آرمان هیأت - بیایید فعلا پرچم را نگاه داریم

دوستانمان در نشریۀ خیمه، در حال تحقیق و بررسی، در خصوص امکان تشکیل موزه‌ای برای حفظ و نگهداری آيین‌ها و مناسک مربوط به عاشورا هستند. قبل از هر چيز بايد از تلاش دست‌اندركاران تشكيل چنين موزه‌اي تشكر كنم.

ولي بر خود لازم مي‌دانم به نكاتي در اين باره اشاره‌اي داشته باشم. من با تشکیل چنین موزه‌ای مخالف نیستم، ولي به نظرم قبل از اینکه منابع و اولویت‌هایمان را روی چنین کاری قرار دهیم، کارهای واجب‌تری وجود دارد که باید انجام شود.

به نظر من، اینکه چنین دغدغه‌ای وجود دارد که مانع از منسوخ شدن آيین‌ها و مناسک دینی در مناطق دورافتاده کشور شویم و آنها را براي آشنايي هر چه بيشتر مردم در موزه‌اي گرد‌آوري كنيم، در جاي خود قابل تقدير و تشكر است. ولي آيا بهتر نيست قبل از این کار، دغدغة‌ بزرگترمان این باشد که خطراتی که فعلاً فرهنگ و محتوای عاشورا را تهدید می‌کند، برطرف کنیم و تمام توجه و توان خود را صرف اين كار كنيم؟

اين موضوع از آن جهت حائز اهميت است كه در گذشته دغدغه‌مان این بود که چطور هیئت‌های مذهبی‌ را گسترش دهیم، ولی الآن دغدغه‌مان این شده که چطور مانع از انجام کارهای خرافی و بی‌سند در این مجالس شویم؟

در حال حاضر پرچم بلند كردن و هيئت تشكيل دادن كار آساني شده است. ولي در واقع پرچم را درست نگاه داشتن كار خيلي سختي است. به همين علت فكر مي‌كنم كه فعلاً بايد اولین دغدغۀ مسئولان و دست‌اندركاران در همۀ سطوح دولتي و غيردولتي این باشد كه نگذاريم ماه محرم به یک عادت تبدیل شود كه هر ساله با فرا رسيدن آن، هيئت‌هاي زيادي راه بياندازيم، ولي به محتوا، فرهنگ عاشورا و نحوۀ عزاداري صحيح توجه نداشته باشيم.

من هر طور كه مي‌انديشيم، ضرورت تشكيل چنين موزه‌اي را در شرايط فعلي درك نمي‌كنم. آيا امروز جمع کردن تصاویر قدیمی، تلاش برای جمع‌آوری و ثبت مناسک و آيین‌های قدیمی مهم‌تر است یا آفت‌زدایی از فرهنگ عاشورا؟ هر چند بي‌شك انگیزه تشكيل موزه‌اي براي امام حسين(ع) خير قرار است، ولي فكر مي‌كنم كساني كه توان، تجربه و منابع لازم را براي فرهنگ‌سازي در اختيار دارند، بايد قبل از هر چيز به سراغ مسائل اصلي‌تر بروند و توجه و توان خود را صرف پرداختن به حاشيه‌ها نكنند.

من احساس مي‌كنم، اگر تمركز اصلي ما روي مسائل پايه‌اي و اساسي‌تر باشد، آن وقت سنگ‌ بناي اين موزه بهتر گذاشته مي‌شود تا اينكه اول موزه بسازیم و بعد بخواهيم در آن از فرهنگ عاشورا آفت‌زدايي كنيم. ترس من به عنوان يكي از خوانندگان نشريۀ خيمه اين است كه اگر در مورد پيش‌نيازهاي اصلي، قبل از تأسيس اين موزه كار نكنيم، آن گاه اين موزه نخواهد توانست به اهداف خود دست يابد و بعد از گذشت زماني، به مكاني ابزاري و بي‌محتوا تبديل مي‌شود.

يقين مي‌دانم كه دست‌اندركاران تشكيل اين موزه دوست دارند با تأسيس چنين مكاني اقدامات مثبت زيادي انجام دهند. به همين علت تأكيد دارم كه اگر به مسائل مقدماتي توجه نداشته باشيم، شروع بدي خواهيم داشت و در نتيجه امكان تأثيرگذاري ما در محتواي اين واقعة مهم (عاشورا) كم خواهد
بود.

از دست‌اندركاران محترمي كه قصد تأسيس چنين موزه‌اي دارند، مي‌خواهم قدمي بردارند كه سود بيشتري داشته باشد. ما که نباید دنبال انجام کار تجملاتی باشیم. احساسم مي‌گويد اگر کسی در حال حاضر می‌خواهد کار مفیدی انجام دهد، باید روی آسیب‌شناسی هیئت‌ها کار کند؛ تحقيق کند كه چه آسیب‌هایی وجود دارند و آفت‌ها از چه دریچه‌های وارد شده‌اند؛ چون این بیشترین مشکلی است که هیئت‌های ما دچار آن هستند.

ما باید به مسائل این‌چنینی بپردازیم که هیئت‌ها چگونه دچار آفت‌ شده و چگونه می‌توان آفات را از آنها زدود. ما نبايد توان خود را صرف انجام كارهاي «شكلي» كنيم، چون چيزي كه عاشورا در حال حاضر به آن نياز دارد، كار تحقيقي و عملي است، نه كار شكلي و ظاهري.

* از بنیانگذاران هیئت حیدریون در غرب تهران