متولد تهران قديم

حاج محمد منتظري در ۱۳۳۵ در محله عباسي از محله‌هاي جنوب تهران به دنيا آمده است. گرچه به احتساب سال تولدش حدود ۶۰ سال دارد اما خودش چيز ديگري مي‌گويد: «در قديم شناسنامه‌ها را چند سال كوچك‌تر مي‌گرفتند. شناسنامه من را هم به ادعای خانواده‌ام ۷ سال كوچك گرفتند و سن من الان حدود ۶۷ سال است.» او لبخندي مي‌زند و با صراحت درباره كوچك گرفتن شناسنامه‌اش مي‌گويد: «در قديم يكي از علت‌هاي گرفتن شناسنامه كوچك‌تر اين بود كه پسر‌ها ديرتر به سربازي بروند.»

او سال‌ها در كنار خانواده و اقوام در محل عباسي و خيابان رباط‌كريم سكونت داشته و بعد هم به محله خاني‌آبادنو مي‌آيد. حالا ۴۵ سالي مي‌شود كه ساكن اين محله است و از زندگي در اين محله بسيار راضي است و مي‌گويد: «محله‌آباد و خوبي داريم واينجا را با هيچ جاي دنيا عوض نمي‌كنم.» او متولد تهران است اما اصليتش اردبيلي است و در اين‌باره مي‌گويد: «پدر و مادرم اهل روستاي «يامچي اوليا» از توابع استان اردبيل هستند. گرچه متولد تهرانم اما خودم را يك اردبيلي اصيل مي‌دانم و به شهر و اصليتم افتخار مي‌كنم.»



شروع مداحي از نوجواني

حاج آقا منتظري از كودكي به سفارش پدربزرگ خود به مداحي و مرثيه‌خواني اهل‌بيت(ع) رو مي آورد. او در اين‌باره مي‌گويد: «از وقتي يادم مي‌آيد همراه پدربزرگ مادري ‌ام مرحوم حمدالله شكوه‌زاده، در مجالس روضه و عزاداري امام حسين(ع) شركت كردم. هنوز ۱۳ سالم تمام نشده بود كه پدر بزرگم مرا به يك استاد مداحي معرفي كرد و از او خواست تا از همان نوجواني به‌صورت حرفه‌اي به من مداحي را آموزش دهد. من هم كه علاقه‌مند به اين موضوع بودم با اشتياق شروع به مداحی کردم.»



بلند شو و روضه وهب بخوان

او در ادامه از يك اتفاق زيبا و تأثيرگذار در زندگي‌اش مي‌گويد: «يك روز به اصرار مردي كه قصد تخريب مرا داشت، قرار شد در يك مراسم مداحي كنم. آن زمان تنها ۱۶ سالم بود و تسلط چنداني در بحث مداحي نداشتم. خيلي استرس داشتم. شب قبل از مراسم خواب عجيبي ديدم. در عالم رؤيا ديدم مردي با لباس سبز كنارم آمد و گفت: در مراسم فردا بايد روضه وهب را بخواني. حالا بلند شو نماز صبح بخوان. بعد از اين خواب عجيب در مراسم شركت كردم و روضه بي‌نظيري خواندم و از همان زمان مسير زندگي‌ام در ركاب امام حسين(ع) افتاد.»



فرزندانم طباطبايي‌اند

در گذشته سن ازدواج پايين بود و جوانان زودتر سرو سامان مي‌گرفتند. سيد محمد هم از آن جمله جوانان قديم است كه در ۱۶ سالگي رخت دامادي به تن كرده است. در اوج جواني با دختر دايي مادرش كه زن سيده‌ای است ازدواج كرده و حاصل اين ازدواج هم ۶ فرزند است. فرزند اول آنها دختر است و ۵ فرزند ديگرشان همگي پسرند. او در ادامه از تك دخترش صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «خدا را شكر همه فرزندانم صالح و سر به راهند. خوشبختانه همه آنها سيد طباطبایي‌اند. در ميان آنها تك دخترم جايگاه ويژه‌اي دارد چراكه دختر سفارش شده رسول خدا(ص) است و در دين اسلام از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است.»

او در ادامه از فعاليت فرزندانش صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «گرچه دوست داشتم فرزندانم مداحي كنند اما آنها ترجیح دادند طور ديگري خدمتگزار امام حسين(ع) باشند. ۲ تا از آنها تعزيه‌خوان هستند و يكي هم مسئول كاروان‌هاي زيارتي كربلا و سوريه است.»



مداح بايد اهل مطالعه باشد

حاج آقا منتظري چند سالي است مسئول كانون مداحان منطقه است و براي جمع زيادي از مداحان منطقه كلاس‌هاي مختلف تشكيل مي‌دهد. او در اين زمينه مي‌گويد: «به همت معاونت اجتماعي و فرهنگي شهرداري منطقه كانون مداحان در منطقه تشكيل شد. در ابتدا بانك اطلاعاتي از تمامي مداحان ساكن در منطقه جمع‌آوري شد و همه آنها به كلاس و مراسم‌هاي ويژه مداحي دعوت شدند. اين مراسم‌ها روزهاي دوشنبه و سه‌شنبه هر هفته در مسجد حضرت علي اكبر(ع) در محله عبدل‌آباد تشكيل مي‌شود. ۲۴۰ مداح از منطقه و محله‌هاي اطراف عضو اين كانون هستند و امسال پنجمين سال از تشكيل اين كانون گذشته است. تاكنون آموزش روخواني و تجويد قرآن، آهنگ و صوت وده‌ها كلاس ديگر براي مداحان برگزار شده است.»

مداح فعال محله خاني‌آبادنو به اهميت آموزش و تربيت مداحان اشاره می‌کند و مي‌گويد: «مداح بايد اطلاعات درست و دقيقي از تاريخ اسلام داشته باشد. متأسفانه برخي از مداحان نادان به خاطر گرم كردن مجلس خود اقدام به تحريف در واقعه عظيم كربلا و شخصيت‌هاي آن مي‌كنند. بر همه ما واجب است تا مقابل اين حركت بایستيم. بي‌شك تشكيل كانون مداحان به همت و كمك حجت‌الاسلام جوادي، معاون اجتماعي شهردار حركت ستودني است.»



حسيني، نبايد گناه به دلش راه دهد

او درباره وظيفه سنگين نوكري در دستگاه اباعبدالله حسين(ع) مي‌گويد: «كسي كه عشق امام حسين(ع) و حضرت عباس(ع) در دل دارد نبايد گناه به دلش راه دهد. به‌ويژه مداحان و غلامان حسينيه‌ها بايد خيلي حواسشان جمع باشد تا خدايي نكرده با غفلت يا گناه خود، آبروي عزاداران حسيني را نبرند. مردم به يك چشم ديگر به مداحان نگاه مي‌كنند. بنابراين بايد آبروداري كنيم و مراقب رفتارمان باشيم. نوكري امام حسين(ع) با جامه سياه پوشيدن مشخص نمي‌شود. فردي حسيني است كه با اخلاص به مردم خدمت كند.



منتظري پرده عشاق را كنار زد

سيدمحمد منتظري سال گذشته در ويژه‌برنامه پرده عشاق سازمان فرهنگي و هنري شهرداي تهران به‌عنوان پيرغلام منتخب منطقه معرفي و تقدير شد. او معتقد است كه بعد از مراسم مسئوليتش سنگين‌تر شده است: «من كوچك‌تر از آن بودم كه چنين مراسمي براي تجليل از من گرفته شود. در منطقه ما افراد زيادي هستند كه استحقاق اين تقدير را داشتند. اما برگزاري چنين مراسمي باعث ايجاد انگيزه در بين مداحان، هيئت‌داران، شعرا و خادمان حسيني مي‌شود. علاوه بر اين، مداحان جوان و نوپا هم با شناخت چهره‌هاي شاخص مي‌توانند از تجارب و راهنمايي آنها براي موفقيت در كارها استفاده كنند. اما به هر حال بعد از آن مراسم مسئوليتم در برابر دستگاه اباعبدالله حسين(ع) سنگين‌تر شد.»

او در ادامه از همسرش تشكر مي‌كند و مي‌گويد: «من تمام موفقیت‌های زندگي‌ام را مديون لطف ائمه(ع) و زحمات همسرم هستم.»



قرآن زندگي‌ام را متحول كرد

او در ادامه از بهترين هديه زندگي‌اش صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «تا كنون در هيئت‌ها و مراسم بسياري خوانده‌ام و از افراد زيادي صله گرفته‌ام. اما گرفتن صله براي من اهميت ندارد و خيلي به ميزان آن توجه نمي‌كنم. در ميان صله‌هايي كه گرفتم گرانبهاترين آنها يك جلد قرآن بود كه بركات زيادي برايم داشت. حدود ۳۵سال است كه اين قرآن را دارم. اگر بگويم زندگي‌ام را متحول كرده است دروغ نگفته‌ام.»



با ديابت درگيرم

حاج محمد منتظری در ادامه به وضع جسماني و بيماري كه چند سالي است گريبانگيرش شده اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «تا چند سال پيش بيماري خاصي نداشتم تا اينكه مبتلا به ديابت شدم. چند سالي انسولين تزريق مي‌كردم اما نتوانستم کارم را در کاروان زیارتی باوجود ديابت ادامه دهم. مدتي ديابت خانه‌نشينم كرد تا اينكه دوباره به كمك بچه‌ها دوباره به كار برگشتم. حالا بيشتر وقت‌ها به دفتر كانون مداحان در بوستان ۲۲ بهمن مي‌آيم و گاهي هم در مراسم‌ مداحي مي‌كنم.»



روزشمار زندگي منتظري

۱۳۳۵ سيد محمد منتظري در محله عباسي به دنيا آمد.

۱۳۴۹ مداحي را با حمايت پدربزرگش شروع كرد.

۱۳۵۰نزد استاد هادي فكري، اصول اوليه و تكنيك‌هاي فني مداحي آذري را آموخت.

۱۳۵۸ هيئت جوانان حضرت علي اكبر(ع) را در محله عباسي تأسيس كرد كه هنوز هم توسط اهالي اين محله پابرجاست.

۱۳۷۲ براي نخستين بار به زيارت كربلا مشرف شد.

۱۳۸۸كانون مداحان منطقه را افتتاح كرد. اين مركز تاكنون۲۴۰ عضو دارد.

۱۳۹۳ به‌عنوان پيرغلام منتخب منطقه در ويژه‌برنامه پرده عشاق تجليل شد.

۱۳۹۳ با همكاري شهرداري منطقه مديريت داخلي مددسراي مهر براي كمك به معتادان را به عهده گرفت.



ناگفته‌هاي زندگي منتظري از نگاه ديگران:

مهرباني تمامي ندارد

اين پيرغلام در محله از محبوبيت خاصي برخوردارست و اهالي ارادت خاصي به او دارند. شايد بخشي از اين ارادت به اين خاطر باشد كه منتظري غمخوار درد آنهاست و بي‌تفاوت از مشكلات ديگران عبور نمي‌كند. اين را مي‌توان از فعاليت چند ساله او براي اقشار آسيب‌پذير به‌ويژه معتادان منطقه و تلاش براي بازگردان آنها به زندگي فهميد. در ادامه سراغ خانواده، تعدادي از مسئولان و اهالي منطقه رفتيم تا درباره سبك زندگي و حاصل نيم قرن نوكري او در دستگاه امام حسين(ع) براي شما بنويسيم.



شاعر اهل‌بيت(ع) و دوست منتظري:

تقواي سيد زبانزد است

عزيز صبوري اردبيلي، يكي از شاعران آیینی که از دوستان قديمي سيدمحمد منتظري است درباره او مي‌گويد: «بيش از ۳۰ سال است افتخار آشنايي و دوستي با استاد منتظري را دارم و يك چيز در شخصيت اين بزرگوار هميشه براي من مهم و عبرت‌آموز بوده است و آن هم تقوا و تواضع اين مرد است.»

اين شاعر اهل‌بيت(ع) ادامه می‌دهد: «از قديم گفته‌اند كه دوست را در سفر بايد شناخت، من چند بار سعادت همسفري با حاج آقا منتظري به عتبات عاليات را داشتم. در اين سفرها بيشتر به شخصيت مهربان و با تقواي او پي بردم. از اينكه با او همصحبت و همنشين هستم احساس خوبي دارم.» اين شاعر ساكن محله شريعتي ادامه می‌دهد: «سرودن شعر، وعظ، خطابه و نوحه‌سرايي بدون داشتن اطلاعات وسيع مي‌تواند به جاي اثرگذاري، باعث به انحراف كشيده شدن دين و ايجاد بسياري از خرافه‌ها در بين مردم شود.»



رئيس فرهنگسراي مهر:

منتظري لايق تقدير بود

سال گذشته فرهنگسراي مهر براي گراميداشت مفاخر حسيني شهر تهران و همزمان با آغاز ماه صفر در ويژه‌برنامه پرده عشاق از ۵ دهه مداحي، مرثيه‌سرايي و نوحه‌خواني ذاكر و مداح اهل‌بيت(ع)، سيدمحمد منتظري تجليل كرد. سعيد رنجبريان، مديرمراكز فرهنگي و هنري منطقه و فرهنگسراي مهر درباره تجليل از سيدمحمد منتظري مي‌گويد: «ويژه برنامه پرده عشاق با هدف تقويت هويت ديني اهالی، معرفي و تكريم مفاخر و نخبگان ملي، شهري و محلي، گسترش محاسن و فضايل اخلاقي با تمركز بر اخلاق عمومي براي دومين سال متوالي در منطقه اجرا شد.» او درباره فرايند انتخاب منتظري به‌عنوان يكي از مفاخر حسيني منطقه توضیح می‌دهد و مي‌گويد: «مدتي پيش از اجراي مراسم پرده عشاق، سازمان فرهنگي و هنري شهرداري تهران از ما يك ليست از پيرغلامان و مفاخرحسيني و مداحان را درخواست كرد. با كمك همكاران در اين مجموعه فرهنگي و پرس‌وجو از افراد آگاه و تحقيقات مقدماتي، تعداد زيادي از افراد را به اين سازمان معرفي كرديم. بعد از بررسي سوابق اجرايي اين پيرغلامان و مفاخر، سيدمحمد منتظري به‌عنوان فرد منتخب براي تجليل انتخاب شد. بي‌شك حاج آقا منتظري لايق اين تجليل بود و بسياري از اهالي به خاطر علاقه به اين پيرغلام به مراسم پرده عشاق آمده بودند.»

رنجبريان اضافه می‌کند: «خوشبختانه اين منطقه از جمله مناطق مذهبي و دوستدار اهل‌بيت(ع) و به‌ويژه امام حسين(ع) است. اين موضوع را مي‌توان از تجمع‌هاي گسترده محافل و هيئت‌هاي مذهبي در محله‌هاي مختلف منطقه دريافت كرد به همين خاطر هم پيرغلامان و ذاكران حسيني بسياري دارد.»



مسئول تشكل‌هاي ديني شهرداري منطقه:

زندگي او الگوي ماست

پيرغلاماني چون سيدمحمد منتظري كه چند دهه از زندگي خود را بدون هيچ مزدي براي ‌سالار شهيدان مديحه‌سرايي كرده است مي‌تواند الگوي زندگي و ديني براي نسل جوان ما باشد. حجت‌الاسلام علي خانپور مسئول تشكل‌هاي ديني شهرداري منطقه با اعلام اين موضوع درباره شخصيت سيدمحمد منتظري مي‌گويد: «يكي از فعاليت‌هاي اين پيرغلام حسيني تشكيل مجمع ذاكرين امام حسين(ع) و كانون مداحان است که در اين كانون در حال حاضر۲۴۰ ذاكراهل‌بيت(ع) تربيت شده‌اند. برگزاري محافل مقتل‌خواني، كلاس‌هاي اخلاق مداحي، شيوه‌هاي مداحي كردن و انواع آسيب‌هايي كه در كمين مداحان است از جمله فعاليت‌هايي است كه به همت اين پيرغلام حسيني در اين كانون برگزار مي‌شود.»

خانپور با اشاره به حمايت شهرداري منطقه از اين كانون گفت: «يكي از فعاليت‌هاي ديگر اين ذاكر اهل‌بيت(ع)، پرداختن به موضوعات قرآني و انتخاب ۵۰ نفر از مداحان براي شركت در كلاس‌هاي حوزوي در حوزه علميه باقرالعلوم(ع) است كه نشان از حسيني بودن اين مرد دارد. بي‌شك شهرداري هم از اين اقدام حمايت خواهد كرد.»



همسر سیدمحمد منتظری:

به ياد ندارم صدايش در خانه بلند شود

حاجيه خانم منتظري درباره همسرش كوتاه صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «من به ياد ندارم كه ايشان در خانه داد زده باشند. سعی فرزندانمان هم اين بوده كه نسبت به ما بي‌احترامي نکنند. حاج آقا همواره با فرزندانش مثل يك دوست رفتار كرده و در حل مسائل و مشكلات آنها كمك‌شان كرده‌اند. او به همه آنها ياد داده كه همه كارها را با كمك گرفتن از امام حسين(ع) انجام دهند.»

او ادامه مي‌دهد: «رفتار او با اطرافيان و در ميان اقوام و آشنايان هم به گونه‌اي است كه بسياري از آنان دوست دارند با او مسافرت بروند. چندي پيش به كربلا رفته بود و نوه‌مان به‌خاطر نبودش گريه مي‌كرد. به نظرم اين موضوع به خاطر رفتار مناسب او با افراد در سنين مختلف است.»



پسر سوم منتظري:

من به پدرم افتخار مي‌كنم

سيدحسن منتظري، فرزند حاج آقا منتظري در حال حاضر ۳۸ سال دارد و فرزند سوم پدر است. او درباره پدرش مي‌گويد: «پدر خيلي دلرحم و مهربان است. بعضي از كارهاي خيرشان را از ما پنهان مي‌كند و دوست ندارد ريا شود. ما گاهي اتفاقي متوجه كارهاي او مي‌شويم. من به داشتتن چنين پدري افتخار مي‌كنم.»

وی ادامه مي‌دهد: «يادم هست وقتي سنم خيلي كم بود تمام اشتياقم اين بود كه وقتي از مدرسه مي‌آيم سريع به خانه برسم و وسايل پدرم را بردارم و با هم به هيئت برويم. ساعت‌ها با همديگر از اين مجلس به مجلس ديگري مي‌رفتيم و من از اين كار لذت مي‌بردم. خدا را شكر در زندگي خودمان از هيچ لحاظ کم نگذاشته‌اند او از نظر ايمان و تقوا بسيار قوي است و هميشه به ما در مورد تقيد به آموزه‌هاي قرآني و اهل‌بيت(ع) سفارش مي‌كند.»

سيدمحمدمنتظري از سفرهاي مذهبي پدر صحبت مي‌كند و مي‌گويد: «از زماني كه ما كودك بوديم به كربلا و سوريه کاروان مسافرتی می‌برد. يادم مي‌آيد يكبار كه من هم همراهشان بودم خيلي دوست داشتم كه ايشان مداحي كنند و همين‌طور هم شد و من هم با همان حال و هواي كودكي خودم با نواي ايشان عزاداري مي‌كردم. ايشان خيلي دوست داشتند ما هم مداح شويم اما مثلاً خود من متأسفانه شرايطش را نداشتم.»

او به نكته جالبي از زندگي پدرش اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «پدرم هميشه به ما توصيه مي‌كند به خاطر امام حسين(ع) با مردم خوب رفتار كنيد و مهربان و باگذشت باشيد. اگر مدعي هستيد كه عاشق امام حسين(ع) و يارانش هستيد پس بايد در رفتار با ديگران هم اين ارادت را نشان دهيد.»

سيدحسن مي‌گويد: «من در گذشته مداحي مي‌كردم و در حال حاضر هم حدود ۲۵ سال است كه تعزيه‌خوان هستم. اين پدرم بود كه با سفارش‌هايش ما را به اين راه كشاند. او هميشه به ما سفارش مي‌كرد كه در اين راه‌ها قدم برداريم چون آنچه خودشان يافته‌اند در اين راه بوده است.»



پسر چهارم منتظري:

با پدر هم هيئت مي‌رويم و هم كوه

سيدمحمدمنتظري ۲۷ سال دارد و در حال حاضر دانشجوي رشته مكانيك خودرو است. او درباره پدرش مي‌گويد: «‌رفتار پدرمان به گونه‌اي است كه شايد بتوان گفت او اگرچه با ما بسيار مهربان است اما با ديگران بيشتر از ما با مهر و عطوفت رفتار مي‌كند. حتي برخي از دوستان من براي مشورت در مورد مشكلات و مسائل مختلفي كه براي‌شان به‌وجود مي‌آيد به او مراجعه مي‌كنند. او در ميان مردم محله هم محبوب و حلال مشكلات است. حاج آقا در مورد اينكه مبادا پول حرام وارد زندگي‌مان شود، در مورد نماز خواندن و اينكه با مردم و به‌ويژه همسايگان رفتار مناسبي داشته باشيم به ما سفارش مي‌كند.»

او به نكته جالبي در خانه و با حضور پدر اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «در خانه هم رفتار او با مادر و ما بسيار دوستانه‌ است. با حضور او در بسياري از اوقات ما در خانه نماز را به جماعت مي‌خوانيم. پدر با ما خيلي راحت است و يكي از توصيه‌هايش به ما اين بوده كه هر مشكل يا پرسشي كه داريد به من يا مادرتان بگوييد. ما هم كارهاي‌مان را پنهاني انجام نمي‌داديم و اگر كار خوبي مي‌كرديم توسط او و مادرمان تشويق مي‌شديم. از جمله ويژگي‌هاي او اين است كه هم ما را به هيئت مي‌برد و هم با يكديگر به كوه می‌رویم و تفريح مي‌كنيم.»

آرمان هیأت