عکس‌هایی از دل تاریخ تعزیه

در کنار عکس‌های خاله، چندین عکس از خسروشمر دیده می‌شد که در روز عاشورا با لباسی یکدست قرمز، سوار بر اسب در بین جمعیت در حرکت بود.‌ عکس‌های دیگری هم از او در نقش‌های مختلف به چشم می‌خورد. در یکی از عکس‌ها لباس سبز بر تن داشت و در نقش امام بود و در دیگری نقش سفیر فرنگی را بازی می‌کرد.

دورتادور اتاق عکس‌های فراوانی روی دیوار دیده می‌شد که برخی از آنها سیاه‌وسفید و برخی دیگر رنگی بودند. عکس‌های رنگی نیز برخی مربوط به سال‌های اخیر و برخی مربوط به دهه‌های گذشته می‌شد. در بین آنها، عکس‌های خاله حسنی نیز دیده می‌شد. در یکی از این عکس‌ها خاله نعش بی‌دستی را که در تعزیه همان پیکر حضرت عباس(ع) است بغل کرده و در وسط همین حسینیه دیده می‌شود.

این عکس مربوط به زمان ساخت حسینیه است که این موضوع در عکس به‌خوبی نمایان بود. قبل از ساخت اینجا، خانه خاله محل نگهداری وسایل تعزیه بود و بعد از آن به خانه پدری آقای فرخ‌رو در داخل همان قلعه دولت‌آباد منتقل شد، تا اینکه حسینیه در اواسط دهه۶۰ ساخته شد. از آنجا که در ابتدا از آقای فرخ‌رو خواسته بودم درباره هریک از این عکس‌ها اگر می‌تواند اطلاعاتی به ما بدهد، او درباره این عکس گفت که خاله معمولا نعش‌هایی را که برای نمایش لازم داشتیم، خودش درست می‌کرد. در حال حاضر این پیکر و نعش دیگری را که او درست کرده و ساخت آنها به حدود ۵۰سال پیش می‌رسد را در حسینیه حفظ کرده‌اند. در عکس دیگری خاله در کنار خسروشمر دیده می‌شد و سری که دور آن پیچیده شده و خودش برای تعزیه درست کرده بود را در بین جمعیت زیر بغل داشت.

آقای فرخ‌رو توضیح دادند که این سر نمادی از سر مبارک حضرت امام‌حسین(ع) است. من در روز عاشورا نقش شمر را دارم و به‌صورت نمادین سر فردی را که نقش امام را بازی می‌کند، از تن جدا می‌کنم، خاله این سر را پنهان از دید دیگران به دست من می‌رساند تا آن را به‌عنوان سر جداشده امام به جمعیت نشان دهم. در عکس دیگری باز هم خاله را دیدم که نشسته و در حال ساخت نعشی برای تعزیه است. در کنار او برادر خسرو، حسین، که نقش امام را بازی می‌کرد، با لباس کامل سبزرنگی دیده می‌شد. خسروشمر گفت که این عکس از آخرین عکس‌های خاله است. همه این تصاویر گویای خلوص و ارادت این زن بزرگوار نسبت به سیدالشهدا و خاندان پیامبر(ص) بود. از جمع خواستم که برای شادی روح او فاتحه‌ای بخوانند.


در کنار عکس‌های خاله، چندین عکس از خسروشمر دیده می‌شد که در روز عاشورا با لباسی یکدست قرمز، سوار بر اسب در بین جمعیت در حرکت بود.‌ عکس‌های دیگری هم از او در نقش‌های مختلف به چشم می‌خورد. در یکی از عکس‌ها لباس سبز بر تن داشت و در نقش امام بود و در دیگری نقش سفیر فرنگی را بازی می‌کرد. از او درباره نقش‌های متعددش پرسیدم. جواب داد که بنده در طول سال فقط در روز عاشورا نقش شمر و در حوادث دیگر مربوط به روزهای دیگر محرم، نقش‌های گوناگونی را بازی می‌کنم. از آنجا که اجرای نقش شمر در روز عاشورا بسیار سخت و در عین حال پررنگ بوده و او این نقش را سالیان‌سال است که اجرا می‌کند، به او لقب خسروشمر داده‌اند. او در ادامه توضیح داد که تعدد نقش‌ها فقط مربوط به ایشان نیست و در طول ایام برگزاری تعزیه، هرکدام از افراد، نقش‌های متفاوتی برعهده می‌گیرند که از بین این نقش‌ها یکی اصلی‌تر است.


همین‌طور که دربین عکس‌های خسروشمر می‌گذشتم، به عکس متفاوتی از ایشان برخوردم. از او پرسیدم در اینجا چه نقشی را بازی می‌کند که در جواب گفت در اینجا نقش حضرت عبدالعظیم‌حسنی(ع) را برعهده دارم. او به این موضوع اشاره کرد که این اولین مراسم برگزاری شبیه‌خوانی حضرت عبدالعظیم(ع) در کشور بوده که توسط او و گروهش به نمایش درآمده است.

* این مطلب در روزنامه شرق منتشر شده است.