زبان شعر مناجاتی باید به زبان ادعیه نزدیک باشد

گفتگو با حاج محمود ژولیده، که سالهاست برای اهل بیت شعر می گوید و با حاج منصور ارضی انس دیرینه دارد.

  -از چه زمان با حاج منصور آقای ارضی و مجالس شان آشنا شدید؟

- از سال ۶۱ درمسجد جامع بازار تا به الان خدا این لطف را به ما داشته که در ملازمت حاج آقا بودیم البته بعد از دوران جانبازی یعنی سال ۶۸ از نزدیک همراه حاج آقا بوده ایم. ماه مبارک رمضان سال ۷۰ بود که به مسجد ارک آمدیم البته قبل از مسجد ارک در مسجد محله پا چنار در هیئت محبان الزهرا در آن جا مجلس برپا بود و قبل از آن زمانی که آسیدعلی میرهادی رحمة الله علیه زنده بودند در مسجد شب زنده داران یعنی مسجد آیة الله حق شناس رحمة الله علیه بودیم آن زمان قبل از جانبازی اگر تهران بودیم می‌رفتیم یک گوشه کناری استفاده می‌کردیم.

- جاذبه‌های مجالس مناجات حاج آقا چیست؟

- بنده از جوانی در مجالس و محافل مذهبی بزرگ شدم و مداح‌ها و خواننده‌های مذهبی زیادی را دیدم ولی هیچ کدام را مثل حاج منصور ندیدم . سوز و صفایی که داشت بادیگران فرق می‌کرد. طبعاً بنده هم بین مداحانی که دیدم اگر جذب مناجات حاج منصور شدم به خاطر همین است که عرض کردم چرا که بین ده‌ها مداح و مناجات خوان که بنده دیدم ایشان یک برجستگی هایی دارد که امام حسین علیه السلام داده البته ایشان هم ادعایی ندارد ولی ما هم به همین خاطر جذب ایشان شدیم یعنی در واقع ممتاز بودن مناجات است که مستمعین را بیشتر جذب میکند .

حال و هوای مجلس مناجات حاج آقا ، حتی محاوره‌های ایشان در مناجات ، تفسیر و شرح و ترجمه تحت اللفظی فرازهای دعا واقعاً جاذبه والایی دارد . محبوبیت حاج آقا و صادقانه حرف زدن ایشان با خدا بسیار دل نشین است یعنی همان طور که ائمه علیهم السلام دستور دادند حاج آقا اجرا می‌کند یعنی بدون تکلفات و ظاهرسازی . حاج منصورخودش می‌سوزد و مناجات می‌کند و مردم هم با دل سوخته به دنبال او می‌روند. همان طور که امام معصوم با خدا مناجات داشته بعد هم که با روضه و امام حسین و ائمه اطهار آمیخته می‌شود جلوه آن صدچندان می‌شود.

از علمای طراز اول تا آدم‌های کوچه بازاری و معمولی می‌آیند می‌نشیند و از این مجلس فیض می‌برند. در دیداری که چندین سال پیش همراه حاج آقا و تعدادی از دوستان با برخی ازعلما و مراجع داشتیم یادم هست آیت الله بهجت به حاج آقا فرمود:" شما منصور ارضی نه! منصور عرشی هستید."

- شعرهایی که حاج آقا این ایام استفاده می‌کنند با قدیم چه تفاوتهایی پیدا کرده است؟

- طبعاً زبان در زمانهای مختلف تفاوت پیدا می‌کند . زبان روز شعر با زبان شعری که ما بیست و هفت هشت سال قبل که شروع کردیم؛ زمان مرحوم آرام دل ، مرحوم خرازی ، حاج احمد صالح و دیگر شعرا همین طور که به سالهای اخیر می‌رسیم می‌بینیم زبان شعر بسیار متفاوت شده و اقبال مستمع و منبری‌های جوان حاج آقا هم زبان روز را می‌پسندند. نسل دوم و سوم به بعد زبان روز خود را می‌پسندند و ما هم سعی می‌کنیم به سلیقه و پسند مردم توجه داشته باشیم ولی هر کس برای اهل بیت شعر می‌گوید اجرش را می‌برد به قول مرحوم آرام می‌گفت : "هر کسی را اهل بیت سر یک معدن گذاشته اند" ، در کار شعر اینطوری است که زبان شاعر بین دیگر شاعران مشخص است. کسی که اهلش باشد می فهمد این زبان کدام شاعر است یا این زبان برای فلان شاعر گذشته است بنابراین ما را هم اهل بیت بر سر یک معدنی گذاشتند و ما هم عطایی از اهل بیت داریم و از خودمان چیزی نداریم همان طور که طبع شعر را می‌دهند زبان شعر را هم می‌دهند و البته یک سری کار‌های اکتسابی و جانبی دارد که جای خودش باید به آنها پرداخته شود.

ولی ویژگی شعر حاج آقا به خاطر مناجاتی بودن مجلس، زبان صحبت کردن و مناجات با خداست هر چند زبان مناجات در ادعیه زبان خاصی است و عده ای با آن به سادگی بر خورد می‌کنند ولی زبان شعر مناجاتی باید نزدیک به زبان مناجات ادعیه و زیارات باشد و الا ممکن است در شعر، زبانها و سلایق مختلفی وجود داشته باشد که به درد این مجالس نمی‌خورند .

- نظرتان در مورد سینه زنی‌های مجلس مناجات چیست؟

- امام خمینی رحمةالله علیه جمله ای دارند که ما از زمان جبهه تا به حالا با این جمله زندگی کردیم و برای ما خیلی مهم بوده, معظم له فرمودند:" هر مکتبی تاپایش سینه زن نباشدتاپایش گریه کن نباشد تا پایش سر و سینه زن نباشد حفظ نمی‌شود."می بینید حضرت امام این سینه زنی را در جملات و اشکال مختلف اشاره می‌کنند و جوانهای زمان جبهه و جوانان انقلابی ما این را خوب درک می‌کنند و بعد از امام در زمان حضرت آقا هم همین طور است مجالسی که آقا بر پا می‌کنند و بزرگان بر پا می‌کنند همینطور است تا می‌آییم برسیم به مجلس حاج آقا که حالا به حمدالله سر آمد مجالسی است که ما در تهران می‌بینیم و از ویژگی‌ها و بر جستگی های مجالس حاج آقا سینه زنی مجلس است که به قول حاج آقا نمک مناجات و شب زنده داری شبهای ارک همین روضه و سینه زنی هایش است .

- نظرتان در مورد صحبتهای پیش از مناجات حاج منصور چیست؟

- چندین سال قبل دریکی از مانورهای بسیج که مقام معظم رهبری هم حضور داشتند بعدازآنکه حاج سعید حدادیان زیارت عاشورا خواندن، درآن مجلس حضرت آقا با حاج سعید صحبتی داشتند که طی این صحبتها چند نکته به ایشان گوشزد کرده بودند؛ یکی از آن موارد این بود که چرا شما برای این جمعیت که این جا نشسته بودند صحبت نکردید؟ نزدیک به پنجاه هزار بسیجی این جا نشستند؟ منتظرند شما یک نکته و موضوعی را بیان کنید.

از امتیازات حاج منصور و استثنائات ایشان در مداح‌ها و مخصوصاً مناجات خوان‌ها این است که قبل از مناجات فضای مناجات را فراهم می‌کند . اگر دقت کنید می‌بینید برای شروع مناجات ایشان سعی می‌کنند در فرازهای مناجات و ادعیه مرتبط با آیات قرآن یک غور داشته باشندتا مستمع خود را آماده مناجات کنند بعد ببرند به سوی مناجات ، این یک کار معرفتی است ولی در این کار بشکل کاملاً مهارتی و حرفه ای حاج آقا استادند و هنگام مناجات می‌بینیم که خود مستمع آمادگی دارد و صاحب حالی می‌شود در واقع بخشی از آمادگی مناجات مستمع برای همین صحبتهای حاج آقا است ، و شما می‌بینید در این خلال صحبتها چقدر زوایا و نکاتی پیرامون مسائل مختلف زندگی اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی و حتی اقتصادی جامعه بیان می‌شود که نه تنها در جلسه و افرادی که اینجا هستند موثر است بلکه وقتی شما توجه داشته باشید می‌بینید صحبتهای حاج آقا در سراسر کشور تبدیل به جریانی شده است که در هر مناسبت سیاسی و فرهنگی و اجتماعی حتی موضوعات جهانی خیلی از سایتها و مراکز خبری منتظر یک موضع گیری حاج اقا هستند معلوم است که این مطلب در جامعه جا افتاده است.