آرمان هیأت - ارتباطات دینی از مؤلفه‌های جامعه اسلامی است

ارتباطات دینی از مؤلفه‌های جامعه اسلامی است

شرکت‌کنندگان در چهارمین نشست «هم‌اندیشی ارتباطات دینی» با اشاره به اینکه گسترش دانش و آگاهی‌‌های دینی منجر به افزایش گرایش به دین است، تأکید کردند كه ارتباطات دینی از مؤلفه‌های جامعه اسلامی است.

به گزارش خيمه، استاد دانشگاه باقرالعلوم قم در چهارمین هم‌اندیشی ارتباطات دینی با عنوان «آثار اجتماعی ارتباطات دینی» گفت: «اگر منظور از آثار اجتماعی پیامدهای اجتماعی در علوم اجتماعی است مفهومی جا افتاده‌ای است که باید جامعه اسلامی را مقابل یک جامعه غیراسلامی و یا ارتباطات اسلامی را مقابل ارتباطات غیراسلامی مورد توجه قرار داد که در این خصوص مطالعه و پژوهشی هنوز شکل نگرفته و نیاز به تحقیقات میدانی گسترده و مقایسه میان انواع ارتباطات و جوامع دارد.»

حجت‌الاسلام دکتر کریم خان‌محمدی با بیان اینکه «باید آثار اجتماعی را میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب جامعه اسلامی در نظر گرفت»، افزود: «باید وضعیت مطلوب را از درون احادیث و روایات با یک درون کاوی و درون فهمی دست یافت؛ به طوریکه تمامی علوم علم ارتباطات را مورد بررسی قرار می دهند. بنابراین آنچه مهم است این است که ارتباطات اسلامی حکمت محور است.»

وی با اشاره به اینکه «بر اساس حکمت می توان ارتباطات اسلامی را ترسیم کرد، به حکمت‌محوری در پیام و پیام فرست اشاره کرد»، افزود: «در حکمت محوری باید اصول حکمت اجرا شود که در مقوله حکمت محوری در پیام، پیام محوری حاکم است و نه شخصیت محوری.»

استاد دانشگاه باقرالعلوم تصریح کرد: «با بررسی ویژگی پیامبر اکرم به عنوان الگوی انسانی، تأکید بر حکمت و پیام بوده نه تأکید بر خودش؛ در قرآن هم هر جا نامی از حضرت محمد(ص) برده شده محوریت شخصیت نیامده بلکه بر رسالت او تأکید کرده است؛ از سوی دیگر معجزه قرآن در خود قرآن است و استدلال محوری در این مسئله اهمیت بسیاری دارد که پیامبر اکرم مردم را به استدلال در کلام دعوت می کرد.»

خان محمدی با اشاره به اینکه «مفهوم اعتبار منبع اهمیت بسیاری دارد»، خاطرنشان کرد: «فرستنده پیام باید دارای عظمت و شخصیت باشد و در متون دینی اعتبار این منبع در گفتمان صادق است تا پیام آن با صداقت صادر شود و نشانه این است که پیام صحیح و منطبق با حکمت است. از این رو ارتباطات دینی باید در چارچوب دایره حکمت باشد.»

وی گفت: «پیام باید مانند قرآن و پیام فرست مانند پیامبر اکرم باشد؛ از این رو به منظور دستیابی به ارتباطات دینی در یک جامعه اسلامی به مؤلفه هایی نیاز است که می توان اینگونه اشاره کرد که حاکمیت قانون به جای حاکمیت افراد، آزادی اندیشه و تلاش در راستای فهم صحیح شریعت، وجود حاکمیت اسلامی برای صیانت به آزادی، جریان آزادی تبادل اندیشه حتی میان منافقین و مشرکین، محوریت عقل به عنوان منبع شناخت و اصالت محوری و اعتقاد راسخ به وجود حقایق عالم.»

استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز با عنوان "ارتباطات دینی اجتماعی و رسانه ای با توجه به آثار" سخنرانی کرد و افزود: «ارتباطات دینی به هر ارتباطی که با واسطه یا بی واسطه با هدف گسترش و توسعه دینی ایجاد و گرایش نسبت به دین افزایش و ترویج رفتارهای دینی انجام می گیرد گفته می شود.»

دکتر مهدی منتظر قائم با اشاره به اینکه «این گسترش دانش و آگاهیهای دینی منجر به ایجاد گرایش مثبت به دین است، به بررسی ارتباطات بین فردی، ارتباطات گروهی و ارتباطات رسانه ای یا جمعی پرداخت» و تصریح کرد: «هرکدام از اینها شرایط و الزامات متفاوتی دارند. در ارتباطات درون فردی، فرد مخاطب است و عرصه وجودی تفکر احساسی عقلانی را با خود حمل می کند؛ در این نوع ارتباط علاوه بر در نظرگیری ارتباط، مهارت، دانش و آگاهیهای فردی شاخصهای عاطفی نیز مطرح است که فرد با طرف مقابل با توجه به جایگاهی که دارد با خشوع و احترام برخورد می کند.»

استاد حوزه علمیه قم نیز طی این هم اندیشی با عنوان "شیوه های اثرگذاری و جذب مخاطب" سخنرانی کرد و اظهار داشت: امام سجاد (ع) 51 حق را در نظر می گیرند که تنها یکی از آنها برای خداوند است و بقیه ارتباط انسان با خود، اشیا، طبیعت، انسانهای دیگر و هستی را مورد توجه قرار می دهد. در واقع غایت ارتباط دینی به همسویی منتهی می شود. احکام در راستای تنظیم ارتباط فردی و فی مابینی افراد جامعه وضع شده اند که باید به وحدت عبادی و پرستشی برسند.

حجت الاسلام احمد ستاره افزود: «پیش از خلقت خداوند خلافت را رقم زد که خلق نبوده اما خلیفه بوده است. در حکومت ابزاری است که باعث قبض و بسط می شود که ایجاد روح اطاعت فردی و جمعی به وسیله ایجاد رفعت و محبت انجام می گیرد و منجر با حراست ارزشهای دینی و در اسلام به معنای امر به معروف و نهی از منکر می شود؛ حکومت باید تجلی‌گر رفعت، رحمت و الفت الهی باشد.»

وی بیان کرد: «نظم و همسویی اجتماعی مفاهیم مشترک، دردهای مشترک، برخوردهای مشترک، موضع گیری‌های مشترک را در برمی‌گیرد. بنابراین در جامعه اسلامی ارتباطات دینی در آن حاکم است.»