دکتر سعید طاووسی مسرور، محقق تاریخ اسلام
اشاره: سیر فزاینده گستاخی به ساحت مقدس دین مبین اسلام و مذهب تشیع، همچنین توهین به محضر مبارک پیامبر اکرم (ص)، سیاستی است که غرب با اهدافی از پیش مشخص شده در پی آن است. نیک پیداست که آمادگی امت اسلام در مواجهه با این سیل بی سابقه و کیفیت آن، از جمله مقولاتی است که در صورت پیگیری مستمر و صحیح، نا آگاهان را از ادامه مسیر خباثت بار خود پشیمان و منصرف خواهد ساخت. راهکارهایی چند در مقابله با این سیاست مذموم در گفتگو با دکتر سعید طاووسی مسرور، محقق تاریخ اسلام و عالم تشیع مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است.
1.    نقش عنصر اتحاد و انسجام مسلمانان را در مقابله با توهین غرب به مقدسات مسلمانان چگونه تحلیل می کنید؟
اتحاد و انسجام مسلمانان در مقابله با توهین غربیان بسیار مهم است و حتی می تواند از آن پیشگیری کند. هر چه دشمنی و اختلاف در میان مسلمانان بیشتر باشد، غرب بیشتر جرات و جسارت توهین به مقدسات مسلمانان را پیدا می کند. وقتی ما مسلمانان به عنوان اهالی یک خانه با خودمان در حال دعوا هستیم دیگر فرصت پاسخ دادن به توهین فردی که از کوچه عبور می کند را نخواهیم داشت، چون در برابر دشمن صدای واحدی از مسلمانان شنیده نمی شود و حتی متاسفانه دولت های برخی کشورهای اسلامی دست در دست دشمنان اسلام مانند صهیونیست ها دارند، دشمن هر روز جسورتر می شود و مستقیما  اصل اسلام را مورد اهانت قرار می دهد. اگر دل های امت اسلامی به هم نزدیک شود و ارزش های اسلامی مانند ظلم ستیزی و استکبار ستیزی مبنا قرار گیرد، چنین دولت هایی نمی توانند با سوء استفاده از نام اسلام ادامه حیات دهند تا آب به آسیاب دشمن بریزند. حج امسال نزدیک است و چنان که رهبر معزز انقلاب دامت برکاته تاکید کرده اند حج به عنوان یک فرصت بی نظیر برای ایجاد همدلی بین مسلمانان نباید از دست برود.
2.    رسانه های جهان اسلام چه نقشی می توانند در مقابله با سیاست غرب در توهین به پیامبر و به مقدسات مسلمانان داشته باشند؟
چون توهین به مقدسات مسلمانان مانند شخصیت پیامبر اعظم (ص) بیشتر از طریق رسانه صورت می گیرد، بار اصلی مقابله با آن نیز به دوش رسانه هاست. رسانه های مختلف ما باید سیمای زیبای حضرت رحمة للعالمین (ص) را پیش روی چشم جهانیان قرار دهند، زیبایی ها و نورانیت قرآن کریم و ائمه اطهار (ع) را تبیین کنند و از روش های جذاب مانند ساخت فیلم (داستانی یا مستند) استفاده کنند. بنا بر تحقیق فریک باکر در کتاب «چالش صفحه نقره ای » تاکنون 150 فیلم درباره حضرت عیسی مسیح (ع) ساخته شده اما تنها دو فیلم درباره حضرت محمد (ص) ساخته شده است. ما در جنگ رسانه ای از غرب عقب مانده ایم. با اینکه بزرگان اسلام در این باره هشدار داده اند، اما ما کار جدی و کافی نکرده ایم. برای نمونه، امام راحل در وصیتنامه خود هشدار می دهند که دستگاه تبلیغاتی غرب گاهی ناشیانه و گاهی موذیانه سعی می کند اسلام را دینی ناکارآمد و مرتجع نشان دهد و بعد می فرمایند: «قدرت تبلیغاتی ما بسیار ضعیف و ناتوان است و می دانید که امروز جهان روی تبلیغات می چرخد». با توجه به همین جمله امام خمینی رضوان الله تعالی علیه، اهمیت نقش رسانه در مبارزه با توهین های غرب روشن می شود.
3.    به اعتقاد شما چرا در جهان اسلام به طور کامل، اراده ای در جهت مقابله با این سیاست وجود ندارد؟
متاسفانه جهان اسلام دچار انواع مشکلات درونی است که انرژی فراوانی را صرف این مشکلات می کند. در حالی که می توانست این انرژی را در مواجهه با دشمن و دفع دشمنی وی به کار گیرد. البته برخی مشکلات درونی جهان اسلام خود توسط دشمنان خارجی به جهان اسلام تزریق شده است، مثل جریان های تکفیری و تروریستی مانند داعش و جبهه النصره که آمریکا با هدف سرنگون کردن دولت بشار اسد علناً به آنان کمک نظامی کرده است و فراتر از کمک نظامی به نظر می رسد این گروه ها از اساس دست پرورده امثال صهیونیست ها باشند. اختلاف افکنی بین گروه های مختلف مسلمان هم از دیگر سیاست های دشمنان غربی است. برای مقابله با آن، اتحاد باید استراتژی همه مسلمانان باشد نه تاکتیک مقطعی. 
4.    به نظر شما می توان وجود خلأهای قانونی را در زمینه سازی توهین به پیامبر اسلام دخیل دانست؟ یعنی می توان از لحاظ قانونی اقدامی صورت داد؟ مثلاً علیه خاطیان اعلام جرم کرد؟
به نظرم در شرایط فعلی و با وجود امثال این سازمان های بین المللی مانند سازمان ملل که خود توجیه گر ظلم ظالمان است و انواع ظلم هایی که با توجیه قانونی بودن (مثلا بنا بر مصوبه شورای امنیت) صورت می گیرد مانند تحریم های بی رحمانه علیه ایران، بهتر است مسلمانان خیلی وقت خود را در این زمینه تلف نکنند و به مقابله فرهنگی و رسانه ای با این دست اقدامات بپردازند تا اساسا زمینه توهین به مقدسات مسلمانان از بین برود و افکار عمومی دنیا توهین کنندگان را محکوم کنند.
5.    به اعتقاد شما بازشناسی آموزه های قولی و فعلی پیامبر، چه تاثیری می تواند در مقابله با این سیاست داشته باشد؟
تبیین درست سیره نبوی برای مخاطب جهانی قطعا در جلوگیری از این توهین ها بسیار موثر است. متاسفانه در منابع روایی و تاریخی مسلمانان بعضا مطالب سخیفی درباره رسول خدا (ص) آمده است که با عصمت و عظمت شخصیت آن حضرت (ص) سازگار نیست. در دوره بنی امیه به جهت این که خلفا دچار انواع فسادها بودند، سعی کردند با کمک گرفتن از محدثان و سیره نویسان سرسپرده خود، از عظمت رسول خدا (ص) بکاهند و چهره نورانی ایشان را تخریب کنند. از این رو دست به تحریفی گسترده و هدفمند در باره آن حضرت زدند. در این دوره و ادامه آن در دوره عباسی هزاران حدیث پدید آمد که بسیاری از آنها یا از اساس جعل شده یا در اصل روایت تحریف شده بود. گروه های مختلف به انگیزه های گوناگون، سیره رسول خدا (ص) را مطابق خواست خود و به دلخواه خود روایت می کردند. می توان به کتاب حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا هدایت پناه با عنوان «زبیریان و تدوین سیره نبوی» اشاره کرد که در آن چگونگی ارائه سیره نبوی توسط آل زبیر تبیین شده است. بنابراین اگر دشمنی بخواهد به رسول خدا (ص) جسارت و توهین کند متاسفانه ابزار آن در منابع مسلمانان فراهم است، مانند فیلم موهن اخیر که برخی سکانس های آن را می توان در تاریخ طبری یافت. از این رو بر علمای اسلام است که به بازشناسی سیره نبوی بپردازند و با استناد به اصولی چون قرآن کریم، سنت قطعی و عقل، پیرایه ها را از گزارش سیره نبوی بزدایند و راه سوء استفاده را بر دشمنان اسلام ببندند.
6.    به زدودن پیرایه ها اشاره کردید، چگونه می توان با نشان دادن چهره ای بی پیرایه از اسلام، با این سیاست مقابله کرد؟
اگر چهره اسلام واقعی را ارائه کنیم، از آنجا که فطرت انسان ها حق طلب و حقیقت جو است، روز به روز به گروندگان به این دین مبین افزوده خواهد شد. البته عرضه و تبلیغ اسلام واقعی نباید فقط در مقام حرف و شعار و رسانه باشد بلکه باید هر مسلمانی بداند که او نماینده ای از دین اسلام است و  زندگی او تبلیغ عملی اسلام باشد. امام خمینی رحمة الله علیه، ایران را چه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی و چه بعد از آن مملکت و کشور امام صادق (ع) می ¬داند و در پیام به حجاج در سال 1365 ضمن رهنمودهایی اخلاقی از آنان چنین انتظاری دارد: «آنچنان كنيد كه معلوم شود شما از كشور امام صادق- سلام الله عليه- آمده ‏ايد و اين خود يك خدمت شايان به اسلام و جمهورى اسلامى و هم ميهنان عزيز است». امام خمینی به ما تذکر می دهد که هر شیعه جعفری در نظر دیگر مسلمانان منتسب  به آن حضرت است و باید اخلاق او هم جعفری باشد.
7.    نقش زدودن خرافات و برچیدن ناهنجاری ها از چهره اسلام را کمکی به مقابله با سیاست توهین به مقدسات اسلامی می دانید؟
چنان که در پاسخ به دو سوال قبل بیان شد، بنده زدودن خرافات و برچیدن ناهنجاری ها از چهره اسلام را بسیار موثر می دانم. هر چند ممکن است باز هم عده ای پیدا شوند که به مقدسات ما توهین کنند اما اگر ما کار خود را درست انجام داده باشیم، توهین کننده در افکار عمومی خوار و حقیر و پست جلوه خواهد کرد. 
8.    به اعتقاد شما، ترغیب غرب به مطالعه در باب وجوه گوناگون اسلام و تمدن آن، چه تاثیری می تواند در مقابله با این سیاست داشته باشد؟
حتما باید در این زمینه فعالیت جدی کنیم. متاسفانه درباره برخی شخصیت های تاثیرگذار امت اسلام یا درباره تمدن درخشان اسلامی کم کار کرده ایم و حتی گاهی آن قدر میدان را خالی کرده ایم که غربیان درباره آنها نوشته اند و ما ترجمه کرده و خوانده ایم. مثلا می توان به کتاب پرفسور اتان کولبرگ درباره سید بن طاووس اشاره کرد که ترجمه فارسی آن در قم چاپ شده است. چرا در قم چنین کتابی نوشته نشده تا نیازمند به کتاب یک صهیونیست نباشیم؟ بنده و استادم دکتر عباس احمدوند کتابی نوشته ایم با عنوان فیض کاشانی از منظر خاورشناسان که در سال 1388 مدرسه عالی شهید مطهری آن را چاپ کرده است. مقالات شیعه پژوهان غربی درباره فیض را گردآوری کردیم و ترجمه و نقد کردیم. من خود فکر نمی کردم درباره فیض کاشانی چنین کمیت و چنین کیفیتی از آثار در غرب داشته باشیم. ما باید بسیار بیشتر در عرصه شناساندن اسلام و تمدن اسلامی به جهانیان کار کنیم. یکی از کارهایی که می توان کرد این است که آثار خوبی که خود غربیان درباره پیامبر (ص)، اسلام و تمدن اسلامی نوشته اند را شناسایی و تبلیغ کنیم تا در غرب خوانده شوند و مخاطب عام غربی که غالبا متون ضد اسلامی و تبلیغات واهی علیه اسلام ذهنش را پر کرده متوجه شود که در خود عرب کسانی بوده اند که پیرایه ها را کنار زده و به چهره تابناک پیامبر (ص) نگاه کرده و شیفته او شده اند. مثلا می توان به کتاب «محمد رسول خدا» از آنه ماری شیمل اشاره کرد که حسن لاهوتی آن را به فارسی ترجمه کرده است، یا کتاب «عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن» از جان دیون پورت که در سال 1869م در لندن منتشر شد و مرحوم استاد سید غلامرضا سعیدی، آن را به فارسی ترجمه کرد. کتاب «خورشید الله بر فراز مغرب زمین» از زیگرید هونکه که به فارسی هم ترجمه شده و درباره شکوه تمدن اسلامی و تاثیر آن بر تمدن غرب است نیز از این دست می باشد.
9.    چه نوع اقدامات فرهنگی را در مقابله با این سیاست پیشنهاد می کنید؟
اقدامات فرهنگی مختلف و متنوع باید استوار و تاثیرگذار باشند و نه اینکه به کارهایی ویترینی و نمایشی محدود گردند. از تالیف کتاب گرفته تا تولید فیلم و سریال و حتی کارهایی مانند کاروان آسیایی کمک به غزه که تشکل امت واحده چند سال پیش برگزار کرد و از کشورهای مختلف آسیا و از ادیان و مذاهب مختلف برای کمک به غزه رفتند. این کار یعنی عده ای غیر مسلمان فرصت پیدا کردند در کنار مسلمانانی خیرخواه و نیکوکار باشند و این روحیه اسلامی را از نزدیک مشاهده کنند. حتی می توان توریست به ایران آورد که از نزدیک ببینند ایرانیان آن کسانی نیستند که رسانه های غربی می گویند به شرط این که این فرصت با اعمال غلط برخی، به تهدید مبدل نشود.
10.    به باور شما چگونه می توان افکار عمومی را در مقابل این هجمه کم سابقه هوشیار و آگاه ساخت؟
من هیچ وقت فیلم موهن به ساحت مقدس رسول خدا (ص) را کامل  ندیدم، با آن که فیلم آن به دستم رسید. محتوای کلی را در رسانه ها خواندم و اندکی از تصاویر فیلم را هم دیدم تا متوجه شوم فیلم در چه سطحی است. متاسفانه گاهی ما با اقدام رسانه ای گسترده اما حساب نشده علیه این فیلم ها، باعث می شویم که این فیلم ها حتی در بین مسلمانان بیشتر و بیشتر دیده شوند و این همان چیزی است که دشمن می خواهد. مثالی بزنم، اگر کسی یک نوار کاست 30 دقیقه ای پر کرده باشد و سراسر به شما و خانواده شما فحش داده باشد آیا تمام نیم ساعت آن را گوش می کنید؟ پس چگونه عده ای حاضرند یک فیلم در توهین به رسول خدا (ص) را کامل ببینند؟ مثلا درباره یک فیلم موهن، بهتر است به مردم آگاهی داده شود و اطلاع رسانی شود و حتی بخش هایی از فیلم نمایش داده شده و نقد شود تا این که در مردم عطش دانلود فیلم از اینترنت ایجاد شود و بعد بنشینند و کل فیلم را ببینند. البته بستگی دارد حجم توهین چقدر باشد. گاهی بهتر است اصلا ما آن را در رسانه های داخلی خود نگوییم تا بین خودمان بیش از پیش پخش نگردد و در رسانه های برون مرزی جواب دشمن را بدهیم و مخاطب اصلی آن فیلم را نسبت به آن آگاه کنیم. باید در هر شرایطی بهترین روش را اتخاذ کرد.
11.    به اعتقاد شما، نمود اسلام در کشورهای غربی باید به چه صورت باشد که مفاهیم بد را در اذهان القا نکند؟
در غرب، اسلام هراسی و شیعه هراسی وجود دارد. باید با این هراس کاذب مقابله کرد. گروه هایی مانند طالبان و داعش و حوادثی مانند یازده سپتامبر باعث شده که نام اسلام با خشونت، ترور و جنایت گره بخورد. باید این تصویر را در هم شکست. حقیقتا این رفتار پیامبر (ص) با اسرای جنگ بدر در تاریخ بی نظیر است و می درخشد. این که هر کس به ده مسلمان سواد یاد بدهد آزاد می شود، هر کس سواد ندارد فدیه بدهد و آزاد شود، و هرکس نه سواد دارد و نه پولی که فدیه دهد رسول خدا (ص) بر آن ها منت نهاده و آزادشان کرده است. آیا رفتار امیرالمؤمنین علی (ع) با اسیری که او را به قصد کشتن ضربت زده بود، به گوش غربیان رسیده است؟ آیا این شعر شهریار را شنیده اند: به جز از علی که گوید به پسر که قاتل من / چو اسیر تو است اکنون به اسیر کن مدارا. اگر نشنیده اند کوتاهی ما بوده است یا آنان؟   
12.    توجه به پشت پرده و نیت واقعی عاملان توهین به پیامبر، چه کمکی به حل مشکل توهین به پیامبر و در کل مقدسات اسلام می کند؟
در آگاه سازی مردم باید به پشت پرده ها توجه کرد و آنان را نسبت به نیات شوم دشمنان آگاه کرد. مبادا حرف هایی باطل و پوچ از سوی دشمنان غربی، کادو پیچ و طلاکوب عرضه شود و عده ای از روی نا آگاهی فریب بخورند. مردم باید بدانند به هر سخنی گوش فرا ندهند و پای هر چیزی نشینند. ماهواره ابزار جنگ نرم دشمن است که تا عمق خانواده های ما نفوذ کرده است و گاهی به طور مستقیم و معمولا و غالبا غیر مستقیم به مقدسات اسلام و ارزش های اسلامی حمله می کند. اگر مردم مطمئن شوند که فیس بوک ابزار صهیونیست هاست با توجه به شناختی که از خوی این رژیم غاصب دارند ممکن است کمتر و کمتر به سراغ فیس بوک بروند.
به اعتقاد من، مسئولان و دست اندرکاران امر باید از طرق مختلف، دشمن شناسی مردم را بالا ببرند. آنگاه توهین ها نه به عنوان یک دعوای مذهبی بلکه به عنوان گامی از سیاست دشمن در ایجاد از خود بیگانگی در بین مسلمانان یا تحریک برخی مسلمانان به خشونت علیه دیگران فهمیده می شود. غرب می خواهد مسلمانان را خشن نشان دهد، از این رو به مقدسات مسلمانان توهین می کند تا برخی از مسلمانان واکنش های خشن نشان دهند و معمولا همین گونه هم می شود و غرب به هدف خود می رسد، مانند حمله خونبار به سفارت آمریکا در لیبی. ما باید آن قدر چهره زیبای مقدسات مان را عرضه کنیم که اصلا توهین ها دیگر دیده نشود و به چشم نیاید.

منبع: مجله خیمه شماره 108

آرمان هیأت