سینمای مستند عموماً گونه‌ای است که در سینمای ما کمتر به آن توجه می‌شود. این اتفاق هم در جشنواره‌ها روی می‌دهد و هم در اکران‌های عمومی. این معضل نیز دلایل مختلفی دارد که از کیفیت فیلم‌های مستند شروع شده و تا عدم حمایت مسئولان سینمایی ادامه پیدا می‌کند. اما موضوع بحث ما این نیست، بهانه این یادداشت فیلمی به نام «کربلا ؛جغرافیای یک تاریخ» است که پنجشنبه ۱۶ بهمن ماه در سینمای رسانه رو پرده رفت.

این مستند از معدود کارهای بخش سینما حقیقت بود که مردم تا انتها به تماشای آن نشستند و در پایان نیز به گرمی آن را تشویق کردند. این اتفاق نشان می‎دهد که سینمای مستند نیز جذابیت‎های خود را دارد؛ به شرطی که آن را درک کرده و به شکلی صحیح به آن توجه شود. در این مستند وقایع پیرامون عاشورا روایت می‎شود، البته نه آنگونه که تا به حال در آثار مستند داستانی شاهد آن بوده‌ایم. در این مستند مذهبی، کلیشه هیچ جایی ندارد و آنچه در فیلم روی می‎دهد، مبتنی بر واقعیات تاریخی است.

«کربلا؛ جغرافیای یک تاریخ» به دو شکل عاشورا را روایت می‌کند. ابتدا در قالب داستانی و اینکه از اول محرم سال ۶۳ هجری چه اتفاقاتی برای امام حسین(ع) روی داد تا به امروز که عزاداری عاشقانش در کربلا توصیف می‌شود، البته اتفاقاتی که طی این سالها برای کربلا روی داده هم تصویر می‌شود. در این فیلم یک نکته به شدت محسوس است و آن نیز استفاده از پرده آبی و جلوه‌های کامپیوتری است که به جذابتر شدن کار بسیار کمک کرده است.

گواه توضیح فوق را در آن بخش‌هایی از کار می‌توان دید که قصه کربلا به صورتی مستقیم بیان می‌شود و نیاز است که تعداد سپاهیان پرتعداد تصویر شود. در کنار زیبایی‌های تصویری این کار باید از موسیقی این کار به نیکی یاد کرد، زیرا ریتم تعزیه‌گونه موسیقی به شدت با کار همخوان شده و در تک تک صحنه ها با کار همراه است. در آن میان خوب از که از ترفندهای گرافیکی این کار هم به نیکی یاد کنیم. تمامی این مزیت‌های فنی کار نشان می‌دهد که فیلمساز این اثر به خوبی کارش را می‌شناسد و از داشته‌های علمی نبر بهره برده است.

در این میان می‌خواهم به نکته‌ای مهم اشاره کنم، آن نیز پشتوانه مالی این فیلم مستند است. پرواضح است که این فیلم حمایت‌کننده مالی خوبی همچون حوزه هنری داشته است؛ امری که در سینمای مستند به شدت ضروریست و باید مورد توجه جدی قرار گیرد، زیرا اگر حمایت مالی از این کار به شکل مطلوبی انجام شود، کیفیت آثار این گونه از سینما رشد خواهد کرد.

درباره کارگردانی این کار باید گفت که تلاش داریوش یاری فیلمساز این کار می‌تواند در سینمای ما الگوی مناسب برای مستندهای دینی باشند که چگونه می‌توان در این حوزه از شعار پرهیز کرد و مخاطب را هم جذب خود کرد، البته امید داریم که این فیلم به شکلی مطلوبی اکران شود، چون به لحاظ تکنیکی بخش‌هایی از این فیلم به آثار سینمایی که سعی داشته‌اند روایت گر تاریخ باشند، طعنه زده است.

در انتهای این یاداشت باید از حوزه هنری بابت حمایت از چنین کاری تقدیر کرد، اما امیدواریم ساخت این گونه آثار درباره دیگر موضوعات تاریخی اسلام و زندگی معصومان(ع) نیز روی دهد.

آرمان هیأت