چه غمگنانه است اين اتفاق، چنانکه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) در روزهاي آخر اين ماه اين چنين مي‌فرمود: بدرود ای بزرگ ترین ماه خداوند و ای عید اولیای خدا، بدرود ای ماهی که تا تو بودی، امن و سلامت بود، بدرود ای آنکه نه در مصاحبت تو کراهت بود و نه در معاشرتت ناپسندی،‌ بدرود که سرشار از برکات بر ما درآمدی و ما را از آلودگی‌های گناه شست و شو دادی،‌ بدرود که چه بدی‌ها با آمدنت از ما دور شد و چه خیرات که ما را نصیب آمد، بدرود تو را و آن شب قدرت را که از هزار ماه بهتر است، بدرود تو را و آن فضل و کرم تو را که اینک از آن محروم مانده‌ایم... راستي هيچ وقت فکر کرده ايم در پس اين آمدن و رفتن‌هاي رمضان در گذر عمرمان،‌ چه رازي نهفته است؟

آیت الله فاطمي نيا، استاد اخلاق و معارف اسلامي ميهمان ماست تا از رهاوردهاي رمضان و چگونگي وداع با اين ماه پربرکت براي ما بگويد،‌ گفت‌وگوي ما را با اين استاد فاضل بخوانيد.


جناب استاد فاطمي نيا! در لحظات آخر ماه مبارک رمضان قرار داريم، بهترين کاري که در اين لحظات نبايد از آن غافل شويم، چيست؟

‌اين پرسش دل انسان را به درد مي‌آورد، از این رو که مجبوريم با ماه خدا خداحافظي کنيم، ‌اما خب همين هم لطف خداست که ما را به ماه رمضاني ديگر دعوت کرد و معلوم نيست در آينده چه پيش بيايد. اما در پاسخ به پرسش شما بايد بگويم که ماه رمضان،‌ ماه بخشش‌ها و رحمت‌هاي بي‌کران الهي است و در اين ساعات و لحظات واپسين هم بايد از خدا غفران و رحمت طلب کنيم؛ زیرا همه ساعات رمضان ساعت استجابت دعاست. بی‌تردید خداي متعال اگر هنوز ما را نبخشيده در اين ساعات پاياني خواهد بخشيد. از خدا در اين لحظات آمرزش بخواهيم و تقاضا کنيم ما را در زمره رحمت شدگان و آمرزيدگان قرار دهد.


وداع با ماه رمضان براي اوليای ‌الهي سخت و جانکاه بوده است،‌ در احوال اين بزرگواران چه نقل قول هايي در صفحات تاريخ ثبت شده است؟

‌براي پيامبر اسلام(صلی الله علیه و آله) و ائمه هدي(علیهم السلام) سخت ترين لحظات زندگي، وداع با رمضان بوده است، از اين رو که فرصت‌هاي تعبد و بندگي در اين ماه جايگاه ويژه اي دارد. پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) در فضیلت ماه مبارک رمضان می‌فرماید: «ماه رمضان، ماه خدا و ماه مغفرت است.» بنابراين غفران و رحمت خدا در اين ماه متفاوت از ماه‌هاي ديگر سال است.

امام سجاد(علیه السلام) نيز در بخشي از دعای ارزشمند وداع با ماه رمضان فرموده اند:«سلام بر تو که در هنگام وداع، ما احساس خستگی نکردیم،‌ سلام بر تو! پیش از آنکه بیایی، ما انتظارت را می‌کشیدیم و اکنون هم که می‌خواهی بروی، ما را غمگین کرده ای.» و امام صادق(علیه السلام) نيز در وداع ماه خدا فرمود: «بار پروردگارا! تو خود در کتاب مقدست فرمودی ماه رمضان که قرآن در آن نازل شده، مایه هدایت و رستگاری مردم و وسیله تشخیص حق از باطل است. اینک ماه رمضان به پایان رسید. پس از تو تقاضا می‌کنم اگر بر من گناهی باقی مانده که هنوز آن را نیامرزیده ای یا می‌خواهی به آن گناه عذابم کنی تا فجر این شب [آخر] ماه مبارک فرا نرسیده، گناهانم را بیامرزی و از تقصیرم در گذری، ای مهربان‌ترینِ مهربانان.» مفهوم اين عبارت‌ها که از بيان گهربار امام معصوم(علیه السلام) صادر شده است، حکايت از برکت‌ها، نعمت‌ها و آرامش بي انتهاي ماه مبارک رمضان دارد.

رمضان اگرچه ما را ميزبان است، اما در حقيقت براي همه ما ميهمان گرانقدری است که خدا به برکت اين ميهمان بلايا و مصايب بي‌شماري را از ما دور کرده و ما را مورد لطف خود قرار داده است. در حقيقت وداع با رمضان به منزله وداع با خيرات و برکات نيست، بلکه به منزله حفظ معنويت‌هاي بي پاياني است که در ماه خدا به ما رسيده است. معنويت‌هاي حاصل از حضور در محافل دینی، قرائت قرآن، شب زنده داری و پرهیز از گناه که بايد در تمام ماه‌هاي سال نيز به اين مسايل اهتمام داشته باشيم.


اما مهم‌ترين نکته‌اي که بايد در وداع رمضان به آن توجه کنيم، چيست؟

‌رمضان براي همه ما رهاوردها و دستاوردهاي زيادي داشته که بی‌تردید بايد به حفظ آن‌ها توجه کنيم. ماه آمرزش و پاکی از پلیدی‌هاست، نکته ديگر اينکه همه ما شب‌هاي قدر را درک کرده ايم و برکاتي هم از خلوت‌هاي عاشقانه با خداي متعال در اين شب‌ها نصيب ما شده است که نبايد به راحتي اين خلوت‌ها را فراموش کنيم، بايد قدر اين نعمت انس با خدا را بدانيم. بايد تلاش کنيم اين دستاوردهاي معنوي در زندگي پس از رمضان هم براي ما جريان داشته باشد که اگر اين دستاوردها را در غیر این ماه هم حفظ کنیم، هرگز برکات ماه خدا از زندگي ما خارج نمي‌شود تا به ماه رمضان آينده برسيم.


زيباترين نکته‌اي که در دعاي وداع ماه رمضان الکريم مطرح شده است، چيست؟

دعاي وداع ماه رمضان زيباترين و شورانگيزترين فرازها را در دل خود دارد که زيباترين عبارت آن «السلام عليک» است‌؛ يعني سلام کردن به نيکي‌ها، خيرات و محبت‌هاي الهي. در بخشي از اين دعا مي‌خوانيم:‌«خداحافظ! ای ماهی که در آن آرزوها نزدیک شد و اعمال گسترده. خداحافظ! ای همراهی که وقتی بود، قدرش گران بود و وقتی که نیست، فقدانش فجیع. خداحافظ! ای همسفری که در آن قلب‌ها رقیق شدند و گناهان کاسته...» و چه فرازي زيباتر از اين عبارت‌ها که در پس خداحافظي از ماه خدا باز هم محبت و عنايت‌های الهي را يادآوري مي‌کنيم. خداوند در اين ماه شياطين را در بند کرد تا مؤمنان خداجو بدون ترس از غلبه شيطان، عبادت کنند. قرآن بخوانند و فرصت‌هاي تدبر و عبادت براي ما بيش از پيش مهيا بود. چه نعمتي از اين بالاتر که خدا در اين ماه فوج فوج بندگان گنهکار خويش را به رحمت و شفقت بخشيد و اين بخشش را مايه سربلندي ما قرار داد. پس بحق بايد اين نعمت را قدر بدانيم.


امشب را که شب آخر ماه مبارک رمضان است، چگونه سپري کنيم؟

شب آخر ماه رمضان، شب پر فضيلتي است، سعي کنيم اين شب را مانند شب‌هاي قدر به احيا و شب زنده داري بگذرانيم و با خدا خلوت کنيم.‌خودمان را براي ورود به ماه شوال آماده کنيم و با خدا عهد ببندیم که همان بنده‌اي باشيم که در ماه رمضان بوده ايم.
از خدا در اين شب توفيق عبادت و بندگي بخواهيم و البته فرصت حضور در ميهماني پر برکت رمضان سال آينده را نيز بخواهيم.
از خدا بخواهيم که به حرمت رمضان گناهان باقي مانده ما را ببخشد و فرصت انس و الفت بيشتر با امام زمان(عجل لله تعالی فرجه) را پيش روي ما قرار دهد.


انتهای پیام/

آرمان هیأت