پس از بعثت پیامبر(ص) نظام قبیله در هم‌شکست و امت اسلامی پدید آمد. لجام امت اسلامی بر محور اخوت پا گرفت و رسول خدا(ص) توانست توازنی به نفع دین جدید ایجاد کند. تعادل بین عرب جنوبی و شمالی باعث به وجود آمدن حرکت مناسبی در جامعه آن روز عربستان شد و خود را در چارچوب تازه‌ای نشان داد.

البته این تحول صددرصد قبایل را متحول نکرد ولی ۲۰ درصد را قانع و مخلص، ۴۰ درصد را تسلیم و ۴۰ درصد دیگر را هم ساکت کرد. در این دسته آخر هیچ تحولی ایجاد نشد اما در برابر پیامبر و دین تازه سکوت کردند. بین مومنین و تسلیم‌شدگان (مسلِمان) و ساکتان این تحول به نفع رسول خدا شکل گرفت البته آنچه مانده بود تحول درونی بود که خود را در برون نشان داد.

تحول برونی همان تحول فکری و عقیدتی بود که زنجیر از دست و پای فکر گشود و اندیشه را آزاد کرد و به انسانیت نشان داد که باید به‌گونه‌ای دیگر تفکر کرد. این تحول باعث شد انسان‌ها متوجه شوند همه آفاق همین دایره چرخشی معیوب که به‌طور مداوم به دور خود می‌چرخد، نیست.

این نگاه آفاق را گشود و در شبه‌جزیره عرب تحول درونی و برونی ایجاد کرد. این نگاه هم خود اعجاز الهی است

آرمان هیأت