آرمان هیأت - ترویج سینمای دینی نیازمند توجه علمی به مقوله سینما است

ترویج سینمای دینی نیازمند توجه علمی به مقوله سینما است

سینمای دینی برای رسیدن به رشد و بالندگی نیازمند توجه علمی به این مقوله از سینما است که این مهم در سایه استفاده از نظرات کارشناسان علوم سیاسی‌، فرهنگی و مذهبی در کنار صاحبنظران امور هنری به مقوله سینما محقق می‌شود.

فرهنگ: حجت الاسلام و المسلمین «سید ضیاء‌الدین صالحی خوانساری» از اساتید حوزه و دانشگاه است که در مباحث علوم فرهنگی و ارتباط آن با حوزه‌های سیاسی و اجتماعی فعالیت‌های زیادی داشته است‌. این استاد حوزه و دانشگاه معتقد است که برای رسیدن انتقال باورهای دینی از طریق رسانه‌ای به نام سینما نیازمند مرکزی علمی با حضور کارشناسان تمامی بخش‌ها هستیم تا بتوانیم به یک سینمای دینی دست یابیم‌.

جایگاه دین در سینما و چگونگی ظرفیت‌سازی برای استفاده از ظرفیت سینما برای بیان مبانی دینی و معنوی مبنای گفتگوی سوره سینما با این کارشناس امور فرهنگی بوده است‌.

*چرا غربی‌ها به خوبی توانسته‌اند از سینمای دینی برای القا مباحث خود استفاده کنند اما ما در این زمینه توفیق چندانی نداشته‌ایم ؟
- یکی از واقعیت‌های موجود در سینمای ما این است که هرگز در این سینما به طور علمی به مقولات دینی توجه کافی نشده است‌. ما باید تنگناها و نیازهای دینی موجود را در حوزه سینما شناسایی کنیم و از کارشناسان بخواهیم در حوزه فکری خود‌، این پدیده را تحلیل کنند‌.

مثلا در موضوع مبارزه با شیطان‌پرستی مسئولان مربوطه باید تحلیل‌ها و اطلاعات خود را در اختیار کارشناسان دینی در حوزه‌های علمیه قرار دهند تا آنها بر روی موضوع بحث کرده و سابقه تاریخی آن را بررسی و سپس با شناسایی انحرافات ناشی از آن‌، راه مبارزه دینی و فرهنگی با این پدیده را پیدا کنند‌.

تشخیص اولیه این موضوع که تفکرات پشت پرده این جریان چیست و چه کشورهایی و با چه اهدافی از این پدیده حمایت می‌کنند‌‌، وظیفه مسئولان و کارشناسان سیاسی است اما مرحله بعدی که تولید محتوا است‌، وظیفه کارشناسان علوم دینی است تا نیازها را به یک متن علمی و دینی تبدیل کنند و سپس هنری آن را تبدیل به یک اثر هنری در خور کند‌. پس پرداختن به یک موضوع دینی در قالب سینما نیازمند یک کار گروهی فکری و علمی است‌.

غرب به خوبی این روند را آغاز کرده و از ابزار سینما بهره برده است اما ما نتوانسته‌ایم از این ظرفیت استفاده کنیم‌.

* سینمای دینی چرا نتوانسته به خوبی در سینمای ما مطرح شود ؟
ـ امروز در همه بخش‌های جامعه سمینار علمی برگزار می‌شود اما در کشور هیچ سمینار علمی پیرامون سینما برگزار نشده است‌.
هرچقدر غربی‌ها به صورت علمی و دینی به مقوله سینما توجه کرده‌اند ما نتوانسته‌ایم‌، در این حوزه به صورت علمی کار کنیم برای همین از آنها عقب افتاده‌ایم‌. امروز دنیای غرب با کار علمی در حوزه سینمای دینی‌، مسیح جعلی را ساخته و به خورد مخاطب می‌دهد‌، پس سینما ظرفیت کارکرد دینی را دارد اما ما از این ظرفیت استفاده نکرده‌ایم‌.

اگر می‌خواهیم سینما را ارتقا بدهیم باید کار علمی و تحقیق را در سینما افزایش دهیم‌. کارشناسان علمی و دینی باید دغدغه‌ها را به هنرمندان منتقل کنند تا آنها از این فضا استفاده کنند و بر روی موضوعات حساس وارد کار شوند‌.

پس از اولویت‌های اصلی در حوزه سینما است که مدیران فرهنگی کشور‌، نگاهی علمی به پدیده سینما‌، به خصوص سینمای دینی داشته باشند تا بتوان به صورت موثر با جنگ نرم سینمای غرب مبارزه کرد‌.

* در این فضا‌، حوزه‌های علمیه چگونه می‌توانند در تولید محتوا برای کار در حوزه سینما ورود پیدا کنند‌؟
- حوزه همانند دانشگاه در حال انجام فعالیت‌های علمی خود است‌. حوزه علمیه آماده کارکردن علمی بر روی موضوعات است و مشکلی برای کار کردن ندارد اما این نیازها باید از حوزه خواسته شود‌. در واقع اهل فن باید نیازهای خود را به حوزه بدهند و اطلاعات موجود در زمینه‌های سیاسی وفرهنگی را منتقل کنند سپس انتظار تولید محتوای دینی را در آن موضوع داشته باشند‌.

باید فضای علمی در سینمای کشور حاکم شود تا حوزه بتواند به عنوان یک مرجع علمی و دینی وارد مقوله سینما شود‌.

* این فضای علمی و دینی برای رسیدن به یک سینمای دینی چگونه باید محقق شود‌؟
- ما نیازمند یک فعالیت گروهی در سینما هستیم‌. باید گروهی متشکل از کارشناسان مختلف حوزه‌های سیاسی‌، اقتصادی و اجتماعی در کنار کارشناسان حوزوی و جمعی از هنرمندان تشکیل شود‌.

برای مثال کارشناسان سیاسی کشور باید در حوزه‌های فرهنگ سیاسی خوراک فکری لازم را به سایر بخش‌ها ارائه کنند‌.
مراجع سیاسی باید جریان‌های فرهنگی دشمن را شناسایی کنند‌. امروزه در آماری اعلام می‌شود که بیش از هزار مکتب فکری انحرافی غرب وارد کشور شده است‌. این اطلاعات که گفته می‌شود‌، یک اطلاعات خام است و نیاز به کمک است تا هنرمند بتواند به این موضوع بپردازند‌.

کارشناسان سیاسی باید خوراک بدهند‌. مثلا باید بگویند یک جریان ترویج مسیحیت به صورت خانه به خانه در حال شکل‌گیری است تا پیش از ورود این تفکرات بتوانیم خود را آماده کنیم‌. بعد اصحاب سیاسی – فرهنگی باید مطالب خود را به افراد علمی – فرهنگی مثل کارشناسان حوزه بدهند تا آنها هم یک متن علمی و دینی را در اختیار هنرمندان قرار دهند تا براساس آن یک اثر سینمایی کارشناسی شده تولید شود‌.

تشکیل چنین فرآیندی در حوزه سینما‌، نیاز به یک اداره یا سازمان یا حتی معاونت در وزارت ارشاد دارد که به صورت جدی و نه تشریفاتی باید وارد کار شده‌، محتوا را تولید و این محتوا را تبدیل به یک اثر ماندگار کنند.

معاونت سینمایی ارشاد ازظرفیت خوبی برای ایجاد این فرآیند در سینما برخوردار است و اصولا این معاونت باید کار علمی در حوزه سینما را سرلوحه فعالیت‌هایش قرار دهد‌.

* با تحقق این فضا‌، واقعا می‌توان در نهایت آن چیزی را که از سینما انتظار داریم ، برآورده کنیم‌؟
- تجربه خوبی در زمینه سینمای ارزشی در کشور ما وجود دارد‌، به عنوان مثال در حوزه سینما دفاع مقدس در روزهای ابتدایی بسیار ضعیف بودیم اما کثرت کارهای ارائه شده در این حوزه‌، باعث شد تا با نقد‌ها و اصلاح روش‌ها در حوزه سینمای جنگ به یک بالندگی برسیم هرچند که معتقدم از ظرفیت سینمای جنگ به خوبی بهره‌برداری نشده است‌.

ما با سینمای دفاع مقدس می‌توانیم بسیاری از باورهای دینی‌، اخلاقی و ارزشی را به مخاطب عرضه کنیم‌. هنوز هم دنیا پس از گذشت ۷۰ سال از جنگ جهانی دوم در این حوزه آثار متفاوتی را عرضه می‌کند اما ما از ظرفیت خودمان به خوبی بهره نبرده‌ایم‌.
در حوزه سینمای دینی هم تجربه ساخت فیلم‌هایی سینمایی و سریال‌هایی با موضوعات دینی و مذهبی نشان داده که چون سینمای ما یک سر و گردن از سینمای منطقه بالاتر است به خوبی می‌تواند در این حوزه کار کند و تاثیرگذاری داشته باشد‌.

سینمای دینی ما در میان کشورهای عربی منطقه می‌تواند حرف‌هایی زیادی برای گفتن داشته باشد که این توانایی در کشورهای آسیای میانه و حتی ترکیه قابل استفاده است که باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد‌.

* در حوزه سینمای دینی‌، در چه حوزه‌های دیگری امکان فعالیت وجود دارد‌؟
- یکی از بخش‌هایی که در سینمای ما مغفول مانده است‌، بحث سینمای انیمیشن و سینمای کودک است‌. در این حوزه‌ها بسیار عقب‌تر از سایر بخش‌ها هستیم‌. بسیاری از باورهای دینی باید از طریق فیلم‌های کارتونی و جذاب به کودکان منتقل شود اما به دلیل ضعف آثار در این حوزه‌، کودکان ما جذب انیمیشن‌های جذاب غربی می‌شوند که جای تاسف دارد‌.

چالش سینمای دینی در حوزه کودک و نوجوان به صورت جدی باید مورد توجه قرار گیرد زیرا بخش تربیتی و هنری جامعه بسیار مهم است‌.

دغدغه‌های دینی بسیاری را در حوزه سینمای کودک می‌توان مطرح کرد که اگر اهالی فن با کمک اهالی حوزه دین به این مقوله وارد شوند‌‌، به توفیقات زیادی دست پیدا می‌کنیم‌.