هم‌اندیشی تبیین گام دوم از نظر تا عمل در قلمرو هنر و ادبیات با حضور صاحبنظران در این حوزه، به همت گروه ادبیات اندیشه پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد.
در ابتدای این هم‌اندیشی «محمدرضا سنگری» با تشکر از حاضرین در نشست به معرفی گروه ادبیات اندیشه در خصوص موضوع هم‌اندیشی توضیح داد و سوالاتی در حوزه جایگاه بیانیه، نسبت بیانیه با هنر و ادبیات، مخاطبان اصلی بیانیه، نسبت آن با اسناد بالادستی، نحوه عملیاتی کردن و روش‌های امید آفرینی در ادبیات و هنر را مطرح کرد و از حاضرین درخواست اظهار نظر کرد.
اولین نفر «جواد محقق» در خصوص جایگاه هنر و ادبیات بعد از انقلاب صحبت کرد و بیان کرد، شرایط نسبت به چهل سال پیش بهتر است و ما رویش‌های فراوانی داشته و نیروهای متعهد داریم و نیازمند هماهنگی این مجموعه‌ها و قرارگاه فرهنگی در حوزه هنر و ادبیات هستیم. ما فاقد مهندسی فرهنگی در حوزه ادبیات و هنر هستیم.
سنگری با بیان این که کتابی برای معرفی تاریخ ادبیات انقلاب نداریم بیان داشت: چنین کتابی نتوانسته‌ایم تولید کنیم. تاریخ هنر انقلاب اسلامی را هم نداریم. همچنین نظریه ادبی انقلاب اسلامی تدوین نشده است. این‌ها برخی از راه‌های نرفته قلمرو هنر و ادبیات انقلاب اسلامی است.
سخنران بعدی «مهدی قزلی» با بیان این جمله که این بیانیه مخاطب دارد و برای جوانان نگاشته شده است گفت: یکی از ارکان پیام جوانان هستند. پیام با مخاطب باید تعامل پیدا کند. شیوه اشپیگل (کنار هم نشاندن دو نسل و تعامل آنها) الگویی برای بهره‌گیری از جوانان و تجربه اندوختگان است.
در ادامه «‌مسعود نقاش‌زاده» به عنوان سخنران بعدی این هم‌اندیشی علمی گفت: این بیانه نظریه است و فرصت آزمایش شدن دارد. اصولاً انقلاب اسلامی دستاورد عملی یک نظریه است. اگر انقلاب اسلامی را یک واقعه تاریخی بدانیم یک اتفاق می‌افتد و اگر نظریه بدانیم اتفاقی دیگر. نظریه نظام انقلاب عصاره تئوریک بیانیه است. تولید اثر انقلابی معادل شعار انقلابی نیست. برای تولیدات آینده هنری و ادبی نیازمند صراحت، شجاعت و ظرافت بیشتر هستیم.
سخنران بعدی «ساسان والی‌زاده» با بیان این نکته که حداقل در بیانیه پنج بار بر فرهنگ تکیه شده است و بیانیه را می‌توان بیانیه فرهنگی دانست و ادبیات و هنر در عرصه فرهنگ تعریف می‌شوند گفت: باید براساس بیانیه خطاها و آسیب‌های خودمان را بشناسیم. آیا دایره تولید و توجه به توانایی‌ها و امکانات را تنگ نکرده‌ایم! از ادبیات بزمی و شادی آفرین غفلت کرده‌ایم. نکته دیگر این است که نویسندگان حاضر نیستند با تابلو انقلاب زیست کنند و اثر خلق کنند.
«اصغر عباسی» سخنران بعدی این هم‌اندیشی گفت: برای خلق آثار هنری فرصت، امکان و دید باز لازم است. تلاش و تکاپوی همه جانبه نیاز است. زبان هنر تبدیل کردن یک آرمان یا مضمون به یک فرم هنری و ماندگار است.
«علی محمد مؤدب» با طرح این موضوع که جایگاه رهبری فرهنگی است و وظیفه رهبری تبیین مسائل انقلاب است؛ تصریح کرد: رهبر در این زمینه حکیم و صاحب نظرند. ایشان نماینده فهم جامع دین است و چون رهبر چهره فرهنگی است باید بیانیه را از خودمان بدانیم. باید کاستی‌هایمان را بشناسیم. شاعر آزادی و عدالت نداشتیم و در دشمن‌شناسی کاری نکرده‌ایم.
«محمد مهدی سیار» با طرح این موضوع که دعوت بیانیه به عمل انقلابی و جهادی است. نفقّه لازم است. بیان کرد: گروه‌های پژوهشگر لازم است تا انذار کنند و خطرگاه‌ها را نشان دهند. بدون فاصله گیری از شعارهای اصلی انقلاب باید عمل کنیم.
حجت‌الاسلام «مهدی جهان» دیگر سخنران این هم‌اندیشی بود. وی گفت: مسئولیت و نسبت خودمان را با این بیانیه مشخص کنیم عبور از عمل‌زدگی و نظر زدگی لازم است. از افتادن به دام عمل زدگی که دچار آن هستیم رهایی بیابیم، حسن این بیانیه جمع کردن ماست، باید با همکاری و همفکری از نظر به عمل برسیم و عمل‌زدگی یا نظر زدگی یکی از آفت‌های بزرگ روزگار ماست.
«احمد شاکری» با طرح این موضوع که دست‌یابی به هدف مشخص در چنین جلساتی باید صورت پذیرد، بیان کرد: سه سطح اندیشه‌ورز، مجری فرهنگی و نویسندگان در این نشست‌ها لازم است. عنوان کلی است و بیانیه فشرده و نیاز به تبیین است. این بیانیه باید در چند محور تبیین شود و موضوعاتی در ذیل آن مشخص شود.
وی افزود: در پیچ و خم مباحث تئوریک و نظریه نمانیم. مسئله پژوهی نسبت ادبیات و هنر انقلاب اسلامی با مطالب و بیانات رهبری باید روشن شود. این جلسات را ادامه دهیم و هربار به میزبانی دستگاهی برگزار شود. در این بیانیه نگاه به گذشته افتخارآمیز و به آینده امیدوارانه است. باید ادبیات در همین مسیر خلق شود. این نشست باید ما را به سند چشم‌انداز و سند تحول برساند.
در انتهای هم‌اندیشی «محمدرضا سنگری» به جمع‌بندی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: از مجموع سخنان دوستان نتیجه می‌گیریم، بیانیه هم به اعتبار صادر کننده که رهبر و حکیم است و هم از نظر محتوای بیانیه، بیانیه‌ای فرهنگی است و مبتنی بر نظریه انقلابی، بنابراین اهالی هنر و ادبیات به سبب فرهنگی و انقلابی بودن باید در این زمینه فعالیت کنند.
سنگری افزود: گذشته را باید کاوید و قوت‌ها و ضعف‌ها را شناخت و آینده را با نگاه به همین گذشته پیش‌بینی و مهندسی و مدیریت کرد. تکیه بر نسل جوان لازم است. از شعارها و آرمان‌های انقلاب نباید فاصله گرفت و باید امیدوارانه به سمت آینده حرکت کرد. باید بر اساس همین بیانیه به سند چشم‌انداز و سند تحول ادبیات و هنر رسید. خود نقدی و خود ارزیابی برای تصحیح حرکت در عرصه هنر و ادبیات لازم است.

 

آرمان هیأت