مدير دفتر هنر و ادبيات هلال در گفت‌وگوی با خيمه:
ضعف محتوايي شعرهاي مداحان را از بين مي‌بريم
31 تير 1387 ساعت 16:43
مدير دفتر هنر و ادبيات هلال در گفت‌وگو با خيمه هدف از تاسيس اين موسسه را از بين بردن ضعف‌هاي محتوايي شعرهاي مداحان و عملي كردن منويات مقام معظم رهبري در اين زمينه عنوان كرد.
به گزارش خيمه، اين کتاب با هدف ارائه منبعی غنی و ارزشمند از اشعار مرتبط با سالار شهيدان تأليف و منتشر شده تا مداحان با بهره‌گيری از آن، در ارائه مطالب سازنده به مخاطبان خود عملکردی ارزشی داشته باشند.
سازمان تبليغات اسلامی در پی تأکيدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ارزشی‌تر شدن فعاليت مداحان در ايام عزای حسينی، تأليف اين کتاب را پيگيری کرده و مسئولان دفتر هنر و ادبيات هلال نيز طی ماه‌ها فعاليت و با همکاری غلامرضا سازگار، اشعار سروده شده را با محتوای قوی، به منظور روشنگری و بيداری مخاطبان و ارتقای آگاهی‌های عمومی در مورد فلسفه قيام عاشورا و درس‌هايی که می‌بايست از اين حرکت حسينی گرفت، چاپ و منتشر کرده‌اند.
حسين فتحی، مدیر دفتر هنر و ادبيات هلال که تهيه و تنظيم کتاب را نيز بر عهده داشته، در بخشی از مقدمه کتاب آورده است: «مداح حقيقی از خواندن آثار هنری متعالی سر باز نمی‌زند. اگر کهن و قديمی باشد، چه بسا بهتر است، در تمامی عالم، ادبياتی مانند فارسی به اين همه مدايح بديع نظير ندارد، گنجينه‌الاسرار عمان سامانی از يكسو و از ديگر سو ترکيب‌بند محتشم کاشانی، از يك طرف، ساقی‌نامه رضی‌الدين آرتيمانی و غزليات صائب و طبيب اصفهانی از طرف ديگر».
جامه خونين، صدای دريا، انا مجنون الحسين، سائل بازار، نماز ظهر عاشورا، وداع روز عاشورا، فرزندی دو فاطمه، دروازه شام، نغمه قرآن، مصائب کوفه، گودال قتلگاه و نوحه اربعين برخی از عناوين اشعار و نوحه‌های چاپ شده در اين کتاب هستند.
در کنار اين کتاب، لوح فشرده‌ای نيز تهيه شده که نغمه‌های مناسب با اشعار و نوحه‌ها را در اختيار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
در همين زمينه گفت‌وگويی با حجت‌الاسلام حسين فتحی، مدير دفتر هنر و ادبيات هلال داشته‌ايم که در ادامه می‌آيد.
* دفتر هنر و ادبيات هلال در پاسخ به چه ضرورتی تأسيس شد؟
حسين فتحی: ما در پی آسيب‌هايی که از چند سال قبل به مداحی کشور به‌ويژه در لحن و نغمه و ضعف محتوايی شعرها وارد مداحی شد و نگرانی مقام معظم رهبری و علما را در پی داشت، از سه چهار سال قبل شروع به فعاليت کرديم.
برای اين کار ابتدا به منبع نياز داشتيم تا ببينم کجای کار آسيب‌ديده است. كارمان را با جمع‌آوری مداحی‌های مختلف در دهه‌های 60 تا 80 شروع كرديم و همه را مورد بررسی قرار داديم. اينها را بر اساس نوحه، مصيبت، مرثيه، نوع شعر و ... دسته‌بندی کرديم.
در کنار اين فعاليت به مجموعه‌ای از مداحی‌های قديمی نيز دست پيدا کرديم که به نوعی پايه و اساس کار را تشکيل داد. البته حوزه‌ي فعاليت ما شامل منطقه‌ي تهران و جلسات مداحی مهم شهر و بعضی مناطق مطرح بود.
حاصل اين شد که مداحی در اين سه دهه سير ثابتی نداشته است. در بعضی سال‌ها آثار و اشعار خوبی عرضه شده بود و در برخی دوره‌ها نيز آسيب‌ها افزايش يافته بود. مجموع اينها ده هزار ساعت شد.
مقام معظم رهبری در جلسه‌ای که با مداحان داشتند، فرمودند که اول انقلاب نوحه‌هايی می‌شنيديم که اصلاً پيام داشت. مثلاً در اولين محرم بعد از انقلاب می‌خواندند:
در جمهوری عدل اسلامی
فرموده رهبر زيبا کلامی
گريه کنيد با محتوا بهر ثارالله
آييد به زير پرچم نصر من الله
ياالله ياالله
نگه دار روح‌الله
چنين شعرهايی گفته می‌شد و کم‌کم کم‌رنگ شد.
در مقدمه کتاب «يك ماه خون گرفته» آوردهايم که هر چيزی که چند سال از آن بگذرد، کهنه نيست. هر سال محرم تکرار می‌شود، ولی نوآوری درباره‌ی محرم زيباست. بعضی از نوآوری‌ها و نوگرایی‌ها به ابتذال می‌افتند. نوآوری با ابتذال فرق می‌کند. نوآوری اين‌گونه است که شما خالی‌الذهن نزد قرآن و اهل‌بيت برويد، نه اينکه خود را به آنها تحميل کنيد. خود را خالی کنيد و از آنان پر شويد. آن‌وقت هرچه بيان کنيد، نو است. چون آن منبع‌ها کهنگی ندارند و هميشه تازه هستند. فرق کلام اهل‌بيت (ع) با کلام بقيه همين است. خيلی بد است که ما با وجود چنين منابعی، به اشتباه و ابتذال بيفتيم؛ ما که منابعی با مضامين عالی همچون نهج‌البلاغه، قرآن، صحيفه سجاديه داريم. مداحان بايد پای مکتب قرآن بنشينند و مضمون بگيرند و از تفاسير استفاده کنند.
* مرکز چه محصولاتی دارد و مخاطبان شما چه کسانی هستند؟
حسين فتحی: متوجه شديم يك سری از آسيب‌ها برمی‌گردد به شعر. بعضی می‌گويند شعر خوب به دست ما نمی‌رسد. گفتيم اين مشکل را حل کنيم. دفتر با آقای سازگار مذاکره کرد. شعر ايشان روان و سليس است و تقريباً همه‌کس فهم. شعرهای ایشان با يك پشتوانه روايی ساخته می‌شود و به آن اخلاص و تواضع هم اضافه می‌شود. گفتيم الان می‌دانيم مشکلات چيست و می‌خواهيم با کمک شما اين مشکلات را حل کنيم. ايشان هم با بزرگواری پذيرفتند. الان هم قريب به نه ماه است که ايشان مثل يك کارمند در بيشتر روزها در دفتر حضور پيدا می‌کنند و در اين فرصت ذهن را متمرکز می‌کنند. کتابخانه‌ای هم در اختيار ايشان قرار داده‌ايم و ايشان می‌نشينند و بر اساس يك روش مشخص شعر می‌گويند. حاصل کار، دو دفتر شعر بود. يکی «يك ماه خون گرفته» بود که استقبال خوبی از آن شد و به چاپ دوم هم رسيد. در کنار اين کتاب، يك سی‌دی سَبک هم عرضه شد که بر اساس اشعار همين کتاب خوانده شده بود.
آقای خرازی نيز از نوحه‌سازان بسيار خوب ماست و تخصصي نوحه می‌گويد و وارد وادی‌های مختلف شعری نشده است. تمامی نوحه‌های آقای خرازی در سبک‌های قديمی است. اينها را هم در «اين ماه خون گرفته» آوردهايم.
کار بعدی برای مناسبت‌های ربيع‌الاول و ربيع‌الثانی بود. به دليل پاره‌ای محدوديت‌ها و مشکلات، آن را روی سايت قرار داديم.
محصول ديگر ما سايت اينترنتی madayeh.com است. تمام شعرهایيی که در اين دفتر کار می‌شود، در سايت درج شده و مي‌شود.
محصول ديگرمان مربوط به رجب و شعبان است. مجموعه ديگری هم خاص ماه مبارک رمضان در حال آماده شدن است. در ماه رمضان بحث مناجات اوج می‌گيرد. الان آقای سازگار اشعار مناجاتی را شروع کرده‌اند. کار بر اساس صحيفه سجاديه و فرمايش‌هاي امام زين‌العابدین (ع) است. اين که حضرت چگونه وارد اين ماه می‌شوند و چگونه با ماه وداع می‌کنند و ...
کلام حضرت در وداع با ماه مبارک رمضان، مانند کلام مادری است که از فرزندش جدا می‌شود. امثال اين نکات را با شعر روان و گويا توسط شعرهايمان برای مردم بيان می‌کنيم و سعی می‌کنيم مجموعه نابی برای ماه رمضان آماده شود.
در کنار اينها به فکر فراهم نمودن يك مجموعه برای استفاده مبلغان و امامان جماعت افتاديم که با نام «پيام محراب» منتشر شد. به اين ترتيب که برای هر يك از روزهای سال بر اساس مناسبت‌های مرتبط با آن روز، يك حديث و يك مسئله شرعی در نظر بگيريم تا مجموعه‌ای باشد برای امامان جماعت که در فرصت کوتاهی که مثلاً بين نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشا دارند، در سه يا چهار دقيقه بتوانند مردم را با حديث و مسئله‌ای شرعی آشنا کنند. البته ما معتقديم اين کار بايد در هيأت‌ها هم انجام شود. در گذشته چنين بود و قبل از منبر، يك نفر مسئله‌گو، مسئله می‌گفت.
* آيا برای جذب نيروهای جوانی که صاحب نام نيستند ولی اشعاری خوبی دارند، برنامه‌ای داريد؟
حسين فتحی: ما به اين دوستان ارادت داريم. يك انجمن ادبی تشکيل خواهيم داد تا ارتباط بيشتری با آقای سازگار داشته باشند. در مجموعه‌های بعدی تحت نظر ايشان شعرهای آنان را منتشر خواهيم کرد. ما بدان خاطر از آقای سازگار شروع کرديم که ايشان يك الگو شوند و نمونه‌ای داشته باشيم برای افراد ديگری که می‌خواهيم با آنها کار کنيم. قرار است در مشهد هم مرکزی داير شود و از آقايان شفق و مؤيد استفاده کنيم.
کد مطلب: 2245
آدرس مطلب: https://www.armaneheyat.ir/report/2245/ضعف-محتوايي-شعرهاي-مداحان-بين-مي-بريم