب را خسته کند.
دهنوی پاسخ داد: خواستم که ریتم این طور باشد تا کار حسی‌تر شود و به اهداف اصلی کار نزدیک‌تر شویم. ضمن اینکه به تدوینگر اعتماد کردم و از کارش راضی بودم. بیشتر از آنچه پیش بینی کرده بودیم، تصویر گرفتیم. سعی ما بر این بود که تصاویر مستقیماً در خدمت روایت باشد یا غیرمستقیم به راویت کمک کند. 
■ فرمی که به پختگی نرسید
جواد صداقتی، مستند ساز هم در سخنانی گفت: خیلی با کار ارتباط برقرار نکردم و شاید دلیلش به انتخاب اولیه کارگردان برمی‌گردد که تصمیم گرفته بود کار فرمی بکند و با استفاده از تصویر و صدا، بدون نریشن به هدفش برسد، اما اینکه چقدر موفق بوده، باید نظر مخاطب را پرسید. وی افزود: کار مستند، دادن آگاهی، تغییر نگرش و ایجاد نگرش تازه در مخاطب است و به نظرم مستندهای میهمان و میزبان در این باره خیلی موفق نبودند. 
صادق رمضانی، دیگر مستند ساز هم درباره فرم مستند «میهمان» اظهار داشت: مستند تداعی گر و مستند شاعرانه از سبک‌های مستندسازی است و نمونه موفق این سبک، مستند «لبیک» است. به نظرم کارگردان مستند «میهمان» در زمان تولید و دکوپاژ تصوبرداری، بخشی از اصول این سبک را در نظر نگرفته است، مثلاً اینکه عراق، کشور زیبایی نیست و در مسیر اصلی راهپیمایی اربعین، تصاویر بصری زیبای کمی یافت می‌شود، در حالی که کارگردان مستند «لبیک» که از سبک مستند تداعی گر یا شاعرانه بهره برده، به سراغ مناطق بکر و زیباتر در عراق رفته است. 
به گفته این منتقد، شلختگی در حوزه تصویربرداری سبب شده بود که این شیوه روایی به خوبی شکل نگیرد. در بحث کارگردانی هم اصول حرفه‌ای، بدرستی رعایت نشده بود، در حالی که فیلمسازی به این سبک، بسیار دشوار است و در مستند «میهمان» فرم به پختگی نرسیده بود.
 

آرمان هیأت