در حج تمتع سال جاری ۶۴ هزار نفر ایرانی عازم سرزمین وحی شدند که از این تعداد حدود سه هزار نفر را کارگزاران حج شامل روحانی کاروان، مدیر کاروان، عوامل اجرایی حج، مسئولان هتل‌ها و کادر پزشکی تشکیل می‌دهند.

در حج سال جاری ۴۵۳ کاروان شامل ۱۹۹ کاروان مدینه بعد و ۲۵۲ کاروان مدینه قبل حضور داشتند که اسامی و لیست همه اعضای کاروان در اختیار مسئولان کاروان‌های سازمان حج و زیارت ایران و مسئولان حج عربستان قرار داشت.

پس از حادثه سقوط جرثقیل در مسجد‌الحرام تا ساعت‌ها به طور دقیق مشخص نبود که چه تعداد ایرانی در این حادثه کشته و مجروح شده‌اند چرا که مسئولان منتظر بازگشت حجاج به کاروان‌های خود بودند تا زائران مفقودی این حادثه مشخص شود.

این مسئله یعنی نبود آمار دقیق از تعداد کشته‌ها و مجروحان حادثه در فاجعه عظیم منا خود را بیشتر نشان داد؛ چرا که پس از گذشت ۸ روز از زمان بروز حادثه امروز پنج‌شنبه نهم مهرماه سازمان حج و زیارت طی اطلاعیه‌ای اسامی ۴۶۵ نفر از کشته‌شدگان حادثه منا را اعلام کرد.

این در حالی است که طبق آمارهایی که طی دو روز قبل اعلام شده بود، تعداد کشته‌های حادثه منا ۲۳۹ نفر و تعداد مفقودان حادثه ۲۴۱ نفر اعلام و حتی پیش‌بینی اضافه شدن اسامی تمامی مفقودان حادثه به لیست کشته شدگان ارائه می‌شد.

بر همین اساس اکنون باید اسامی ۲۸۰ زائر کشته شده ایرانی در لیست کشته شدگان می‌بود؛ در حالی که بر اساس آمارها تکلیف ۱۵ نفر از مفقودان حادثه هنوز مشخص نیست.

سازمان حج و زیارت نیز با اعلام این مطلب که هنوز اجساد زائران ایرانی در سردخانه‌های عربستان تشخیص هویت نشده‌اند، موجب به وجود آمدن کورسویی از امید در خانواده‌های قربانیان حادثه شده است؛ به نحوی که انتشار اسامی برخی از مفقودان در لیست کشته‌شدگان موجبات ناراحتی و حتی اعتراض خانواده‌های آنها را در پی داشته است.

در این میان رئیس سازمان حج و زیارت در آخرین اظهار نظر خود از احتمال افزایش تعداد کشته‌ها نیز خبر داده و اعلام کرده است تشخیص هویت زائران در ایران صورت خواهد گرفت. اما چگونه می‌توان تشخیص داد یک جسد بعد از هشت روز آن هم در حالی که در بدترین شرایط ممکن نگه‌داری شده است، متعلق به یک فرد ایرانی است یا یک فرد غیرایرانی؟ و سپس آن را به ایران آورد و پس از آن به تشخیص هویت وی اقدام کرد؟!

در میان این همه اندوه مردم ایران، انتشار شایعات متعدد در خصوص دستگیری و حتی ربوده شدن برخی از زائران نگرانی‌ها و حتی امیدهایی را در میان خانواده‌های قربانیان ایجاد کرده است. به ویژه اینکه سازمان حج و زیارت نیز اعلام کرده است از آنجایی که تمام بیمارستان‌ها را تخت به تخت جست‌و‌جو کرده و زائر مجروح ایرانی پیدا نکرده است، پس قدر مسلم زائران مفقودی جزو کشته‌شدگان منا هستند.

یعنی با ابراز تأسف بسیار شدید باید گفت پیکرهای زائران ایرانی در کانتینرهایی هستند که هنوز تخلیه نشده‌اند و باید منتظر ماند تا همه آن بیش از ۲۱ کانتینر(حتی آمار دقیقی از تعداد کانتینرها ارائه نشده است) باز شود، از اجساد عکس گرفته شود، مسئولان کاروان‌ها به همراه مسئولان سازمان حج و زیارت عکس‌ها را ببینند، زائران مفقودی را شناسایی کنند و اجساد را تحویل بگیرند.

به نظر می‌رسد، این همه تناقض آماری یک مسئله را اثبات می‌کند و آن هم لزوم تغییرات گسترده در برنامه‌ریزی‌های حج سال‌های آینده و همراه داشتن کارت‌های شناسایی هوشمند برای زائران ایرانی است.

آرمان هیأت