در سال گذشته هم ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) مقارن با ایام نوروز بود. پس امسال بار اولی نیست که عزای اهل بیت علیهم السلام با عید ملی ما ایرانی ها هم زمان می شود. اما در گذشته مردم ایران در چنین شرایطی چه می کردند؟ امروز چه مسئولیتی بر عهده دارند؟ این ها نمونه ای پرسش هایی است که دکتر محمدحسین رجبی دوانی، کارشناس تاریخ اسلام، به آن پاسخ می دهد.

با توجه به این که تقارن فاطمیه و نوروز سابقه تاریخی هم دارد، می خواهیم بدانیم در طول تاریخ رویکرد و نحوه مواجهه مردم ایران با چنین شرایطی چگونه بود؟

در دورانی که ایران تحت حاکمیت دولت های شیعی بوده، یعنی در زمان آل بویه که افرادی با غیرت شیعی و دلسوز ایران و مذهب شیعه بودند وقتی بر اوضاع مسلط شدند و حکومت را به دست گرفتند شعائر شیعی را زنده کردند. در آن دوره عاشورا مهمترین وقایع شیعه بود که اولین بار توسط آل بویه به صورت رسمی به عنوان عزا اعلام شد. زمانی هم که نوروز با عاشورا مقارن بود، روزها تعطیل رسمی اعلام شد و مردم برای عزاداری به خیابان ها آمدند. در این تقارن آنها عید را به تاخیر می انداختند، یعنی اصل را بر عزاداری قرار داده بودند و حرمت شهادت امام حسین (ع) را پاس می داشتند و با تاخیری چند روزه عید را جشن می گرفتند.

در دوره صفوی هم چنین اتفاقی افتاد و آنها هم که دولت شیعی بودند، در تداخل ایام عزای اهل بیت علیهم السلام و عید نوروز، حرمت مصیبت ها و محزون بودن را رعایت کرده و جشن را به زمان دیگری موکول می کردند.

در جامعه ما اکثریت مردم در این حد از درک و معرفت نسبت به ساحت مقدس اهل بیت علیهم السلام هستند که در چنین موقعیتی احترام اهل بیت علیهم السلام را پاس می دارند و در روز شهادت سرور بانوان دو عالم، حضرت فاطمه زهرا (س)، عزادار و محزون خواهند بود.

در دنیای امروز که دشمنان اسلام انواع ترفندها را به کار گرفته تا چهره اسلام را خشن نشان دهد و از طرفی سعی می کند میان برادران مسلمان تفرقه ایجاد کند، چه کنیم تا وحدت در جامعه اسلامی حفظ شود؟

یکی از زمینه های حفظ وحدت بین مسلمانان مربوط به بیان اعتقادات و شواهد تاریخی است. در این باره باید از یک سو اعتقادات دینی و ارزش های مذهبی خود را به درستی بشناسیم و در این باره اطلاعات کافی داشته باشیم تا بتوانیم ویژگی های مذهب حقه شیعه را به درستی به جامعه و نسل بعدی منتقل کنیم. از سوی دیگر همان طور که اشاره کردید در دنیایی زندگی می کنیم که دشمنان اسلام نقشه های زیادی برای آسیب زدن به آیین نجات بخش اسلام کشیده اند، پس باید از بیان مسائلی که باعث تفرقه بین مسلمانان می شود، پرهیز کنیم.

خوشبختانه این امر مهم تا حد زیادی در بین پیروان اهل بیت علیهم السلام عملی و اجرا شده است. وقتی مقام معظم رهبری تاکید می فرماید که نباید به مقدسات اهل سنت توهین و جسارت شود و در برخی موارد می گویند این کار جایز نیست، پس باید بدانیم که چنین اقدامی اشکال شرعی دارد که این نکته را مقام معظم رهبری و سایر علما و مراجع عظام تقلید یادآوری کرده و تذکر داده اند.

در چنین شرایطی اطلاع رسانی راجع به ارزش های شیعی و ظلم هایی که به وجود مقدس اهل بیت علیهم السلام شده ، چگونه باید انجام شود؟

این گونه موارد را هم خودمان باید بخوانیم و هم لازم است که به نسل بعدی و جوان هایمان منتقل کنیم. اما ضرورتی ندارد که در فضای مجازی و سایت ها و رسانه هایی که ممکن است به چشم و گوش غیرشیعه بیاید، مطرح شود. چون امکان دارد پذیرش این مطالب برای آنها سنگین باشد و موجب رنجش آنها باشد. همچنین اگر مطالب در غالب بحث های کارشناسی و بدون جسارت و توهین به شخصیت های مرد احترام اهل تسنن در دانشگاه ها و مجالی علمی مطرح شود، مفید خواهد بود و در در عین حال خدشه ای به وحدت برادران مسلمان وارد نمی کند.

این نکته را هم بدانیم که مناسب است در فضاهای مجازی به استناد منابع معتبر به نقل از خود اهل تسنن حوادث بعد از وفات پیغمبر اکرم (ص) و مقابله حضرت فاطمه زهرا (س) با خلیفه اول را مطرح کنیم. چون اگر بخواهیم به دلیل جلوگیری از تفرقه این گونه موارد را تبیین نکنیم باعث پوشاندن حق شده ایم. پس ملاک ما خود ذوات مقدس اهل بیت علیهم السلام هستند.

آرمان هیأت