آرمان هیأت - مهم‌ترين عامل در سريال‌های مذهبی محتواست

تهيه‌کننده سريال امام حسين(ع) در گفت‌وگو با خيمه:

سريال امام حسين(ع) با وجود صرف هزينه‌ای افزون بر يک ميليارد و دويست ميلیون تومان و ساخته شدن حدود 100 از دقيقه آن، به طور کامل متوقف شد. خيمه با محسن علی‌اكبری، تهيه‌کننده اين سريال که تهيه‌کنندگی سريال‌هایی همچون مريم مقدس و اصحاب کهف را در کارنامه دارد، در مورد اين موضوع به گفت‌وگو نشسته است.

سریال امام حسین(ع) در سال 1381 و در زمان ریاست علی لاریجانی بر سازمان صدا و سیما کلید زده شد و رئیس سازمان تأکید کرده بود که با وجود همه‌ی مشکلات مالی، صدا و سیما اهتمام ویژه‌ای برای ساخت این سریال به خرج خواهد داد.

فیلمنامه این سریال تحت‌نظر دکتر لاریجانی در 32 قسمت و با تأکید بر مسئله امامت و ولایت سیدالشهدا(ع) به نگارش درآمد، اما پس از گذشت هشت ماه و انجام برخی امور، مرکز پژوهش‌های سازمان صداوسیما با بیان اینکه ارائه این حقایق دینی به جامعه به صورت یک مجموعه تلویزیونی صلاح نیست، این اثر را غیرقابل‌قبول دانست، ضمن آن که دفتر برخی مراجع نظیر آیت‌الله تبریزی و آیت‌الله وحید خراسانی نیز خواستار توقف ساخت این سریال شده بودند.

علی‌اکبری درباره‌ی اهمیت ساخت سریال‌هایی راجع به زندگی ائمه به خیمه گفت: «حُسن بزرگی که ساخت سریال درباره زندگی ائمه اطهار دارد، این است که بخش عمده‌ای از تحریفاتی که طی سالیان متمادی توسط منابع یا مداحان بر واقعیات زندگی آن‌ حضرات وارد شده و واقعه کربلا را دارای اضافاتی کرده است، از بین می‌برد.»

وی با اشاره به اینکه اضافات وارد شده بر واقعه کربلا، اصل قضیه را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است، گفت:«ما در سریال امام حسین(ع) به دنبال نمایش آن عشق و علاقه‌ی یاران و سپاه امام حسین(ع) به خداوند متعال و لقاء پروردگار بودیم و قصدمان این بود که بگوییم این اتفاقاتی که از پانصد سال پیش در دین ما وارد شده و بیشتر تحریفات اسرائیلیات است، لطمات سنگینی به نهضت اصلی امام حسین(ع) وارد کرده و معتقدیم که تنها در قالب فیلم و سریال می‌توان به این مطالب پرداخت، چرا که اگر بخواهیم درباره‌ی آنها صحبت کنیم، میزگردهای طولانی را می‌طلبد و شاید مخاطب نتواند با آن ارتباط برقرار کند.»

تهیه کننده سریال امام حسین(ع) اضافه کرد:«در کارهای تاریخی باید جایی را برای مخاطب در نظر گرفت تا خودش بتواند تخیل کند، زیرا قرار نیست ما همه چیز را نشان دهیم.»

علی اکبری در خصوص چگونگی تعطیلی پروژه‌ی امام حسین(ع) گفت:«سریال امام حسین(ع) با مخالفت‌هایی مواجه شد که از یکسو به آنها حق می‌دهیم و از سویی دیگر انتظار داشتیم آنها به ما اعتماد می‌کردند و حکم به تعطیلی کار نمی‌دادند.»

وی اظهار داشت: «مرحوم آیت‌الله شیخ جواد تبریزی و آیت‌الله وحید خراسانی خواستار تعطیلی کار شدند و دلیل آنها این بود که سریال‌های دیگری که درباره زندگی ائمه اطهار(ع) ساخته شده، نتوانسته آن‌طور که شایسته است راجع به این امامان صحبت کند و جایز نیست راجع به هیچ یک از ائمه(ع) کاری ساخته شود.»

تهیه کننده سریال مریم مقدس ادامه داد: «من به آنها حق می‌دهم که ما در این سریال‌ها نتوانستیم حق مطلب را ادا کنیم، اما باید دانست که همه‌ی حرف‌ها را نمی‌توان در قالب یک سریال زد، زیرا سریال ظرف و گنجایش مشخصی دارد و باید در همین اندازه صحبت کرد.»

وی در خصوص رایزنی با دفتر مراجع برای ادامه کار گفت:«اتفاقاً گفت‌وگوهایی با دفتر این مراجع انجام دادیم، اما آنها تصمیم‌شان را گرفته بودند و حکم داده بودند و نظر نهایی آنها این بود که دیگر راجع به ائمه(ع) کاری ساخته نشود.»

تهیه‌کننده سریال در حال تولید «شهرآشوب» با بیان اینکه در شرایط کنونی، با هجمه فرهنگی غرب علیه اسلام مواجه هستیم، اظهار داشت: «هم‌اکنون دو پروژه 40 میلیون دلاری در هالیوود با موضوع ضداسلامی در حال ساخت است که این وظیفه ما را سنگین می‌کند.»

وی افزود:«اگر ما دیگر نمی‌توانیم راجع به زندگی ائمه(ع) فیلم بسازیم، می‌توانیم زندگی اطرافیان آنها را نشان دهیم و بخش‌هایی از نگاه ائمه(ع) را در زندگی صحابه‌ی آنها منعکس کنیم و معتقدم ساخت فیلم یا سریالی درباره سلمان فارسی و ابوذر غفاری واجب است و مراجع هم با آن مشکلی ندارند و اتفاقاً به ما پیشنهاد کردند که به جای این که به طور مستقیم راجع به امامی فیلم بسازید، به اطرافیان آنها بپردازید.»

علی‌اکبری همچنین گفت:«مراجع با دیدن سه سریال قبلی راجع به ائمه اطهار، اعتمادشان را از دست داده‌اند و این مسئله تا زمانی که عکس آن ثابت شود، به قوت خود باقی است و عکس این قضیه هم به این صورت ثابت خواهد شد که فیلم یا سریالی راجع به صحابه ساخته شود و در صورتی که کار خوب و قابل دفاعی از کار درآمد، مجوز برای ساخت پروژه‌ای راجع به زندگی ائمه اطهار صادر شود.»

وی توضیح داد:«این که فکر کنیم چون راجع به زندگی ائمه(ع) اجازه نداریم فیلم بسازیم، پس همه‌چیز را کنار بگذاریم، غلط است. من معتقدم ما همچنان راهکار داریم و اگر به نقطه‌ای برسیم که بتوانیم صحابه پیامبر(ص) را درست نشان دهیم، قطعاً مراجع می‌بینند و نظرشان عوض خواهد شد، ضمن آن که مطمئنم کارهای قبلی ساخته شده درباره‌ی امامان که مراجع نسبت به آن انتقاد داشتند، هم می‌توانست کارهای موفقی بشود، مشروط بر اینکه تمام فکرها ـ هم عامل پشت دوربین و هم عوامل مقابل دوربین ـ به تعمیق کار فکر کنند.»

این تهیه‌کننده سینما و تلویزیون گفت: «عامل مهم در سریال‌های مذهبی محتواست که فیلمساز باید با اعتقاد قلبی و تحقیقات فراوان به آن دست یابد و شاید لازم باشد برای نوشتن یک فیلمنامه چندین نفر با هم همکاری و تحقیق کنند و نظر بدهند و این کاری است که در همه دنیا اتفاق می‌افتد. اما آنچه در ایران شاهد آن هستیم، تک‌محوری است، یعنی نویسنده به تنهایی می‌نویسد و کارگردان به تنهایی کار می‌کند و همین باعث خواهد شد که نتیجه نهایی مطلوب نشود.»

وی تأکید کرد:«اگر ما بلد باشیم کارمان را درست انجام دهیم، می‌توانیم از راه‌های دیگر وارد شویم و در معرفی دین اسلام و موانع و مشکلات موجود در راه نفوذ و گسترش آن که به‌ويژه در صدر اسلام وجود داشته، فیلم یا سریال بسازیم و به نظر من اتفاقاتی که در صدر اسلام افتاده، بسیار سنگین است و می‌توانیم با پرداختن به آنها نگاه اسلام به این مشکلات و موانع را مطرح کنیم.

علی‌اکبری در خصوص چگونگی به تصویر کشیدن امام حسین(ع) به خیمه گفت:«در این سریال صورت در هاله‌ای از نور قرار داشت، اما کمتر از آن چیزی که در امام رضا (ع) مشاهده کردیم، بلکه به گونه‌ای بود که چهره به صورت خیلی ضعیفی مشخص بود، ضمن آن که بدن را می‌بینیم و صدا را نیز می‌شنویم.»

وی در پاسخ به اینکه آیا دیدن چهره حتی به صورت خیلی ضعیف، یکی از دلایل توقف کار نبوده است، گفت:«ما در قرن 21 و قرن تکنولوژی زندگی می‌کنیم و هرچه خودمان را در این مسائل محدود کنیم، راه اشتباهی را در پیش گرفته‌ایم و باید از این نوع نگاه‌ها بیرون بیاییم.»

تهیه کننده سریال اصحاب کهف ادامه داد:«من موافق نشان دادن چهره‌ی ائمه (ع) نیستم، اما وقتی سریالی درباره امام حسین(ع) ساخته می‌شود، لازم است که اشخاصی مانند امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) را نیز نشان دهیم و از آنجا که نمی‌توان همه‌ی این معصومین را با نور نشان داد، باید برای جذاب‌تر شدن کاری می‌کردیم و در نهایت تصمیم گرفتیم از فیلتری استفاده کنیم که چهره‌ها را به صورت خیلی ضعیفی نشان دهد تا مخاطب بتواند آنها را از هم تمیز دهد.»

علی‌اکبری در پایان با بیان اینکه ما باید نگاه مان را نسبت به دین بازتر کنیم، گفت:«ما می‌توانیم تحریفاتی که بر دین اسلام وارد شده و به آن لطمه می‌زند بزداییم، چرا که دین ما کامل‌ترین دین است و کتاب قرآن هم به عنوان آخرین کتاب آسمانی تا قیامت باید جوابگوی مشکلات ما باشد که اکنون نیز هست، اما ما مسلمانان از آن غافلیم و این بسیار بد است که مسلمانان از تاریخ و هویت خود ناآگاهند و شناخت درستی نسبت به آن ندارند.»