دعبل: نهضت حسینی علیه‌السلام و حماسة عاشورا، تجدید حیات اسلامی و اوج و قلة تاریخی مقابله با ستم و ستمگر و احیاء حق‌طلبی و عدالت‌خواهی است که همان روح فرهنگ تشیع است. این واقعة عظیم همواره چون مشعلی فرا راه شیعه، مسلمان‌ها بلکه بشریت در عرصة مواجهه با الحاد، استبداد و استکبار بوده است. بدین سبب همیشه این سرمایة بزرگ و سترگ، در معرض آسیب تحریفات نظری و انحرافات رفتاری بوده است. در روزگار ما نیز آفات و انحرافاتی که مایة وهن این حماسة عظیم است در زمینة مراسم تعزیت و مجالس سوگواری، رخ داده و موجب نگرانی علما، فرهیختگان و ارادتمندان سیدالشهداء علیه‌السلام گشته است.

پدیده‌های ناشایست و ناخوشایندی از قبیل:
الف) ارتکاب حرکات خلاف موازین شرعی و مخالف جوهر دینی و قدسی حماسة عاشورا
ب) تظاهر به رفتارهای موهن و غیر معقول و نامناسب با روح عقلانی و حماسی نهضت حسینی علیه‌السلام همچون «قمه زنی»
ج) استفاده از تصاویر، شمایل و نشانه‌های غیرواقعی ائمه و اولیاء علیهم‌السلام و چاپ گستردة آنها که خلاف قداست و حرمت معصومین و شأن عزاداری آنها است.
د) ذکر اکاذیب و نسبت مطالب خلاف واقع به ساحت اهل‌بیت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم
... خواندن نوحه‌ها و آوازها و اجراء موسیقی‌های مبتذل و خلاف شئون که باعث مخدوش شدن فضای فکری حماسی و جنبه‌های حزن‌انگیزی و عبرت‌آموزی محرم شده و به این مراسم مقدس جنبة تفننی و تفریحی بخشیده و سبب از بین بردن خاصیت و خصلت آیینی مبتنی بر هویت ایرانی و اسلامی آن می‌گردد.
بنا به مراتب فوق، سیاست‌ها و خط مشی‌های اجرایی ذیل تبیین و معرفی می‌شوند.
 
فصل اول: سیاست‌ها و خط‌مشی‌های اجرایی
1. غنابخشی فکری و محتوایی مجالس و مراسم سوگواری در جهت ارتقاء و تعمیق بصیرت و معرفت اقشار و آحاد جامعه دربارة فلسفه، عمق و ابعاد و تعلیمات و تبعات حماسه حسینی علیه‌السلام و مقابله با تحریفات و اکاذیب پدید آمده در این زمینه
1ـ1. اهتمام بیشتر به توسعة اندیشه‌ها و نظرات امام راحل، مقام معظم رهبری و متفکران بزرگ از جمله استاد شهید مرتضی مطهری دربارة محرم و آیین‌های عزاداری سالار شهیدان علیه‌السلام
2ـ1. تهیة برنامه‌های منظم و منسجم رسانه‌ای برای نقد و بررسی شعر و مداحی و تعزیه خوانی و همچنین مناظرة فکری فقهی توسط متخصصان
3ـ1. ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی برای تدوین و ترویج برنامه‌ها و مراسم سوگواری مناسب در بیرون از مرزهای کشور به منظور ایجاد بصیرت و ارتقاء معرفت دینی و خنثی‌سازی نسبت‌های دروغین معاندین و مخالفین فرهنگ و حماسة عاشورای حسینی با استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی
4ـ1. تبیین و تشریح فلسفه، ضرورت و نقش تاریخی قیام عاشورا و ارائة تحلیل‌های مناسب از فرآیند شکل‌گیری نهضت حسینی و نفی تحلیل‌های ناصواب غیر منطبق با واقعة عاشورا و شعایر حسینی از طریق رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما با همکاری دستگاه‌های ذیربط فرهنگی
 
2. صیانت از روش‌های اصیل و سنتی عزاداری و بررسی راهکارهای تقویت و توسعة آن، متناسب با روح حماسی عاشورا و ذوق، سلیقه و گرایش‌های نسل امروز
1ـ2. اصلاح و صیانت تعزیه‌خوانی و آموزش گروه‌های تعزیه‌خوان
2ـ2. معرفی سبک‌ها، آداب و اشعار و روش‌های اصیل و صحیح عزاداری و تجلیل از پیشکسوتان و مجالس نمونه
3ـ2. نوآوری و تبلیغ سبک‌های جدید متناسب با شئون مراسم سوگواری
4ـ2. برنامه‌ریزی به منظور ارتقاء کیفیت مداحی و آشناسازی مداحان با سیرة زندگانی و مراثی و مقاتل ائمة معصومین علیهم‌السلام
 
3. زدودن خرافات و انحرافات پدیدآمده و رفتارهای موهن و خلاف موازین در زمینة مراسم و برنامه‌های سوگواری
1ـ3. بررسی و انجام مطالعات پیرامون خرافات و بدعت‌ها در نحوة شکل‌گیری و چگونگی نفوذ آن در مراسم و مجالس سوگواری و راه‌های مقابله و رفع آن
2ـ3. برگزاری جلسات کارشناسی و کارگاه‌های آموزشی مستمر با مداحان، روضه‌خوانان و مسئولین هیئت‌های مذهبی توسط سازمان تبلیغات اسلامی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی
 
4. شناسایی و مقابله ریشه‌ای با عناصر و جریان‌های سازمان‌یافته و منحرف تأثیرگذار در مراسم سوگواری ائمة معصومین به‌ویژه سالار شهیدان علیه‌السلام
1ـ4. شناسایی عناصر منحرف و برنامه‌ریزی برای مواجهة مناسب و قانونی با آنان و خطوط فکری جریان‌های سازمان‌یافته و هدایت‌شده و مقابلة سنجیدة مؤثر با آنها با همکاری دستگاه‌های مسئول قضایی و امنیتی کشور
2ـ4. استفاده از ظرفیت اعزام مبلغ در جهت روشنگری و بدعت‌زدایی
 
5. ایجاد ساز و کارهای مناسب جهت ساماندهی و تقویت هیئت‌های مذهبی، مداحان، مدیحه‌سرایان و نهادهای متصدی امر عزاداری
1ـ5. تجلیل از خادمان فرهنگ عاشورایی اعم از سخنرانان، مداحان، شاعران، نویسندگان و مسئولین هیئت‌های مذهبی
2ـ5. انتشار نشریة تخصصی به‌ صورت مستمر، ویژة هیئت‌های مذهبی به منظور تقویت ارتباط و انتقال مفاهیم و موضوعات لازم و نیز متون و مقاتل معتبر
3ـ5. پشتیبانی و تغذیة فکری مبلغین و سخنرانان مذهبی
 
فصل دوم: اجرا
1. سازمان تبلیغات اسلامی موظف است با همکاری دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی به‌ویژه سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نسبت به اجرای سیاست‌ها و خطوط مشی فوق اقدام و گزارش آن را سالانه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه نماید.
2. ادارات کل استانی سازمان تبلیغات اسلامی موظفند سالانه، گزارش برنامه‌های خود را در جهت تحقق ساماندهی شئون فرهنگی مراسم سوگواری تهیه و برای بررسی و تصمیم‌گیری متناسب با منطقه در چارچوب این طرح به شورای فرهنگ عمومی استان ارائه نمایند. سازمان تبلیغات اسلامی نیز مکلف است، گزارش کلان کشوری را به شورای عالی انقلاب فرهنگی جهت بررسی و تصمیم‌گیری‌های تکمیلی و روزآمد ارائه نماید.
این سیاست‌ها مشتمل بر یک مقدمه و دو فصل در جلسة 603 مورخ 11/2/1386 ش. شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
 
 برنامة چهارم توسعه/ مادة ۱۰۶
دولت مکلف است، به منظور تعمیق ارزش‌ها، باورها، فرهنگ معنویت و نیز حفظ هویت اسلامی ـ ایرانی، اعتلای معرفت دینی و توسعه فرهنگ قرآنی، اقدام‌های ذیل را انجام دهد:
الف) بسط آگاهی‌ها و فضایل اخلاقی، در میان اقشار مختلف مردم و زمینه‌سازی اقدام‌های لازم، برای ایجاد فضای فرهنگی سالم و شرایط مناسب برای احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر و اهتمام به آن
ب) گسترش فعالیت‌های رسانه‌های ملی و ارتباط جمعی در جهت مقابله با تهاجم فرهنگی، سالم‌سازی فضای عمومی، اطلاع‌رسانی صحیح و تحقق سیاست‌های کلی برنامه‌ی چهارم، با فراهم آوردن زمینه‌های مناسب انتشار گزارش‌های عملکرد دستگاه‌ها و افزایش امکان دسترسی جامعه به آموزش‌های عمومی، فنی حرفه‌ای، ترویجی و آموزش‌های عالی از طریق شبکه‌های صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
ج) حمایت از پژوهش‌های راهبردی و بنیادی در زمینة اعتلای معرفت دینی و توسعة فعالیت‌های قرآنی
د) تهیة طرح جامع ترویج و توسعه فرهنگ نماز
هـ) تهیة طرح جامع گسترش فضاهای مذهبی و مساجد، توسط سازمان‌های تبلیغات اسلامی و اوقاف و امور خیریه با همکاری سازمان ایرانگردی و جهانگردی و میراث فرهنگی تا پایان سال اول برنامة چهارم
و) تداوم نهضت قرآن‌آموزی
ز) تقویت سهم کتاب‌خوانی در حوزة دین در کشور، خصوصاً مناطق محروم و طراحی کتابخانة حوزة دین در مساجد و سایر اماکن مذهبی
ح) تهیة طرح جامع، با رویکرد گسترش فرهنگ وقف و امور خیریه
ط) به‌کارگیری شیوه‌ها و راهکارها و ابزارهای نوین در عرصة تبلیغات دینی
ی) حمایت از برنامه‌ریزی، نیازسنجی و ارائة آموزش‌های ضروری به مبلغین دینی در جهت بهبود کیفیت تبلیغات دینی
ک) استمرار اجرای طرح ترویج فرهنگ ایثار و شهادت
ل) ساماندهی تبلیغات رسانه‌ای، بهبود محتوای کتب درسی، استقرار محیط و ساختارهای حقوقی در جهت حفظ و ارتقای هویت اسلامی ـ ایرانی، تقویت نهاد خانواده براساس تعالیم میراث معنوی جامعة ایرانی
م) تدوین و اجرای برنامه‌های آموزشی، تبلیغی و ترویجی در کلیة سطوح اجتماعی برای آموزش، گسترش و تعمیق فرهنگ کار و نظم اجتماعی، شناخت ارزش زمان و رعایت آن در انجام کلیه فعالیت‌ها
ن) تهیة طرح جامع مطالعه و اجرای همگرایی مذاهب، حداکثر تا پایان سال اول برنامة چهارم، برای تقویت همگرایی بیشتر میان فرقه‌ها و مذاهب مختلف اسلامی در کشور
س) توسعة مشارکت‌های مردمی در عرصة فرهنگ دینی، برنامه‌ریزی و اقدام‌های لازم برای حمایت از هیأت‌های مذهبی و تشکل‌های دینی با رویکرد بهبود کیفیت فعالیت‌ها و پرهیز از خرافات و انحرافات
ع) حوزه‌های علمیه از تمامی تسهیلات و معافیت‌هایی که برای سایر مراکز آموزشی و پژوهشی تعیین گردیده یا می‌گردد برخوردار خواهند بود.
ف) به منظور ارتقای پژوهش در خصوص بنیادهای نظری، دینی نظام و پاسخگویی به مسائل مستحدثه در جمهوری اسلامی ایران دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم موظف است در برنامة چهارم ساماندهی مناسب را با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های علمی حوزة دین‌پژوهشی را به انجام رساند.
 
برنامة پنجم توسعة جمهوری اسلامی ایران (1394 – 1390)
فصل اول: فرهنگ اسلامی ـ ایرانی
مادة ۳. به منظور تعمیق ارزش‌های اسلامی، باورهای دینی و اعتلای معرفت دینی و تقویت هنجارهای فرهنگی و اجتماعی و روحیة کار جمعی، ابتکار، ترویج فرهنگ مقاومت و ایثار، تبلیغ ارزش‌های اسلامی و انقلاب اسلامی و گسترش خط و زبان فارسی، دولت مکلف است حمایت‌های لازم را از بخش غیر دولتی اعم از حقیقی و حقوقی در موارد زیر به عمل آورد:
الف) برنامه‌های اجرایی دینی، مذهبی، هنری، فرهنگی، آموزشی و علمی
ب) طراحی، تولید، توزیع، انتشار و صدور خدمات و محصولات فرهنگی، هنری، رسانه‌ای، صنایع دستی و میراث فرهنگی
ج) توسعة تولیدات و فعالیت‌های رسانه‌ای، فرهنگی و هنری دیجیتال و نرم‌افزارهای چند رسانه‌ای و نیز حضور فعال و تأثیر‌گذار در فضای مجازی
د) توسعه و راه‌اندازی مؤسسات، هیئت‌ها و تشکل‌های فرهنگی، هنری، رسانه‌ای، دینی و قرآنی
...
 
مادة ۴. در اجرای منشور توسعة فرهنگ قرآنی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، معاونت موظف است حداکثر تا پایان سال دوم برنامه، اسناد راهبردی توسعة حوزه‌های آموزش عمومی، تبلیغ و ترویج، پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور را بر اساس پیشنهاد شورای توسعة فرهنگ قرآنی تهیه و برای تصویب به هیئت وزیران تقدیم کند.
 

آرمان هیأت