در سیزدهمین مجله تصویری محیا، «بررسی نغمه‌های پر بازدید مداحی» مطرح و در خصوص «نقش هیأت‌های مذهبی در مدیریت غم و شادی جامعه» بحث و تبادل نظر شد و در پایان مهمانان شرکت کننده در این مجله تصویری نسبت به پخش فیلم موهن عنکبوت مقدس اعتراض کردند.
به گزارش خبرنگار آرمان هیأت، سیزدهمین قسمت برنامه محیا (نخستین مجله تصویری هیئت) با اجرای محمد رسولی و باحضور میهمانان این هفته حجت‌الاسلام میثم علی پناه، احمد بابایی و محمد صمیمی برگزار شد.
محمد رسولی به عنوان مجری این برنامه در ابتدا با حضور محمد صمیمی به «بررسی نغمه‌های پر بازدید مداحی» پرداخت و اظهار کرد: این مجله تصویری به دنبال بررسی نغمه‌های مصداقی نیست، از این‌رو باتوجه به همزمانی دهه کرامت، سرودهای با مضامین اعیاد و جشن‌ها و پربازدید مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در ادامه این برنامه آقای محمد صمیمی به تاریخچه مولودی خوانی در دهه‌های اخیر پرداخت و گفت: برای تاریخچه مولودی خوانی و تحولات صورت گرفته در این زمینه کار علمی دقیقی صورت نگرفته است و هر کسی از منظر خود این موضوع را بررسی می‌کند. به همین دلیل آنچه به یاد داریم، موج نوینی از مداحی در دهه‌های اخیر برای اولین بار از زمان پخش نوار کاست «مدینه شهر پیغمبر» کلید خورد و از همان زمان این شیوه مداحی مورد استقبال مداحان قرار گرفت.
پس از این اتفاق، نوار کاست برخی از مداحی با همین شیوه منتشر شد که هر کدام سبکی را وارد این بخش کردند؛ از این‌رو پس از پخش مداحی «مدینه شهر پیغمبر» برخی مداحان از حالت سنتی و مکانیکی خواندن خارج شدند.
در ابتدای کار بعضی از مداحان از شیوه جدید مداحی در کشور غافلگیر شده بودند و کسی تصور نمی‌کرد که چنین تغییر و تحولی صورت بگیرد و مخاطبان چنین استقبال خوبی نشان دهند.
دلیل این غافلگیری این بود که بسیاری از افراد تصور می‌کردند، مداحی یعنی باید به صورت مکانیکی متنی را خواند و از این برنامه عبور کند؛ اما پس از تحولات صورت گرفته در شیوه مداحی‌ها، آرام آرام برخی از مداحان ایراد سخن در حین مداحی را به این بخش اضافه کردند؛ البته در این مدت جذابیت‌های دیگری را در مداحی شاهد بودیم و برخی از مداحان به ابتکارات جدیدی دست زدند.
بررسی«نقش هیأت‌ها در مدیریت غم و شادی جامعه»
در ادامه این برنامه محمد رسولی به تاثیر سرود در افزایش برنامه‌های شادی در هیات‌های مذهبی اشاره کرد و در این خصوص از کارشناس برنامه پرسید: به نظر شما سرود چقدر می‌تواند در بخش شادی جامعه نقش ایفاء کند و جایگاه آن کجاست؟ یا به عبارتی«نقش هیأت‌ها در مدیریت غم و شادی جامعه» در کجا تعریف شده است؟
کارشناس برنامه در پاسخ به این پرسش به برخی از جذابیت‌های سرود اشاره کرد و گفت: برنامه‌های مداحی و مولودی خوانی خیلی خوب در ذهن مردم باقی می‌ماند، به همین دلیل شاهد هستیم که مداحی‌ها جذاب دوره‌های گذشته در خاطرات مردم ثبت و ضبط شده است، اما در حال حاضر جذابیت زیادی در بخش مدیحه سرایی دیده نمی‌شود؛ از این‌رو شاهد هستیم که افراد چنین اظهار می‌کنند که مولودی خوانی ما هم به سبک عزاداری اجرا می‌شود و جذابیت ندارد. البته این نگاه گاهی نگاه درستی است.
بنابراین ابتدا باید در بخش سرود، جایگاه شادی و شادی آفرینی را مشخص کنیم. از جمله جایگاه‌ها در این خصوص این است که آیا تنها ماموریت سرود، تولید شادی است، یا اینکه تولید شادی یکی از ماموریت‌های سرود به شمار می‌آید و سومین نگاه این است که بگوئیم شادی هرگز از ماموریت‌های سرود شناخته نمی‌شود.
به نظر من توجه به این امر بسیاری از مسائل را حل خواهد کرد، در این باره باید فکری اساسی کرد تا انسجام بیشتری را در پی داشته باشد. همچنین باید معادل شیوه برگزاری مراسم شادی را در سوگواری‌ها و عزاداری‌ها در نظر بگیریم، اگر این دقت صورت بگیرد، بیشتر و زودتر نتیجه خواهیم گرفت.
مردم از طریق سرود خیلی سریع ارتباط برقرار می کنند
در سرود تولید شادی باید جزو ماموریت‌ها باشد، اما باید دایره آن را مشخص کرد. زیرا سرود رسانه‌ای برای انتقال مفاهیم آسمانی است و مردم از طریق سرود خیلی سریع ارتباط برقرار می کنند. بنابراین اگر این هدف را در کارهای تولیدی مدنظر قرار دهیم، در تولید محتوا هدفمند حرکت خواهیم کرد.
تولید شادی در موالید به یقین فضیلتی برای این محتواها است. البته سرود تنها برای شادی آفرینی نیست، بلکه با فضای شادی و فضای معانی آسمانی و معنوی توام می‌شود.
اما پرسش اساسی در زمینه اجرای سرود این است که اگر ما ماموریت شادی آفرینی را در جامعه فراموش کنیم، آیا کسی ما را به خاطر این فراموشی توبیخ می کند یا خیر؟
البته پرسش دیگری در این زمینه وجود دارد و آن این است که آیا مردم نیاز به شادی دارند یا خیر؟
اگر نیاز جامعه در حوزه شادی تامین نشود، به شیوه‌های مختلف این نیاز را تامین خواهند کرد
جواب مثبت است، بنابراین اگر این نیاز را تامین نکنیم، مردم به شیوه دیگری این نیاز را تامین خواهند کرد. شاید برخی ادعا کنند، جلسات قرآنی و مذهبی هیچگاه هدفشان شادی آفرینی نبوده است. برفرض این سخن درست باشد. پرسش دیگر این است که آیا ما اساس باید نیاز مخاطب را در نظر بگیریم یا خیر؟ زیرا اگر ما این نیاز را برطرف نکنیم، به یقین مخاطب خودش برای آن جایگزینی پیدا خواهد کرد. بنابراین ما نمی توانیم ادعا کنیم که دین برای همه بخش زندگی بشریت برنامه دارد، چون ما نیازهای مخاطب را در نظر نگرفته و متناسب با آن پاسخ ندادیم.
لازمه در اینجا یک حرف درگوشی بگوئیم، البته برای این ادعا حاضرم که دست نوشته هم ارائه و اثبات کنم که در آینده موسیقی «رپ» وارد مداحی خواهد شد؛ البته این گفته برای خودم دردناک است و پذیرفتنی نیست؛ اما واقعیتی است که اتفاق خواهد افتاد و این یک فاجعه فرهنگی نیست، بلکه سلیقه مخاطب چنین اقتصاء را ایجاب می‌کند؛ از این‌رو عنصر زمان تولد افراد، و زیست نسلی سبب می‌شود تا سلیقه افراد این گونه معماری بشود.
البته به طور معمول وقتی هر سبکی وارد می‌شود، در چند سال اول وجه مبتذل آن بیشتر خودنمایی می‌کند؛ اما به مرور زمان این شیوه مدیریت می‌شود.
از سویی دیگر باید بدانیم که تمامی موسیقی‌ها برخواسته از مراسم تعزیه‌خوانی هستند، این تبادل وجود داشته و خواهد داشت.
در ادامه این برنامه محمدی رسولی چنین پرسش کرد که چرا در مجالس ما عزاداری‌ها بیشتر از مجالس شادی نمود پیدا می‌کنند؟ و چرا از قالب سرود برای موضوع شادی آفرینی در جامعه استفاد نمی‌شود؟
محمد صمیمی در این زمینه گفت: اولا باید تعریف کنیم که آیا ماموریت سرود شادی آفرینی است یا خیر؟ و با توجه به شرایط فعلی و ظرفیت سرود برای شادی آفرینی توجه کرد. همچنین کیفیت سرود نسبت به آنچه باشد، فاصله دارد. دلیل آن به خاطر نبود عدم دغدغه برای پیش تولید است، باید نگاه‌ها در این زمینه تغیر یابد تا محتوای مناسب آن تولید شود. بنابراین توجه به مرحله پیش تولید در سرودها بسیار ضروری و مهم است . در حوزه سرود باید طرحی نو در اندازیم، زیرا این وضعیت مطلوب نیست.
*******
هیأت‌های مذهبی در حوزه القای «غم صحیح به جامعه» حرفی برای گفتن دارند
ادامه این مجله تصویری به صورت میزگرد با حضور حجت الاسلام میثم علی پناه از سخنرانان مطرح شهر تهران و احمد بابایی از شاعران و نویسندگان ادامه یافت.
در این میزگرد به نقش هیات در مدیریت غم و شادی جامعه پرداخته شد که آیا هیات‌ها در غم و شادی جامعه نقش دارند؟ یا اینکه در حوزه ماموریت آن‌ها تعریف نشده است.
حجت الاسلام علی پناه در ابتدای این میزگرد با اشاره به اینکه هیأت‌های مذهبی در حوزه القای «غم صحیح به جامعه» حرفی برای گفتن دارند؛ اما مدیریت در حوزه شادی جامعه در هیأت‌های مذهبی را وضعیت مطلوبی ندانست و تصریح کرد: باوجود همه انتقادهای که در حوزه شادی آفرینی جامعه به هیأت‌های مذهبی وارد است، اما در بحث القای «غم صحیح» مداحان هماهنگی و همراهی خوبی دارند، و این بخش از عملکرد آنان قابل دفاع است؛ اما نمی توان این خلاء را نادیده گرفت که برای شادی حرفی برای گفتن و دفاع نداریم، گرچه برخی مداحان با نوآوری‌ها در این زمینه اقدامات خوبی انجام داده‌اند؛ اما کافی نیست. از جمله این افراد حاج محمود کریمی است که در بحث شادی در هیأت‌های مذهبی به خوبی ورود کرده است.
هیأت‌های مذهبی در بحث شادی ضعیف عمل کرده و بسیار منفعلانه وارد شده‌اند
این سخنران هیأت‌های مذهبی، این جمله را برای چندین بار تکرار کرد که هیأت‌های مذهبی در بحث شادی ضعیف عمل کرده و بسیار منفعلانه وارد شده‌اند و باید از این حالت انفعال خارج شوند و در زمینه شادی اقدام خوبی انجام دهند.
در حوزه شادی کارهای خوبی انجام شده است؛ اما به خوبی و گسترده این برنامه‌ها بازنشر داده نشده‌اند، از این‌رو چنین تصور می‌شود که هیچ اقدامی در این خصوص صورت نگرفته است.
در ادامه این میزگرد احمد بابایی از شاعران آیینی با پرسش مجری برنامه درباره «نقش هیأت‌های مذهبی در مدیریت غم و شادی جامعه» مواجه شد که به صورت صریح گفت: از اینکه بگوئیم ما در بخش غم جامعه موفق بوده‌ایم و در بخش شادی موفقیتی نداشته‌ایم، با این برداشت مخالف هستم. به نظرم ما در حوزه شادی موفقیت‌های خوبی داشته‌ایم، اما باید بدانیم که شادی را در چه ساحتی تعریف م‌کنیم و شادی واقعی چیست؟ اگر بخواهیم شادی را با حوزه غم جامعه مقایسه کنیم؟ به نظرم هیأت‌های مذهبی نسبت به گذشته در این دو بخش خیلی موفق بوده‌اند و این مقایسه نسبت به گذشته اصلا قابل قیاس نیست.
هیات‌های مذهبی با توانی که در اختیار دارند در حوزه غم و شادی موفق عمل کرده‌اند
بابایی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: ما وقتی از غم و شادی یک جامعه سخن می‌گوئیم، باید بدانیم که در یک جامعه اتفاقات اجتماعی و اجتماعات اتفاقات در دو حوزه غم و شادی مردم تاثیرگذار هستند، به نظرم با حجم همه این اتفاقات، هیات‌های مذهبی با این توانی که در اختیار دارند موفق عمل کرده‌اند، به غیر از این نکات باید عرض کنم که اصلا هیأت وظیفه‌ای در این حد ندارد که بخواهد درباره حوزه شادی مردم تصمیم گیری کند، اگر این گونه باشد هیأت‌ها باید در حوزه بیماری جامعه هم پاسخگو باشند که هر کدام در جایگاه خود علل و معلول‌های مختلف خود را دارند.
البته نکته‌ای در این خصوص وجود دارد و آن این است که ما شادی دسته جمعی را بلد نیتسیم، از سویی دیگر شادی، نوعی غفلت‌زایی است. بنابراین اینکه بگوئیم هیأت‌های مذهبی در خصوص شادی آفرینی جامعه غفلت کرده‌اند، این جمله را قبول ندارم، زیرا سنت تقویمی هیات‌ها، شادی آفرینی نیست، در این زمینه نقشی برای آن‌ها تعریف نشده است که بخواهیم چنین توقعی از آن‌ها داشته باشیم.
مدل شادی در هیات‌های مذهبی، مدل سنگین و رنگین است
از همه کسانی که اهل منبر و تریبون هستند، در خواست دارم باتوجه به حجم فعالیت‌های مختلفی که بر عهده هیأت‌های مذهبی سپرده شده است، مسئولیت دیگری بر حجم کاری آن‌ها اضافه نکنید.
مدل شادی در هیات‌های مذهبی، مدل سنگین و رنگین است و مدل آن با شیوه برخی فیلم‌ها که همچون جوکر و خندوانه تفاوت دارد، هر یک برای خود هدفی تعریف کرده‌اند، و ما نمی‌توانیم چنین انتظاری را از هیاتی‌ها داشته باشیم و نباید آن ها را با این فلیم‌های سینمایی مقایسه کنیم، زیرا با این شیوه، هدف را برای مردم گم می‌کنیم.
در پایان این میزگرد با شاره به اکران فیلم عنکبوت مقدس و تجلیل از بازیگر زن ایرانی این فیلم در این جشنواره و توهین صورت گرفته در این فیلم به مقدسات اسلامی، مهمانان در این میزگرد هر یک به سهم خود واکنش‌های مختلفی نشان دادند و از هیأت‌های مذهبی خواستند که در این زمینه علاوه بر واکنش‌های که دارند در حوزه ایجابی هم اقدامی را برای مقابله با این اسلام هراسی بردارند.
مهمانان این برنامه به صورت صریح اعلام کردند که امام رضا علیه السلام خط قرمز شیعه است و در دفاع از این مقدسات هرگز کوتاه نخواهند آمد.
این برنامه سه‌شنبه هر هفته از ساعت ۲۲ به صورت زنده از بسترهای مجازی پلتفرم تکیه، عقیق و اینستاگرام پخش می‌شود.
