نام شریف دهمین امام شیعیان حضرت امام علی النقی(ع) است و در میان القاب فراوان آن امام، هادی شهرت بیشتری دارد. کنیه امام هادی(ع) ابوالحسن و زمان ولادت ایشان پانزدهم ذی‌الحجه سال ۲۱۴ است.

دوران امامت حضرت هادی(ع) همزمان بود با سلطه ۶ تن از حاکمان عباسی و همین موضوع، شرایط ویژه‌ای را برای او ایجاد کرد. از طرفی امام باید در شرایط خفقان و ارعاب حکومت عباسی، به رسالت الهی خویش عمل کند که ارتباط با یاران و دوستان و هدایت آنان گوشه‌ای از این رسالت مهم محسوب می‌شد و از طرفی به‌گونه‌ای عمل کند که حساسیت حاکمان عباسی برانگیخته نشود.

بر این اساس دوران سی و چهار ساله امامت امام هادی(ع) اگر چه طولانی است اما ایشان به علت محدودیت‌های ایجاد شده از ناحیه حاکمان عباسی، پیوسته در مراکز نظامی تحت نظر و مراقبت ویژه بودند و کمتر امکان ارتباط علنی و آزاد با یارانش را داشتند.

بر اساس نوشته شیخ طوسی، تعداد دست پروردگان پیشوای دهم و کسانی که از آن حضرت، در زمینه‌های مختلف علوم اسلامی روایت نقل کرده‌اند، بیش از ۱۸۵ نفر است.

امام هادی(ع)، به تدریج، از حضورشان در میان مردم می‌کاهند تا مردم را رفته رفته برای دوران غیبت امام زمان(عج)، آماده سازند و به همین دلیل است که حضرت، در بغداد و مرکز کشور پهناور اسلامی، برای خویش نمایندگانی برگزیدند تا واسطه پیوند میان امام(ع) و دوستداران اهل‌بیت(ع) باشند که مردم این مهم را از همین دوران یاد بگیرند.

زیارت جامعه کبیره، از جمله افتخارات شیعه و از معجزات علمی بزرگ امام دهم محسوب می‌شود؛ چرا که تمام اسرار الهی از نظر فلسفه، عرفان و قرآن و روایات در این زیارت نهفته است.

درخشش علمی امام هادی(ع)

حجت الاسلام محمدرضا کریمی والا، استاد دانشگاه قم در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه امام هادی در ۱۵ ذی‌الحجه ۲۱۴ در محله صریا متولد شدند، اظهار کرد: کنیه ایشان ابوالحسن ثالث است و با فرزند گرامی خود به عسگریین معروف هستند؛ چرا که در محله‌ای به نام عسگر تحت نظر بودند.

وی با بیان اینکه جریان وکلا و نواب هم از همین زمان مطرح شد، ادامه داد: امام هادی(ع) در سن ۶ سالگی به امامت رسیدند؛ عده‌ای به امامت موسی مبرقع برادر امام هادی(ع) معتقد بودند که جناب موسی مبرقع این افراد را به امامت امام هادی(ع) دعوت کردند.

جایگاه واقعی ائمه(ع) توسط امام هادی(ع) برای مردم تبیین شد

عضو هیئت علمی دانشگاه قم افزود: دوران امامت امام هادی(ع) با دوران متوکل هم زمان بود که از حاکمان ستمگر و سخت‌گیر بنی عباس بود.

حجت الاسلام کریمی والا با اشاره به اینکه درخشش علمی امام هادی(ع) بسیار زیاد بود و کسی توان مقابله با دانش امام هادی(ع) را نداشت، گفت: زیارت جامعه کبیره مجموعه‌ای از امام شناسی و تبیین ائمه واقعی جهان اسلام است که در واقع از معجزات علمی امام هادی(ع) محسوب می‌شود.
وی با اشاره به اینکه عده‌ای از شیعیان در زمان امام هادی(ع) با کج‌فکری و کج‌فهمی ائمه شیعه را در حد خدا می‌دانستند، تصریح کرد: این کج‌فکران معتقد بودند که در قرآن آمده که ائمه(ع) تجلی خدا هستند و می‌گفتند قرآنی که هم‌اکنون در دست ماست تحریف شده است.

استاد دانشگاه قم ادامه داد: بنابراین با وجود این کج‌فکران لازم بود جایگاه واقعی ائمه(ع) توسط امام هادی(ع) تبیین شود و ایشان به اصالت قرآن تأکید می‌کردند و در محافل علمی تکرار می‌کردند که قرآن هیچ‌گاه تحریف نشده است.

حجت الاسلام کریمی والا گفت: همچنین امام هادی(ع) روی حدیث ثقلین تأکید زیادی می‌کردند تا جامعه اسلامی بداند که از چه وسیله و ابزارهایی استفاده کنند تا به جایگاه شایسته برسند.

شیعیان با زیارت جامعه کبیره جایگاه واقعی امام را می‌شناسند

حجت الاسلام عیسی عیسی‌زاده، مدیر گروه فرهنگ نامه مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار کرد: یکی از رسالت‌های بسیار مهم هر امامی این بوده که معرفت امت خودش را بالا ببرد و در ارتقا و تعالی معرفت امت تلاش کند.

وی ادامه داد: یکی از اقدامات بسیار مهم امام هادی(ع) تألیف و تعلیم زیارت جامعه کبیره است که باعث شد تا مردم جایگاه واقعی امامان را بشناسند و در واقع صحیفه امام شناسی شیعه و یکی از بهترین سندهایی است که یک انسان توسط آن امام خودش را می‌شناسد.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه امام هادی(ع) با توجه به شرایط سخت زمانه تمام سعی‌شان را کردند که فرهنگ شیعه را به‌گونه‌ای ترویج کنند که مکتب شیعه حفظ شود، افزود: یکی از اقدامات امام(ع) این بود که شیوه رفتاری صحیح نسبت به خانواده و جامعه را به مردم آموزش دهند و در این راه تلاش زیادی کردند.

جامعه امروز به سبک زندگی امام هادی(ع) نیازمند است

مدیر گروه فرهنگ نامه مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم با تأکید بر اینکه امروزه جامعه ما به شیوه رفتاری و سبک زندگی اهل‌بیت(ع) نیازمند است، تصریح کرد: متأسفانه در جامعه امروز فاصله مردم با سیره ائمه(ع) زیاد شده است.
وی تأکید کرد: رسانه‌های جمعی که خدمتگزاران معارف اهل‌بیت(ع) به جامعه هستند، باید تلاش کنند تا سیره واقعی ائمه(ع) را به مردم انتقال دهند.

حجت الاسلام عیسی‌زاده با اشاره به اینکه باید امروزه رفتار صحیح با دیگران را از سیره ائمه(ع) بیاموزیم، عنوان کرد: در روایات آمده که امام هادی(ع) فرمودند در جامعه با مردم طوری رفتار کن که دوست داری با تو رفتار شود.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به جایگاه دعا و توسل به ائمه(ع) در زندگی ما، ادامه داد: در روایتی آمده که امام هادی(ع) کسالتی پیدا کردند و به یک از دوستانشان گفتند به نیابت از ما به کربلا برو و در کنار بارگاه امام حسین(ع) برایم دعا کن تا شفا پیدا کنم؛ دوست امام هادی(ع) می‌گوید آقا شما خودتان امام هستید برای خودتان دعا کنید، امام هادی(ع) در پاسخ فرمودند: در روی زمین بقعه‌هایی وجود دارد که دعا در آنجا مستجاب می‌شود که یکی از این حرم‌ها، حرم امام حسین(ع) است.

مدیر گروه فرهنگ نامه مرکز فرهنگ و معارف قرآن کریم بیان کرد: باید این‌گونه فرهنگ دعا کردن را از زندگی امام هادی (ع) فرابگیریم.

وی در پایان اظهار داشت: اگر می‌خواهیم خودمان، جامعه و خانواده اصلاح شود باید در ایام ولادت و شهادت ائمه(ع) سیره واقعی این بزرگواران را برای مردم بیان کنیم.

آرمان هیأت