آرمان هیأت - ماندگاری نام مختار تنها به دلیل تشفی دل شیعیان و اولیاالله است

ماندگاری نام مختار تنها به دلیل تشفی دل شیعیان و اولیاالله است

عضو هيئت علمي دانشگاه باقرالعلوم(ع)، در بررسی شخصیت مختار ثقفی با برشمردن نکات مثبت و منفی زندگانی او، مهم ترین دلیل ماندگاری نام وی را تشفی دل شیعیان و اولیاالله دانست.

حجت الاسلام والمسلمین محسن الویری در خصوص ساخت مجموعه مختار نامه گفت: در جهت گيری سريال مختارنامه نوعی برجسته سازی وجود دارد که ميزان تطبيق آن با واقعيت هاي تاريخي مورد شک و ترديد است

يکي از بايستگی هاي تاريخ، شناخت همه چهره های موثر در دوران های گذشته است، انتخاب گزينشي و حتی مثبت نگری در تاريخ کمکی به تاريخ نگار و علاقه مند به مسائل تاريخی نمی کند و نمی تواند تحليل درستی از وقايع داشته باشد.

وی افزود: غالباً تمرکز مردم روی چهره های مثبت است و کمتر کسی به سراغ بررسی زوايای پنهان زندگي چهره ها و شخصيت های منفی می رود، حتی شخصيت هايی که به سادگی در يکی از دو دسته مثبت يا منفی، سياه يا سفيد قرار نمی گيرند و به اصطلاح شخصيت های مرموز و خاکستری هستند نيز از منظر مردم دور بوده و کمتر مورد توجه قرار می گيرند کمتر کسی براي شناختن آنها وقت مي گذارد در حالی که از طريق همين چهره ها و شخصيت های سياه يا خاکستری تاريخ، مي توان به پاره ای از زوايای پنهان و تاريک تاريخ پی برد و بسياری از مجهولات تاريخی را در وجود اين گونه افراد کشف کرد و جواب داد.

سردبير فصلنامه تخصصي تاريخ اسلام تصریح کرد: تا زمانی که از اين چهره های غبار گرفته در دل تاريخ غافل باشيم و زوايای مختلف زندگی آنها را بررسی نکنيم، نمی توانيم از تاريخ به درستی به عنوان چراغی براي هدايت و درسی برای سرمشق و عبرت در زندگي استفاده کنيم.

وی گفت: درباره شخصيت مختار ثقفی از ديرباز بين تاريخ پژوهان و تاريخ نگاران نگاه واحدی وجود نداشته و نمي توان گفت که همه او را چهره اي مثبت مي دانند، البته منفی بودن اين چهره در حدی نيست که زمره دشمنان و قاتلان امام حسين (عليه السلام) محسوب شود.

الویری عنوان کرد: مختار از چهرهايی است که درباره او نگاه واحدی وجود ندارد، گرچه کسی او را از قاتلان يا ياران بنی اميه به حساب نياورده ولی درباره موضع حقيقی و خاستگاه و انگيزه اصلی او از قيام عليه امويان ديدگاه های متفاوتی وجود دارد به هلاکت رسيدن برخي از قاتلان امام حسين (عليه السلام) و يارانش توسط او از نکات ثابت شده تاريخی است ولی اين سوال مهم وجود دارد که مختار بن عبيد ثقفي با کدام انگيزه اين کار انجام داد؟ آيا براي تشفی دل اهل بيت (عليهم السلام) و احياي مکتب حسيني قيام کرد يا براي کسب موقيعت و شايد هم به دست آوردن امارت عراق و جايگاه مقتدر سياسي؟

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به شخصیت مختار ثقفی بیان داشت: بنده شخصاً نگاه صد در صد مثبتی به اين شخصيت ندارم و او را مثبت ارزيابي نمي کنم، او قصد انتقام گيری از حکومت بني اميه داشت ولي نه الزاماً به نفع اهل بيت (عليهم السلام) بلکه انگيزه های ديگری همچون قدرت طلبي داشت البته، نمي خواهم به صدا و سيما خرده بگيريم که چرا مختار را آنطور که برخی از تاريخ نگاران فهميده اند معرفی نکرده ايد، ولي در جهت گيری سريال مختارنامه نوعی برجسته سازي وجود دارد که ميزان تطبيق آن با واقعيت هاي تاريخي مورد شک و ترديد است.

وی گفت: اگر امروز کتابی هم درباره شخصيت مختار نوشته شود از او تعريف و تمجيد کند باز نمی توان خرده گرفت چون ديدگاه ها متفاوت است، ولی می توان نقد کرد و مطالب نقادانه نوشت، درباره اين فيلم نيز همين گونه است، گرچه به راحتی نمی توان برای ساخت فيلم مختار با نگاهی متفاوت از اين فيلم به اين شخصيت ۲۰ ميليارد تومان هزينه کرد، ولي مجال نقد و بررسي هرگز بسته نيست و اي کاش مجال ديگري براي تهيه کنندگان ايجاد شود تا نگاه دوم به اين شخصيت که نگاه چندان مثبتی هم نيست براي مردم به تصوير کشيده شود.

وی تصریح کرد: تلاش دست اندرکاران اين مجموعه را نبايد ناديده گرفت و به طور کلی اين فيلم قابليت های بسياری دارد و توانسته مخاطبين خود را جذب کند، به ويژه به صورت هاي مختلف حادثه کربلا و شهادت امام حسين(عليه السلام) و يارانش را بازگو مي کند و توانسته علاقه مندان به اهل بيت (عليهم السلام) را به خود جذب کند.

الویری یادآورشد: در طول تاريخ تشيع مسئله تعزيه خوانی و شبيه خوانی بسيار رواج داشته و چهره‌های مختلف در قالب نقش‌های متفاوت مثبت و منفی تعزيه می خواندند و نقش بازی می کردند به نظر مي رسد اگر از جنبه فقهی نگاه کنيم فيلم نيز در اين زمينه با تعزيه خواني تفاوتي ندارد، البته سزاوار است ديدگاه هاي مراجع عظام نسبت به نمايش چهره هاي مقدس از نظر فقهی همراه با ادله آن براي مردم بيان شود تا براي موارد بعدیموثر باشد.

وی گفت: اگر بخواهيم فضاي تاريخی فيلم را حفظ کنيم، بايد برخي محدوديت ها برداشته شود، به عنوان مثال در دوران ائمه اطهار (عليهم السلام) کسي به آنها امام نمي گفت و همراه نامشان عليه السلام بکار نمی برد، بايد فيلم را تا آنجايي که از نظر فقهی و اعتقادی مشکلي ندارد زنده و تاثيرگذار و نزديک به واقعيت پيش برد.

استاد دانشگاه یادآورشد: ماندگاری شخصيت مختار تنها و تنها به خاطر تشفی خاطر دل شيعيان بود که به دست او قاتلان امام حسين (عليه السلام) و يارانش هلاک شدند وگرنه نمی توان اقدام مختار را اقدامی در چارچوب منويات اهل بيت عليهم السلام و مبنی بر آموزه های آنها ارزيابی کرد.