از شعر آیینی دل نمی‌کنم

حمیدرضا برقعی در زمره شناخته‌شده‌ترین شاعران جوان آیینی کشور  به حساب می‌آید که اجرای متفاوت اشعارش، او را از بسیاری از شاعران آیینی دیگر متمایز و مخاطبان بسیاری را با سلیقه‌های گوناگون همراه خود کرده است. برقعی با شعر «شاعر شکست‌خورده طوفان واژه‌هاست...» و خواندن آن نزد مقام معظم رهبری بیش از پیش در میان مخاطبان عام شعر به شهرت رسید.
امروز اگرچه سال‌ها از آن روز می‌گذرد اما همچنان می‌توان به برقعی عنوان مردم‌پسندترین شاعر آیینی را داد که این روز‌ها با انتشار کتاب جدیدیش بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. یکی از وجوه برجسته حمیدرضا برقعی، حوزه تخصصی او در شعر ولایی است که باعث شده کمتر اثری خارج از این حوزه در میان اشعار او ببینیم. قصاید و بحرطویل‌های او بستر مناسبی را برای شعرخوانی و دکلمه کردن اشعارش فراهم می‌آورد و از همین رو برقعی نه فقط یک شاعر، بلکه یک شعرخوان حرفه‌ای نیز به حساب می‌آید.
برقعی بعد از چاپ «طوفان واژه‌ها»، «قبله مایل به تو»، «رقعه» و «تحیر» تازه‌ترین اثر آیینی خود را تحت عنوان «یحیی» به چاپ رسانده است که جشن امضای آن روز جمعه در نمایشگاه کتاب برگزار شد.  به همین بهانه با این شاعر آیینی پیرامون اثر تازه وی گفت‌وگو کردیم.

  در قدم اول و برای آشنایی اولیه خوانندگان با مجموعه شعر جدیدتان، بد نیست از حال و هوای «یحیی» شروع کنیم؛ از مضامینی که در این مجموعه شعر آمده تا ترکیب اشعار و قالب‌های ادبی‌شان.
مجموعه شعر یحیی، پنجمین مجموعه و پنجمین تجربه من در انتشار کتاب شعر مستقل محسوب می‌شود. منهای مجموعه چهارم که «تحیر» نام داشت و صرفا موضوع‌شان اشعار علوی بود و به 16 فراز از زندگی حضرت علی پرداخته بود، مجموعه شعر یحیی مثل 3 مجموعه دیگر یعنی «طوفان واژه‌ها»، «قبله مایل به تو» و «رقعه» ترکیبی از تجربه شعری من در سال‌های اخیر است. این مجموعه مثل همان 3 مجموعه دیگر متشکل از قالب‌های مختلف از جمله غزل، چهارپاره و مثنوی است که در آن  به صورت ویژه‌ای در فضای قصیده تجربه‌گرایی شده است. موضوع این مجموعه شعر هم مثل آن 3 مجموعه دیگر غالبا اشعار مذهبی در موضع و موضوع شعر آیینی محسوب می‌شود. در کنار اینها چند تجربه شعری دیگر در موضوعات آزاد از جمله عاشقانه، اجتماعی و... نیز قرار دارد.  نکته مهم‌تری که این مجموعه را نسبت به سایر آثار متمایز می‌کند این است که یحیی از نظر تعداد صفحات نسبت به سایر دفترهای شعر من قطورتر به حساب می‌آید. در درجه‌بندی کیفی نیز قطعا اگر به حد مطلوب و مورد رضایتم نمی‌رسید، آن را به چاپ نمی‌رساندم. بخشی از این تفاوت کمی و افزایش تعداد اشعار نیز به فرصتی بازمی‌گشت که برای خلق این دفتر شعر فراهم شده بود. در سال‌های گذشته چون درگیر مجموعه شعر تحیر - با موضوع اختصاصی حول محور امیرالمومنین- بودم، زمان بیشتری برای سرودن اشعار این مجموعه - یعنی اشعار آزاد – داشتم، چرا که اگر رقعه را آخرین دفتر شعری من در موضوعات آزاد به حساب بیاوریم، این مجموعه زمان بیشتری برای چاپ داشته است و به همین دلیل تعداد اشعار بیشتری را با خود به همراه دارد.

  قطعا برای خیلی‌ها سوال خواهد بود که وجه‌تسمیه این کتاب چیست؟چه شد نام «یحیی» را برای این اثر برگزیدید؟
کار بسیار دشواری است اگر بخواهیم کلمه یا کلماتی را پیدا کنیم که  تمام ابعاد مختلف اشعار یک مجموعه را دربر بگیرند. روح کلمه و موسیقی «یحیی»، همواره برای من حسی متفاوت داشته است. هم به خاطر موسیقی خوش‌لحن این کلمه و هم عمق معنایی آن که برآمده از زنده شدن و زنده کردن است. علاوه بر اینکه اشاره‌ای به حضرت یحیی این پیامبرعظیم‌الشأن است، که برای شاعران اشاره و استعاره‌ای از امام حسین(ع) دارد. به این دلیل من این کلمه را که برآمده از حال خوب من بوده است، برای مجموعه شعر خود انتخاب کردم و امیدوارم برای مخاطبان نیز خوشایند باشد.

  حمیدرضا برقعی در اسلوب شعری خود همواره مسیر مشخصی را طی کرده و عمدتا در مضامین مشترکی که می‌توانیم آن را شعر ولایی نامگذاری کنیم شعر سروده است، در حالی که بسیاری از هم‌نسلان و هم‌قطارانش در این حوزه مضامین متنوع‌تری اعم از ترانه، عاشقانه‌سرایی، شعر طبیعت، اجتماعی- سیاسی و... را هم به صورت جدی مورد توجه قرار داده‌اند، آیا برقعی در آینده شعری خود قصد ورود جدی به سایر حوزه‌ها و تنوع‌بخشی به اشعارش را دارد؟
شعر، برآمده از حال و فضای اجتماعی است که شاعر در آن زندگی می‌کند. یقینا تجربه‌های شخصی یک شاعر تبدیل به کلمه می‌شود و روی کاغذ می‌آید. من شاکله ذهنی و دغدغه اصلی‌ام به موضوع و موضعی برمی‌گردد که می‌توانیم آن را شعر آیینی یا اشعار ولایی بنامیم. از آنجا که اعتقاد دارم هر کسی باید به صورت تخصصی وارد فضایی شود که دارد در آن قلم می‌زند، از همین رو سعی من هم همین بوده است که به صورت تخصصی به شعر اهل بیت بپردازم و این را همواره توفیق خودم می‌دانستم. البته این به هیچ وجه به آن معنا نبوده است که در حوزه‌های دیگر شعر ننوشته باشم. من دفتر شعر عاشقانه‌ای دارم که پی فرصتی برای انتشارش می‌گردم و ممکن است در آینده این اتفاق بیفتد اما آن چیزی که من را به وجد می‌آورد تا مشغول نوشتن شوم، مدح و منقبت اهل بیت است. از آنجایی هم که اعتقاد دارم این حضرات آفریده شدند برای اینکه ستوده شوند و باید بهترین‌ها را برای بهترین مخلوقات خدا بسراییم، لذت سرودن برای اهل بیت را به گونه‌ای چشیدم  که نمی‌توانم براحتی به جای دیگر و حوزه متفاوتی قدم بگذارم. اگر شعری با مضامین دیگری هم نوشتم به نوعی تجربه‌گرایی و محض تفنن بودن است. کار اصلی من شعر نوشتن برای اهل بیت(ع) است و چون از این لذت می‌برم و حال خودم با این اتفاق خوب است، یقینا به این اشعار خواهم پرداخت. من از شعر آیینی دل نمی‌کنم؛ تا جایی که توفیق و روزی‌ام باشد و بتوانم در این عرصه اسمم را بنویسم.

  چرا کتاب شعرهای شما عمدتا ترکیبی از اشعاری است که پیش از این در فضای مجازی و مجالس آیینی منتشر و خوانده شده است. به نظرتان این اتفاق اقبال به نسخه‌های مکتوب‌تان را نسبت به ظرفیت اصلی خود کاهش نمی‌دهد؟ آیا موافقید حق خریدار کتاب است که با اشعار بکر ‌و منتشر نشده بیشتری روبه‌رو شود، آن هم زمانی که در این اوضاع معیشتی و نشر هزینه قابل تاملی باید برای خرید کتاب پرداخت؟
این سوال شما را دوست داشتم و همیشه برایم سوال بود که چرا این سوال را از من نمی‌پرسند. وقتی می‌گوییم مجموعه شعر، یعنی هم‌قطارشدن شعرها و تجربه‌های یک شاعر که در سال‌های اخیر خود داشته است. از این دید می‌توان نگاه‌های گوناگونی به مساله مجموعه شعر و دفتر شعر داشت. یکی از دوستان من جایی گفته بود چون فلانی شعرهایش را خودش می‌خواند و دکلمه می‌کند و به گوش مخاطبش می‌رساند، مخاطبان نیز وقتی مجموعه شعرش را می‌خوانند با صدای خودش می‌شنوند. در ضمن اگرچه شعری در جایی اجرا و خوانده می‌شود و مورد توجه قرار می‌گیرد، اما قطع به یقین مرجع و نسخه اصلی آن شعر نمونه مکتوب و چاپ شده آن است که می‌توان به آن ارجاع داد. برای رسیدن به نسخه اصلی یک شاعر باید کتاب آن شاعر وجود داشته باشد. من در جلسه رونمایی هم گفتم به جز حدود 5 شعر، بقیه اشعار از راه‌های مختلف به گوش مخاطب رسیده است و در جلسات مختلف خوانده‌ام ولی اگر کسی دوست داشته باشد، مجموعه‌ای از اشعار یک شاعر را داشته باشد، می‌تواند آن را داشته باشد. نمی‌خواهم مقایسه کنم، چرا که اشعار ما کجا و اشعار بزرگان ادب کجا، اما اگر توجه داشته باشید متوجه خواهید شد که خیلی از اشعار حافظ و سعدی نیز با الحان مختلف شنیده شده، اما مردم و مخاطبان این شعرا مجموعه شعر و کلیات آن را تهیه می‌کنند تا آن را داشته باشند و به قولی با آن خاطره‌بازی کنند. فکر کنم این حق مخاطب است که مجموعه شعر شاعری را که با آن ارتباط برقرار کرده در کتابخانه خود داشته باشد تا به صورت یک مجموعه مستقل سراغ‌شان برود و آنها را پیدا کند و نیازی به جست‌وجوی مجازی‌اش نداشته باشد.