کد مطلب : ۲۱۷۸۶
پیش از سرودن شعر آئینی مطالعه و تحقیق کنیم
علیرضا قزوه
در میان شعرای آئینی در کشور ما، از گذشته تا به امروز گاهی نگاه های انتزاعی و کلی گویی وجود دارد که بیشتر به مدح و منقبت و به خصوص بعد سوگ و مرثیه پرداخته شده و شاعران کمتر به ابعاد سیاسی و حماسی پرداخته اند.
شاید به این علت که شدت مصائبی که بر اهل بیت علیهم السلام وارد شده، موجب شده تا نگاه شاعران پیش و بیش از توجه به سایر ابعاد زندگی این بزرگان، نگاه خود را معطوف به این گونه مصائب کرده و در نتیجه شعر آئینی ما به شعر مرثیه ای سوق پیدا کند.
البته بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر ادبیات و شاعران ما، این افراد سعی کرده اند تا مقداری عمیق تر به زندگی دینی ائمه اطهار علیهم السلام نگاه کرده و شخصیت این بزرگان را مورد توجه قرار داده و در شعر خود به تصویر بکشند.
تعداد زیادی از شاعران تلاش کرده اند تا سیمای زندگی امامان معصوم علیهم السلام را با زبان شعر به تصویر بکشند اما به این علت که شناخت ما بر اساس شنیده ها و سطحی است و بر همین اساس شخصیت این بزرگان را به تصویر کشیده ایم و خودمان در مورد زندگی این بزرگان مطالعه نداشته و به کتاب های مرجع مراجعه نکرده ایم، درنتیجه شعرهایی در مورد شخصیت های بزرگ اسلامی و دینی هم بیشتر بر اساس شنیده ها و سطحی است.
مثلاً با مروری در شعرهایی که درباره حضرت زهرا (س) سروده شده دیده می شود که گاهی به مباحثی پرداخته شده که عمدتاً تکراری است و به اذعان علما و مراجع دینی بیان این گونه مسائل تفرقه انگیز است.
چون در جهان امروز که بر وحدت شیعه و سنی بسیار تأکید داریم و وهابیت و گروه های تکفیری و الحادی به خصوص استکبار بر اساس تفرقه افکنی میان مسلمانان دنبال حکومت کردن است، گاهی افراد هم ناخودآگاه به جای پرداختن به ابعاد شخصیتی زنان بزرگ اسلامی، با بیان مسائل تفرقه انگیز در شعرهایی مربوط به این بزرگان، درواقع آب به آسیاب دشمن ریخته و غافل از این که همین اشعار و سروده ها دست آویزی برای گروه های الحادی و وهابیت می شود تا اسلام ستیزی و اسلام هراسی اوج بگیرد و چهره اصیل اسلام ناب محمدی که امام خمینی (ره) بر آن تأکید داشتند، مهجور باقی بماند.
در عین حال در شعر آئینی در مورد بزرگان دینی باید توجه داشته باشیم که اسطوره سازی نشود، هرچند که آن بزرگان معصوم بوده اند اما وقتی می توانیم از ایشان الگو بگیریم که زندگی شان قابل درک برای ما باشد.
به عنوان مثال گاهی به جای پرداختن به ابعاد شخصیتی حضرت سیدالشهدا (ع)، شخصیت هایی در هاله ای از ابهام به تصویر کشیده ایم که انسان معاصر احساس می کند که آن شخصیت ها در افلاک قرار دارند و آنقدر دور از دسترس هستند که نمی توانند برای ما الگو باشند.
البته شاعران بسیاری هم هستند که با داشتن دانش وسیع دینی، شعرهای فاخری می سرایند که در آنها به تمامی ابعاد شخصیتی زنان بزرگ اسلامی پرداخته اند.
از طرف دیگر از همین شعرها در هیئت ها و مجالس مذهبی هم استفاده می شود. انتخاب شعر توسط مداحان هم به این بستگی دارد که تا چه حد دانش دینی دارد و شخصیت بزرگانی که به مدح ایشان می پردازد، در نظر او شناخته شده است. مطمئناً در این عرصه هم اگر بر اساس دانش و بینش دقیق و صحیحی انتخاب شعر صورت بگیرد، طبیعتاً شعر ارزشمندی خوانده می شود و می تواند فرهنگ ساز باشد.
به همین دلیل پیشنهاد من این است که بر اساس شناخت در این گونه مجالس و هیئت ها شرکت کنیم و در عین حال مداحان دغدغه این موضوع را داشته باشند که شعری انتخاب کنند که شناخت دینی مخاطبین را بالا برده و به آنها کمک کند در مسیر اسلام خواهی گامی به جلو بردارند. در عین حال شناخت آنها نسبت به بزرگان دین افزایش پیدا کند. البته خوشبختانه بسیاری از مداحان و ذاکران اهل بیت علیهم السلام به این موضوع دقت دارند.
شاید به این علت که شدت مصائبی که بر اهل بیت علیهم السلام وارد شده، موجب شده تا نگاه شاعران پیش و بیش از توجه به سایر ابعاد زندگی این بزرگان، نگاه خود را معطوف به این گونه مصائب کرده و در نتیجه شعر آئینی ما به شعر مرثیه ای سوق پیدا کند.
البته بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و تأثیر آن بر ادبیات و شاعران ما، این افراد سعی کرده اند تا مقداری عمیق تر به زندگی دینی ائمه اطهار علیهم السلام نگاه کرده و شخصیت این بزرگان را مورد توجه قرار داده و در شعر خود به تصویر بکشند.
تعداد زیادی از شاعران تلاش کرده اند تا سیمای زندگی امامان معصوم علیهم السلام را با زبان شعر به تصویر بکشند اما به این علت که شناخت ما بر اساس شنیده ها و سطحی است و بر همین اساس شخصیت این بزرگان را به تصویر کشیده ایم و خودمان در مورد زندگی این بزرگان مطالعه نداشته و به کتاب های مرجع مراجعه نکرده ایم، درنتیجه شعرهایی در مورد شخصیت های بزرگ اسلامی و دینی هم بیشتر بر اساس شنیده ها و سطحی است.
مثلاً با مروری در شعرهایی که درباره حضرت زهرا (س) سروده شده دیده می شود که گاهی به مباحثی پرداخته شده که عمدتاً تکراری است و به اذعان علما و مراجع دینی بیان این گونه مسائل تفرقه انگیز است.
چون در جهان امروز که بر وحدت شیعه و سنی بسیار تأکید داریم و وهابیت و گروه های تکفیری و الحادی به خصوص استکبار بر اساس تفرقه افکنی میان مسلمانان دنبال حکومت کردن است، گاهی افراد هم ناخودآگاه به جای پرداختن به ابعاد شخصیتی زنان بزرگ اسلامی، با بیان مسائل تفرقه انگیز در شعرهایی مربوط به این بزرگان، درواقع آب به آسیاب دشمن ریخته و غافل از این که همین اشعار و سروده ها دست آویزی برای گروه های الحادی و وهابیت می شود تا اسلام ستیزی و اسلام هراسی اوج بگیرد و چهره اصیل اسلام ناب محمدی که امام خمینی (ره) بر آن تأکید داشتند، مهجور باقی بماند.
در عین حال در شعر آئینی در مورد بزرگان دینی باید توجه داشته باشیم که اسطوره سازی نشود، هرچند که آن بزرگان معصوم بوده اند اما وقتی می توانیم از ایشان الگو بگیریم که زندگی شان قابل درک برای ما باشد.
به عنوان مثال گاهی به جای پرداختن به ابعاد شخصیتی حضرت سیدالشهدا (ع)، شخصیت هایی در هاله ای از ابهام به تصویر کشیده ایم که انسان معاصر احساس می کند که آن شخصیت ها در افلاک قرار دارند و آنقدر دور از دسترس هستند که نمی توانند برای ما الگو باشند.
البته شاعران بسیاری هم هستند که با داشتن دانش وسیع دینی، شعرهای فاخری می سرایند که در آنها به تمامی ابعاد شخصیتی زنان بزرگ اسلامی پرداخته اند.
از طرف دیگر از همین شعرها در هیئت ها و مجالس مذهبی هم استفاده می شود. انتخاب شعر توسط مداحان هم به این بستگی دارد که تا چه حد دانش دینی دارد و شخصیت بزرگانی که به مدح ایشان می پردازد، در نظر او شناخته شده است. مطمئناً در این عرصه هم اگر بر اساس دانش و بینش دقیق و صحیحی انتخاب شعر صورت بگیرد، طبیعتاً شعر ارزشمندی خوانده می شود و می تواند فرهنگ ساز باشد.
به همین دلیل پیشنهاد من این است که بر اساس شناخت در این گونه مجالس و هیئت ها شرکت کنیم و در عین حال مداحان دغدغه این موضوع را داشته باشند که شعری انتخاب کنند که شناخت دینی مخاطبین را بالا برده و به آنها کمک کند در مسیر اسلام خواهی گامی به جلو بردارند. در عین حال شناخت آنها نسبت به بزرگان دین افزایش پیدا کند. البته خوشبختانه بسیاری از مداحان و ذاکران اهل بیت علیهم السلام به این موضوع دقت دارند.
مرجع : عقیق
