آرمان هیأت - مساجد را با سالن‌ها، سوپرمارکت‌ها و آشپزخانه‌ها تجاری کرده‌اند

مساجد را با سالن‌ها، سوپرمارکت‌ها و آشپزخانه‌ها تجاری کرده‌اند

حجت‌الاسلام سعیدیان می‌گوید: مساجد را با اضافه کردن بخش‌هایی مثل سالن‌ها، سوپرمارکت‌ها و آشپزخانه‌ها تجاری کرده‌اند و امامان جماعت که فقط هنگام نماز در مسجد حاضر می‌شوند، نگاه اداری به شغل‌شان دارند.

وضعیت مساجد کشور و روند منفعل آن‌ها که موجب شده جوانان کمتر به مسجد بروند و تنها به نمازخانه‌ای تبدیل شوند، موجب شده که دغدغه‌مندان و کارشناسان بسیاری در این زمینه انتقاد کنند. چندی پیش حجت‌الاسلام سعیدیان کارشناس مذهبی در مراسم هفتگی هیأت الرضا تهران از وضعیت مساجد انتقاد کرد که با او بیش‌تر در این زمینه گفت‌وگو کردیم. ماحصل را در ادامه می‌خوانید:

سه مشکل اساسی مساجد امروز که موجب کم‌جمعیت شدن آنان شده است
حجت‌الاسلام علی سعیدیان کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه مسجد و هیأت خبرگزاری فارس اظهار داشت: مساجد ما امروز با سه مشکل مواجهند. یکی از مهم‌ترین ایرادات این است که هیأت امنا و اکثریت ائمه جماعات با اقتضائات روز همراه نیستند و زمان زیادی را برای امور مساجد صرف نمی‌کنند. سوم هم دوری هیأت‌های مذهبی به هر دلیل از مساجد است که موجب خلوت شدن مساجد شده است.
وی با اشاره به اینکه ما به ائمه جماعت جوان مستقر در مساجد نیازمندیم، تصریح کرد: متاسفانه شاهدیم که ائمه جماعت صبح‌ها به مسجد نمی‌روند، ظهرها به دلیل اشتغال در اداره یا نهادی، جای دیگری نماز می‌خوانند و فرد دیگری را جایگزین می‌کنند و در نهایت شب چند دقیقه قبل از نماز به مسجد می‌آید، نماز را می‌خواند و لطف کند یک سخنرانی کوتاه انجام می‌دهد و کار اداری در مساجد باشد، رفع و رجوع می‌کند و بلافاصله از مسجد می‌رود.
مسجدداری در حال حاضر یک کار اداری شده است
سعیدیان افزود: اکثریت مساجد ما با این مدل، تبدیل به نمازخانه ادارات شده است و مانند گذشته امام مسجد، آقا و بزرگ محله نیست و جوانان، پیرمردان، میانسالان و زنان برای مشکلات خود به او مراجعه نمی‌کنند. در حال حاضر مسجد مانند یک کار اداری شده است. افراد کاری را انجام می‌دهند و در قبالش پولی دریافت می‌کنند یا عام‌المنفعه است.

انتخاب امام جماعت مساجد با شایسته‌سالاری همراه نیست
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه امام جماعت باید سه وعده در مسجد نماز بخواند و کاری جز مسجدداری نداشته باشد، در پاسخ به این سوال که آیا طلبه‌های جوان با این شرایط و پرداختی کم مساجد، حاضر نیستند ائمه جماعت شوند، گفت: اصلاً اینطور نیست. طلبه‌ها علاقه‌مند به حضور در مساجد هستند و من این را با ارتباط با حوزویان و جوانان طلبه می‌دانم. اصلاً اینطور نیست که به طلبه‌ها مراجعه کنند تا امام جماعت شوند، بلکه روش‌های دیگری برای امام جماعت شدن وجود دارد و اصلاً شایسته‌سالاری نیست.
طلبه‌های شاغل بی‌خیال مساجد شوند
وی افزود: طلبه بسیار خوب داریم که تحصیل‌کرده و به‌روز است و آماده کاری فرهنگی است، اما زمینه‌ای برای فعالیت تبلیغی او فراهم نمی‌شود. لازمه تحقق این شایسته‌سالاری آن است که افراد و طلبه‌های شاغل در ادارات دست از سر مساجد بردارند تا افراد آماده و پای‌کارتر به مساجد بیایند. این افراد در همان ادارات که شاغل هستند، کار فرهنگی کنند.

هیأت‌امنای مساجد، مسن و دور از اقتضائات روز هستند
سعیدیان با اشاره به اینکه مسئولان مساجد هم باید زندگی طلبه‌ای را که امام جماعت مسجد شده است، تأمین کنند، گفت: ائمه جماعت مستمر و فعال می‌تواند در مسجد اثرگذار باشد. بنابراین دومین مشکلی که در مساجد وجود دارد، هیأت‌امنای مسن و دور از اقتضائات روز است. هیأت امنای مساجد باید جوان شوند و یک فرد مسن باسواد هم در جمع آنان باشد. جوانان قرار است آینده را بسازند؛ چرا نباید در مسجد مسئولیت بگیرند. برخی می‌گویند این کارها تجربه می‌خواهد؛ مگر قرار است وزارتخانه‌ای مدیریت شود. در مسجد واحد فرهنگی، تبلیغات، مالی و ... وجود دارد که می‌توان جوانان را در آن بخش‌ها مشغول به کار کرد.
منش امام صادق(ع) برای حضور در مسجد و در دسترس مردم بودن
وی افزود: در روایت داریم که امام صادق(ع) ساعتی قبل از نماز در مسجد حاضر می‌شدند. بین دو نماز درباره ضروریت‌ها سخنرانی کوتاهی می‌کردند. بعد از نماز هم در مسجد بودند و سپس به منزل می‌رفتند. بعد از مدتی دوباره به مسجد می‌آمدند؛ یعنی ایشان در دسترس مردم بود. جدای از این‌ها قضاوت‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی برای جامعه در مسجد صورت می‌گرفت. در دوران دفاع مقدس تمام اتفاقات مثبت جبهه‌ها از منشاء مساجد بود، زیرا مساجد و امام جماعت به سبک درست عمل می‌کردند و متاسفانه در شرایط کنونی به سبک اداری عمل می‌شود.
دوری هیأت‌ها از مساجد، موجب خلوتی آنان شده است
این کارشناس مذهبی ادامه داد: سومین مشکل هم این است که هیأت‌های عزاداری به واسطه لطف خدا و اهل بیت(ع) قابلیت جذب جوانان را دارند. این بد است که هیأت‌ها را به مساجد راه ندهند. مهم‌ترین دلیل این است که عملکرد هیأت، باب میل مسئولان مسجد نبوده است و این اصلاً قابل پذیرش نیست. بسیاری از هیأت‌ها جای مشخص و دائم ندارند و با وجود مساجد، لزومی به حسینیه‌سازی مجدد و هزینه اضافی نیست. این هزینه‌ها را می‌توان در امور خیر، جهادی و قرض‌الحسنه هزینه کرد، اما این تعامل نداشتن، موجب هزینه‌های بی‌دلیل شده است.
مساجد، از کارکرد اصلی خود خارج شده‌اند!
وی تصریح کرد: این روزها شاهدیم در یک خیابان شهر تهران سه مسجد وجود دارد و هر سه هم نام خود را جامع گذاشته‌اند که نشان می‌دهد در روند مدیریت این مساجد هوای نفس هم وجود دارد. برخی از مساجد هم متاسفانه از کارکرد اصلی خود خارج شده‌اند و تنها کارکردشان برپایی مجلس ختم شده است.
ختم را از مسجد به سالن‌ها بردند تا بستر نمایش تجمل شود
سعیدیان با اشاره به اینکه به خصوص در مساجد شمال شهر تهران شاهدیم که در مسجد سالن ختم ساختند و صندلی می‌گذارند که این خطاست، افزود: اگر بناست در مسجد مجلس ختم برپا شود، برای آن است که فضای ذکر و یاد خداست تا افراد حاضر بتوانند به خدا نزدیک‌تر شوند، اما ساخت این سالن‌ها برای چیست؟ برخی بهانه می‌کنند که مسجد تمیز می‌ماند، مگر خادم مسجد، وظیفه‌اش همین تمیز کردن نیست؟ چرا بهانه می‌آورید؟ این روند مسجد را اداری می‌کند که سوپرمارکت مسجد، سالن مسجد و آشپزخانه مسجد داشته باشیم و برای هرکدام هم کلی دعوا و درگیری باشد تا فردی صاحب آن شود.

در آخرالزمان مساجد، آشپزخانه می‌شوند
این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه در روایت پیرامون آخرالزمان داریم که مساجد تبدیل به آشپزخانه و ... می‌شوند، گفت: با ساخت این سالن‌ها، ظرفیتی هم ایجاد شده تا افراد ساز و دف به مجلس بیاورند، زیرا مسجد مانع بود، اما حال فضا برای این بدعت‌ها باز شده است. برخی هم می‌گویند بنا داریم این هزینه‌ها را خرج مسجد و امور فرهنگی محله کنیم که باید از مردم سوال کرد آیا خروجی داشته یا خیر.
وی در پاسخ به این سوال که آیا وجود نهادهای موازی مانند شورای حل اختلاف، سرای محله و فرهنگسرا، موجب تضعیف مساجد شده است، گفت: اصلاً ضعف مساجد موجب ایجاد و راه‌اندازی این مراکز شده است. در گذشته اعلام می‌شد که این سیاست برای خلوت شدن مساجد است؛ در حالی که اینطور نیست زیرا مساجد ضعیف شدند و کارکرد خود را از دست دادند. اگر همین الان هم مساجد با شهرداری‌ها ارتباط برقرار کنند، می‌توانند بخشی از همین ظرفیت را به مساجد بیاورند یا آن‌ها را با مساجد مرتبط کنیم. این‌ها نیازمند برنامه ریزی است.
نیازمند نهضتی برای تغییر تفکر مسجدداری هستیم
سعیدیان افزود: ما در شرایط کنونی جامعه، نیازمند نهضتی برای تغییر تفکر مسجدداری هستیم که در این صورت جوانان و هیأت‌ها به مسجد هم برخواهند گشت. در اسلام، مسجد پایگاه است و در قرآن از مسجد نام برده شده است بنابراین مساجد باید روال خود را تغییر دهند تا هیأت‌ها و جوانان به مساجد برگردند.