هوشنگ جاوید:
مداحان امروز، آواز ايراني نمي‌دانند
18 دی 1387 ساعت 10:15
هوشنگ جاويد گفت: «آواز ايران بستري بود براي اينكه مفاهيم شعري را بهتر به ذهن مردم منتقل كنند، اما هم اكنون اين انتقال نمي‌افتد و مداحان ما اين هنر را بلد نيستند.»
به گزارش خيمه، این پژوهشگر موسيقي در خصوص كم رنگ شدن پيوند الحان موسيقي آوازي و مداحي افزود: «با تغيير سيستماتيك زندگي مردم ، هنرها هم تغيير يافته چرا كه مداحاني كه امروز مي‌خوانند نسل بازمانده آن مداحان گذشته نيستند كه ميراثشان را از مداحان قديم به ارث برده باشند و اين در حالي است كه مداحان نسل كهنسال ما ميراثشان را از مداحان قديم به ارث بردند و براي خواندن نوحه‌هايشان از آواز و مخصوصا آوازهاي ايراني استفاده مي‌كردند اما متاسفانه مداحان امروزي ما كارشان تنها تقليد و خواندن نوحه بر روي ترانه‌هاست.»
چرا رسانه ملي آواز پخش نمي‌كند؟
وي با اشاره به بهره‌گيري مداحان قديم از آواز ايراني بیان کرد: «آواز ايران بستري بود براي اينكه مفاهيم شعري را بهتر به مردم و ذهن مخاطب منتقل كنند و زبان رسمي را بهتر گسترش دهند اما هم اكنون اين انتقال نمي‌افتد و مداحان ما اين هنر را بلد نيستند و صدا و سيما نيز به اين مسئله دامن زده چرا كه در طول 30 سال گذشته رسانه ملي به هيچ عنوان آوازهاي ايراني را پخش نمي‌كند و در مقابل هر چه مي‌تواند ترانه پخش مي‌كند كه اين خود يكي از ضعفهاست.»
جاوید در خصوص آموزش مداحان بر اساس موسيقي رديف دستگاهي گفت: «مداحان در گذشته آيين خاص داشتند به طوري كه قبل از اينكه محرم فرا رسد به يكي دو تا تكيه كه داير بود مي‌رفتند و شروع به آيين ريزه خواني مي‌كردند كه در حقيقت اين آيين نوعي تمرين براي مداحان بود. البته بعضي وقتها مداحان اين تمرينات را در طول سال انجام مي‌دادند اما از حدود 90 سال پيش اين مسائل و آموزش براي اين كار از بين رفته است.»
این پژوهشگر در ادامه با اشاره به استفاده مداحان از الحان غير سنتي بيان داشت: «بايد با زبان خودمان صحبت كنيم؛ اما كساني كه عكس اين رويكرد را بوجود آوردند، فكر مي‌كنند نوحه باري است كه مي‌شود روي هر چيز و به هر وسيله‌اي به مقصدش كه ذهن مخاطب است، برسد. ولي آنها بايد ياد بگيرند كه نوحه يك حالت شيريني براي مردم دارد و بايستي بسته‌بندي خاص خود را پيدا كند نه اينكه يك چيز بي اهميت باشد. فكر مي‌كنند نوحه را به هر شكلي مي‌توان تحويل مردم داد در صورتي كه چنين نيست.«
مصيبت اهل بيت(ع) را نمي‌توان با هر نوع موسيقي بيان كرد
وي ادامه داد: «نوحه بيان مصيبت و مصائب خاص سيره اهل بيت است و اين سيره را نمي‌شود به هر چيزي سوار كرد و نمي‌شود در هر بسته سبكي پيام اين سيره را به مردم عرضه داد.»
جاويد تصريح كرد: «مداحان و نوحه‌گران كه به عقيده من ستايشگران هستند بايد از شيوه‌هاي خودي، درست و كهن پيروي كنند نه اينكه سعي در تقليد نمايند.در گذشته يكي از كارهاي مداحان اين بود كه واژه‌هاي سنگين را تفسير و براساس آن لحن مناسب موسيقي را انتخاب مي‌كردند ولي متاسفانه امروزه چنين نيست و مداحان متن نوحه‌هايشان را با توجه به ترانه‌هاي ايراني و خارجي پيدا مي‌كنند.»
اين پژوهشگر موسيقي در خصوص ارتباط موسيقي سنتي و مذهبي اظهار داشت: «موسيقي براي تبليغ در خدمت مذهب قرار گرفته است. موسيقي مذهبي چيزي را ارتقا نداده و در حقيقت ماهيت خود تبليغات مذهبي را ارتقا داده و حفظ و نگهداري يكسري سنتها و آيين‌هاي كهن يا يك هنر معنوي كهن را انجام داده است.»
وي ادامه داد: «به عقيده من در گذشته بستر موسيقي براي تبليغ مذاهب خوب به كار برده مي‌شده كه هم اكنون اين كار را نمي‌كنند. در گذشته حكما و علماي موسيقي نه تنها از مذهب دور نبودند بلكه افرادي مثل صفي‌الدين ارموي، عبدالقادر مداغي، زين‌العابدين حسيني همه موسيقي رسمي و حتي موسيقي حزن را مي‌شناختند و در موسيقي ايران هم چيزهايي را تعريف كردند؛ اين افراد يك قسمتهايي را به عنوان پرده‌هاي مبكي يعني گريه‌آور شناسايي و در رسالات خود عنوان كرده‌اند.حتي بعضي از حكما چند مقام موسيقي ايران را بنام «شدالبكا» يعني كمربند گريه مي‌شناختند و معرفي كردند.»
جاويد بيان داشت: «همه اين مسائل بر اساس موسيقي ايران بوده و در اختيار دسته‌اي از نوحه‌گرها و مرثيه‌خوانان كه در گذشته دور به آنها ذاكرين مي‌گفتند، قرار مي‌گرفته كه آنها تحت شرايط خاص آموزش‌هاي لازم را مي‌ديدند اما از عصر پهلوي اول به بعد كه مداحي‌ها به ممنوعيت خورد اين مسائل به ميان مردم آمد و در عصر حاضر مردمي شد و چون نظارت دقيقي روي آن نبوده به اين شكلي در آمده كه ما امروز مي‌بينيم.»
بسيج عهده‌دار انتقال ميراث موسيقي مذهبي شود
وي افزود: «متاسفانه به دليل بي‌تفاوتي دستگاههاي فرهنگي كشور در اين زمينه ما با مشكل مواجه شويم.به عقيده من در سازمان بسيج كشور بخشي بنام موسيقي بسيج وجود دارد كه با توجه به قدرت خوبي كه آنها دارند،مي‌توانند اين زمينه وارد عمل شوند و كار درست را انجام دهند اما آنها نيز بايد حمايت شوند چرا كه براي حفظ و انتقال ميراث معنوي گذشته به آينده و خارج شدن از روش‌هاي غلط كنوني پشتوانه مادي مهمتر از هر چيز ديگري است.»
اين پژوهشگر موسيقي در خاتمه با اشاره به مظلوم ماندن پژوهش در كشور گفت: «پژوهش براي اربابان فرهنگي ما اصلا ارزش ندارد و درواقع كم ارزش‌ترين نگاه به اين مقوله است.متاسفانه آنها فقط مي‌خواهند يك چيز را توليد و آمار كاريشان را افزايش دهند.»
کد مطلب: 4680
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/news/4680/مداحان-امروز-آواز-ايراني-نمي-دانند