امسال همانند سالهای گذشته مداحان اهل بیت علیهم السلام در سالروز میلاد حضرت صدیقه طاهره(س) به دیدار رهبر معظم انقلاب رفتند و ایشان نکاتی را بیان کردند. درباره این دیدار و همچنین پخش مستند «شرح مدح» از تلویزیون با سردار علی اکبر مداحی، رئیس هیات رزمندگان اسلام گفتگو کردیم.

به نظر شما جامعه مداح که مورد لطف رهبر معظم انقلاب قرار گرفتند در برابر این لطف و نیز فرمایشات ایشان چه وظایفی دارد؟

ایشان نکات مهمی را در بخش اول سخنرانی خود درباره مداحان و ذاکران اهل بیت علیهم السلام فرمودند و باید در برنامه های آینده هیات رزمندگان و تمام تشکل های ستایشگری که مداحان اهل بیت علیهم السلام در آن فعال هستند، مدنظر قرار بگیرد. به خصوص در شورای هماهنگی ستایشگری اهل بیت علیهم السلام که تشکیل شده و بنده هم عضوی از آن شورا هستم باید به فرموده ها و رهنمودهای مقام معظم رهبری توجه کامل داشته باشیم.

اعضای شورای هماهنگی ستایشگری اهل بیت علیهم السلام چه افرادی هستند و فعالیت شان چیست؟

شورای هماهنگی ستایشگری اهل بیت علیهم السلام متشکل است از خانه مداحان، بنیاد دعبل خزاعی، هیات رزمندگان، کانون مداحان کشور که زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی فعالیت می کند، جامعه ایمانی مشعر که در قم فعال است و تشکل های دیگری که مربوط به فعالیت مداحان هستند. نماینده این تشکل ها دو هفته یک بار دور هم جمع می شوند. قاعدتا این تشکل ها و از جمله هیات رزمندگان اسلام وظیفه دارند همه ساله فرمایشات مقام معظم رهبری را دسته بندی کرده و به عنوان وظیفه و دستورالعمل اجرایی، به مرحله اجرا درآورند.

به نظر شما مهمترین مباحثی که مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با مداحان اهل بیت علیهم السلام مطرح کردند، چه بود؟

یکی از فرمایشات مهم مقام معظم رهبری در دیدار اخیر بحث لخت شدن هنگام عزدارای و سینه زنی و به هوا پریدن بود. قابل توجه است که ایشان تا به حال و در دیدارهای قبلی به این موضوع اشاره ای نداشتند و تنها در دیدارهای خصوصی به بعضی از مداحان فرموده بودند. اما در دیدار عمومی تا به حال به بحث لخت شدن و به هوا پریدن نپرداخته بودند. این ماجرا نشان می دهد که برای همه افراد ولایتمدار روشن شد که باید در این مسئله توجه و دقت و همت بیشتری داشته باشند. صراحتا اعتراض و گله کردند که چطور می خواهید جواب این عمل را بدهید که در هیات ها مردم لخت شوند و به هوا بپرند.

ایشان مخالف لخت شدن هستند، هرچند که فتوا و نظر شرعی شان این نیست. اما چون قلبا راضی نیستند و مخالفند، ما و به خصوص مداحان برجسته و اثرگذار وظیفه دارند در این مورد دقت لازم را داشته باشند و به سینه زنان و هیات های خود با زبان لیّن، نصیحت و روح اخوت و برداری این مسئله را تبیین کنند که لخت شدن به مصلحت نیست و اثری هم در عزاداری و شور و حرارت حسینی اثری ندارد. با لباس مشکی هم می توان برنامه عزاداری را به خوبی انجام داد.

در مورد به هوا پریدن هم باید توجه داشت که این کار به معنی هروله نیست. چون هروله از قدیم الایام در هیات ها بوده است. حتی من تقریبا شش ساله بودم و در هیات پدربزرگ و اجدادم شرکت می کردم می دیدم که آنها پیرمرد بودند و عزاداری می کردند، اما در روز تاسوعا و عاشورا همان پیرمردها هروله می کردند و به صورت و سر زنان با مقداری تحرک عزاداری می کردند. این عمل در مراسم حج بیت الله الحرام هم انجام می شود و حجاج در سعی بین صفا و مروه هروله می کنند و این عمل مستحب است. یعنی با حرکتی مابین راه رفتن معمولی و دویدن با شتاب، حرکت می کنند. به قول آقای قرائتی که فرمودند که چطور حضرت هاجر در سعی بین صفا و مروه هروله می کند اما ما برای امام حسین (ع) هروله نکنیم؟

درنتیجه آن هروله متدوال و مرسوم در بین همه هیات های قدیمی و جدید مدنظر مقام معظم رهبری نیست، بلکه بالا و پایین پریدن های غیرمتعارف و غیرمعمول که گاهی واقعا حرکت غیرعادی و غیرطبیعی است و انسان را به یاد صحنه های مبتذل برنامه های ماهواره ای می اندازد. درواقع این کار عزاداری و هروله نیست بلکه بالا و پایین پریدن بی جهت و غیرمتداول است. لذا یکی از فرمایشات اصلی مقام معظم رهبری که خطاب به مداحان فرمودند این نکته بود که ما باید جلوی این آسیب و اشکال را در هیات های عزاداری بگیریم. البته بعضی از هیات ها که مبتلابه این موضوعات هستند، ممکن است گرایشاتی هم به طیف منحرف شیرازی داشته باشند که باید با بیان جاذب، قول لین و روش برادرانه این مطلب را برایشان روشن کنیم. چه بسا این ها به دلیل اشکال و انحرافی که در حرکت و عزاداری طیف شیرازی وجود دارد، به سادگی متوجه این اشکالات نشوند. توقع هم نداشته باشیم که این اشکالات خیلی سریع حل و ریشه کن شود. چون سالهاست که مقام معظم رهبری فرموده اند که قمه زنی حرام است، اما باز هم هیات های محدودی هستند که همه ساله این کار را انجام می دهند و هنوز توجیه نشده اند. البته گستردگی این کار محدود شده، اما بالاخره عده ای هستند که به این کار اقدام می کنند. باید بدانیم که شاید این نوع برخوردها و اعمال در عزاداری ها به زودی ریشه کن نشود اما در هر صورت وظیفه مداحان انقلابی و ولایتمدار این است که به طورجدی در این مسئله وارد شده و همانطورکه مقام معظم رهبری صراحتا فرمودند، در این مسئله تصمیم و اقدام جدی داشته باشند.

البته مقام معظم رهبری مطالب دیگری را هم فرمودند که بخشی از آن تذکرات دوباره ایشان است اما به نظر من نکته مهم و برجسته فرمایشات امسال ایشان همین موضوعات است. چون سایر مسائل را تاکید و اجرا کرده ایم و مسال باید در پی اجرایی کردن این دستورات و رهنمودها باشیم.

چند روز قبل مستند «شرح مدح» که درباره نقش هدایتگر و ارتباط صمیمی رهبر معظم انقلاب با جامعه مداحی کشور است از شبکه یک سیما پخش شد. به اعتقاد شما این گونه برنامه ها برای مداحان و مردم جامعه ما چه فوایدی داشته است؟

در ابتدا تشکر می کنم از افرادی که این برنامه مستند را تهیه کردند. زحمتی کشیدند که واقعا قابل تشکر است. در عین حال تاکید و درخواست دارم که اگر می توانند این برنامه را ادامه بدهند و به صورت سلسله وار باشد. چون سی سال برنامه های دیدار مداحان با مقام معظم رهبری را در یک برنامه نمی توان به خوبی عرضه کرد و نمایش داد. این کار باید تکرار شود و شماره های بعدی برنامه تهیه شود.

چند نکته در باره این مستند باید رعایت شود. یکی اینکه مداحان برجسته ای که در بیت بودند و همه ساله و یا اکثر سالها دعوت شده اند، باید در چنین برنامه هایی باشند و از آنها یاد شود. به خصوص مداحان انقلابی تر و افرادی که از جبهه ها بیشتر خوانده اند و به هر دلیلی که در این قسمت برنامه نبودند، در قسمت های بعدی جبران شود. و ممکن است دیگر مداحان شاخصی باشند که در این سال ها در بیت برنامه اجرا کرده اند اما از قلم افتاده باشند.

نکته دوم این است که از افراد صاحب نظر که سال ها متولی این برنامه و انتخاب مداحان هستند در مستند «شرح مدح» استفاده شود. بنده حدود سه سال است که در کمیته ای که برای انتخاب مداحان تشکیل شده، عضو بوده و به عنوان خادم کوچک مسئول این کمیته هستم و وظیفه داریم افرادی که در بیت مقام معظم رهبری مداحی می کنند را انتخاب کنیم. ولی این کمیته حدود هشت عضو دارد و همگی با هم تصمیم می گیریم و تصمیم نهایی با بیت است. اما افرادی مانند حاج آقا رفیعا که از طرف بیت پیگیر این جلسه است، به عنوان فردی که مطلع است که در این سالها چه گذشته و می داند هر سال کدام فرمایش آقا خیلی شاخص و اثرگذار بوده و در جامعه مداحان موج ایجاد کرده، می تواند در برنامه «شرح مدح» حضور داشته باشد و از اطلاعاتش استفاده شود.

همچنین در قسمت های بعدی برنامه خوب است به بعضی بحث بیشتر تاکید شود و بعضی جملات آقا که منتشر شد، به طور دقیق تر و بهتر انتخاب شود. البته ممکن است دوستانی که این برنامه را تهیه کرده اند به تمام آرشیو دیدارهای سال های گذشته دسترسی نداشته باشند، اما اگر این امکان را داشته باشند قطعا فرمایشات برتر و برجسته تری را از لابلای فرمایشات آقا استفاده خواهند کرد.

استفاده از نسل جوان در گفت و گوهای برنامه هم بسیار خوب و لازم است که در این مستند هم رعایت شده بود. مانند آقای مطیعی و حاج محمد طاهری نماینده ای از نسل خودشان بودند. البته پیرغلامان هم حضور داشتند. اگر برنامه ادامه پیدا کرد، از پیرغلامان دیگری که بوده اند و در این قسمت استفاده نشده حتما استفاده شود و نظرات آنها به جامعه منعکس شود. چون به یاد دارم که چند سال است حاج آقا صالحی خوانساری سرود حاج آقا سازگار را می خوانند و همه تکرار می کنند و این سرود یکی از برنامه های ثابت دیدار است. پخش این سرود و گفت و گو با حاج آقا صالحی خوانساری هم می تواند مفید باشد. شعرای متعددی در این سالها اجرای برنامه کرده اند، امسال یکی از شعرا نشان داده شد و در شماره های بعدی می توان از شعرای دیگر استفاده کرد. درمجموع استفاده از پیرغلامان و پیشکسوتان در کنار جوان ترهای عرصه مداحی می تواند جامعیت برنامه را کامل کند.

آرمان هیأت