سید ضیاالدین دری کارگردان سریال «کیف انگلیسی» به سراغ ساخت فیلمی در مورد حضرت زینب (س) رفته است. وی معتقد است با توجه به نقش ویژه حضرت در واقعه کربلا اهمیت پرداختن به این موضوع بر کسی پوشیده نیست.

او در گفت‌و‌گویی اختصاصی با کرب‌وبلا، در مورد فیلم جدید خود و انگیزه ساخت این اثر صحبت کرده است.


چه شد که به فکر ساخت این مجموعه افتادید؟

در تاریخ اسلام زنان مؤمن و فداکار بسیارى بوده‌اند که با حضور فعال در صحنه‌هاى حساس سیاسى و اجتماعى، مسیر تاریخ را تغییر دادند. از جمله این زنان، حضرت زینب (س) است که با حضور در نهضت کربلا، مسئولیت بزرگى را بر عهده گرفت. تردیدی در نقش حضرت زینب در حفظ کردن قیام عاشورا و ابلاغ پیام آن نیست. بدون شک بدون حضور آن حضرت این قیام به بلوغ و سرانجام مطلوب خویش نائل نمی‌گشت. بنابراین اهمیت پرداختن به این موضوع چندان بر کسی پوشیده نیست. همین شد که پیشنهاد ساخت سریالی با محوریت حضرت زینب (س) در واقعه کربلا را به رسانه ملی دادیم.
باید تاکید‌کنم که در این مجموعه به‌هیچ‌وجه قصد نداریم بیوگرافی از حضرت زینب (س) را در قالب فیلم در‌آوریم، بلکه می‌خواهیم واقعه کربلا را با محوریت حضور آن حضرت در فیلم به نمایش بگذاریم.


‌مخاطب هدف این فیلم چه کسانی هستند؟

ما اگر بخواهیم کاری را شروع کنیم در وهله اول به مخاطب آن فکر می‌کنیم و پیش‌بینی می‌کنیم که چه میزان مخاطب می‌تواند داشته باشد.
من این موضوع را در خیلی از مصاحبه‌هایم توضیح داده‌ام که در مورد حضرت زینب (س) حتی اگر کار خیلی قوی (صرفا از منظر سینمایی) هم ساخته نشود با این وجود باز هم موفقیت این کار با توجه به جایگاه والای این حضرت در بین عموم مردم قابل پیش‌بینی است. (هر چند این دلیل نمی‌شود که دقت کافی در ساخت یک فیلم استاندارد در مورد ایشان صورت نگیرد).
اما بدون شک یکی از اصلی‌ترین مخاطبان این فیلم خانم‌ها خواهند بود حتی خانم‌های اقلیت‌های مذهبی ساکن در ایران.


فیلم‌نامه یا داستان فیلم به چه شکل خواهد شد؟

ما روایت گر این حادثه هستیم که بعد از تکمیل منابع تحقیقی در زمان ساخت فیلم در مورد آن تصمیم‌گیری خواهیم کرد. اما در حال حاضر مدل اولیه‌ای که در ذهن من پر‌رنگ‌تر است شاید الگویی شبیه به مدل تعزیه به مفهوم کلی آن باشد.


در مورد عنوان و نام فیلم تصمیمی گرفته شده است؟

هنوز قطعی نشده است. اما می‌تواند نام فیلم حضرت زینب (س) یا اسرای کربلا باشد. با توجه به اینکه می‌دانیم حضرت سجاد (ع) بیمار بودند و رسیدگی به اسرا ، کودکان و بازماندگان بر عهده حضرت زینب (س) بود.


برای ساخت این سریال به سراغ چه منابعی خواهید رفت؟

در مورد منابع مسلما باید موثق بودنشان از سوی کارشناسان تاریخ صدر اسلام در حوزه علمیه مورد تأیید قرار گیرد. محققینی بوده‌اند که قبلا خودشان در این زمینه تحقیقاتی کرده‌اند و رساله هایی دارند که در حوزه‌های علمیه ارائه شده است. از سوی دیگر یک سری اطلاعات عمومی و وسیع که در اینترنت در دسترس همه است و یک سری منابع غیر شیعی است که باید برای کامل بودن اثر به آن‌ها هم دسترسی پیدا کنیم مثل مراکز اسلام‌شناسی در جاهایی مثل الازهر مصر.

بخشی هم مختص تحقیقات میدانی است. مثلا مسیر طی‌شده در واقعه کربلا، که در این مورد مستندی قبلا تهیه شده است که مسیری را که اسرا از کربلا تا شام طی کردند، به نمایش گذاشته است.

به هر حال با توجه به اهمیت موضوع منابع گستره زیادی را دربر‌می‌گیرد که وقتی وارد این فصل از کار بشویم حتما تحقیقات مدون و مکتوبی ارائه خواهیم کرد.


چه مناطقی برای فیلم‌برداری در نظر گرفته شده است؟

برخی مناطق مد‌نظر در حال حاضر امنیت لازم برای فیلم‌برداری را ندارند. اگر پروپزال فیلم تصویب شود و متن به نتیجه برسد در حد تحقیق میدانی به سراغ آن مکان ها خواهیم رفت که اگر شرایط مهیا بود در آنجا شروع بکار خواهیم کرد در غیر این‌صورت مکان‌های دیگری چه در داخل کشور چه خارج از آن برای این کار در‌نظر‌خواهیم‌گرفت.


وضعیت ساخت فیلم‌های مذهبی در ایران چگونه است؟ چقدر از این نوع فیلم ها حمایت می‌شود و چقدر مخاطب دارد؟

تولید این نوع فیلم‌ها از توان بخش خصوصی خارج هست. هر چند بخش خصوصی سعی می‌کند وارد ساخت سریال‌هایی در فضایی خارج از صدا و‌سیما شود ولی خب هنوز به علت بالا بودن هزینه‌ها چندان موفق نبوده‌اند.

بنابراین معمولا رسانه ملی به سمت این نوع کار‌ها رفته است. موارد استثنایی مثل آقای درویش بوده است که با دوندگی و تلاش فراوان توانستند با راضی کردن بخش خصوصی و افرادی که انگیزه‌های دینی آن‌ها بیشتر از انگیزه‌های مالی بوده کار را پیش ببرند. هر چند متاسفانه این اتفاقی که برای فیلم ایشان یعنی رستاخیز افتاد باعث شد انگیزه‌های بخش خصوصی برای ورود به این نوع از فیلم‌ها کاهش پیدا کند.

اما در مورد مردم، اساسا اگر کاری درست انجام شود مردم حمایت می‌کنند اما وقتی که مردم حمایت آن‌چنانی نمی‌کنند یعنی نقصی در آن کار وجود دارد. مردم دیگر حاضر نیستند مثل گذشته با داستان‌های سطحی یا فقط دیدن یک بازیگر سالن‌های سینما را پر کنند یا اینکه بی دلیل وقتشان را برای دیدن سریال تلویزیون صرف کنند. باید فیلم استاندارد ساخت. اگر فیلم درست ساخته شده باشد مخاطب با فیلم همراهی خواهد کرد. اما اگر کار اشکال داشته باشد به‌راحتی پای تماشای فیلمی که به جایگاه مناسبی نرسیده باشد، نمی‌نشینند.


برخی معتقدند جامعه ما از ارزش‌های دینی فاصله گرفته است؟ تا چه اندازه با این دیدگاه موافق هستید و به نظر شما فرهنگ و هنر چقدر می‌تواند به بازسازی درست این ارزش‌ها در جامعه کمک کند؟

مردم ما با دین رابطه نزدیکی دارند. حتی اقلیت‌های ما هم نسبت به هم کیشان خود در سایر کشور‌ها مذهبی‌تر هستند. یعنی در واقع ذات جامعه ایرانی خودش را جامعه مذهبی می‌داند. ما نباید کارهای مذهبی را از دیگر کارها جدا کنیم. یعنی ما باید بپذیریم که این جامعه یک جامعه دینی و مذهبی است که مردمش مردم معتدلی هستند و بدون شک اصول را قبول دارند هر چند ممکن است در فروع اختلاف نظرهایی داشته باشند. حالا وقتی روی یک اثری اسم مذهبی می‌گذاریم آن مساله را خاص‌تر می‌کند. مثلا می گوییم فیلم مذهبی. این فیلم از نظر مردمی که آن را تماشا می‌کنند در وهله اول صرفا یک فیلم است.


در چنین شرایطی مخاطب در وهله اول فیلم را با استانداردها و ویژگی‌هایی که از یک فیلم می‌داند، می‌سنجد و انتظار دارد دارای استانداردهای لازم باشد. در این صورت از آن استقبال خواهند کرد. چگونه هست در آمریکا با تعریفی که شما از فیلم مذهبی ارائه کردید، یعنی صرفا موضوع آن مذهبی باشد، فیلمی ساخته می‌شود و حتی مخاطب ایرانی مومن و مسلمان را جذب می‌کند ؟ اما ساخته مشابه آن در رسانه ملی و یا سینمای ایران او را جذب نمی‌کند؟ آیا این مفهومش این است که مخاطبان ما بی‌دین هستند؟ نه به نظر من مفهوم و واقعیت این است که دقت کافی در ساخت فیلم استاندارد صورت نگرفته است.
اگر نمی‌توانیم مخاطب فیلم مذهبی را جذب کنیم بهتر است کار مذهبی به آن معنایی که شما اشاره کردید انجام ندهیم.
به‌طور‌کلی من معتقدم ما از مردم عقبیم بنابراین نباید اثری ساخته شود که از ذهنیت مخاطب خیلی دور باشد. در عین حال که باید توجه کنیم که آثار تولیدی بر اساس واقعیت باشد.


در صحبت‌هایتان به فیلم رستاخیز آقای درویش اشاره کردید چه تدابیری اندیشیده شده است که فیلم شما هم به سرانجام مشابهی دچار نشود؟

مشکلی که آقای درویش در فیلم رستاخیز داشتند بحث سیمای حضرت عباس (ع) بود که اگر چه ایشان معصوم نیستند ولی به دلیل بزرگی شأن و جایگاه ایشان در جامعه ما در حد معصوم دیده می‌شوند و به همین علت برخی از علما نمایش چهره ایشان را مجاز ندانستند. به هر حال باید بپذیریم این مشکل اساسا وجود دارد و ما اگر به آن مراحل برسیم قطعا سعی خواهیم کرد راه حلی برای آن پیدا کنیم که دچار مشکل در اکران فیلم نشویم. شاید اصلا لازم باشد چهره‌ها نمایش داده نشود.


یعنی امکان نمایش تصویر حضرت زینب وجود ندارد ؟

همانطور که در بالا هم گفتم با توجه به حساسیت‌های بالایی که در جامعه ما بر روی حضرت زینب (س) وجود دارد قطعا با علمای عظام صحبت خواهد شد و نظراتشان گرفته خواهد شد. ولی به احتمال زیاد در مورد نمایش چهره ایشان نیز مخالفت‌هایی خواهد شد و باید قبل از شروع ساخت فیلم تلاش لازم صورت بگیرد که بعد از ساخت فیلم دچار مشکل نشویم.


آیا بازیگری را برای این نقش در نظر گرفته‌اید؟

بله افرادی را در نظر دارم اما هنوز برای برای صحبت و گفتن اسم این افراد خیلی زود هست.
در حال حاضر ما نمی‌دانیم که چه موقع به آن مرحله خواهیم رسید. نمی‌دانیم اصلا قرار است که به آن مرحله برسیم یا نه!؟


انتهای پیام/

آرمان هیأت