گوشی که امروزه برای شنیدن هر نوع خبر مخالف اسلام و فرهنگ عاشورایی تیز شده است و رسانه های شنیداری و دیداری آماده باش برای بهره گیری منافع خود از مجالس امام حسین (ع) هستند، از این روی و با توجه به اشراف کامل مقام معظم رهبری و بیانات ایشان در دیدارهای مکرر با مداحان و بانیان هیئت های عزاداری، در گفتگویی با محمود تاری مداح اهل بیت(ع) و ریئس بسیج مداحان تهران، آفت های عزاداری و شعر هیئت را بررسی کرده ایم.


در ادامه مشروح این گفتگو را بخوانید:

 

از سن ۱۴ سالگی وارد عرصه مداحی شده و تا کنون بیش از ۴ دهه فعالیت در این عرصه را پشت سر گذاشته ام. از سال ۶۱ مبحث شعر آئینی را آغاز کردم و از ابتدا در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در جوار استادان بزرگی همچون مرحوم اوستا، مرحوم حمید سبزواری و مرحوم قیصر امین پور شاگردی کرده‌ام.

 

از سال ۵۲ برای ورود به عرصه مداحی ابتدا مبحث حفظ حدیث را آغاز و پس از پیروزی انقلاب در جبهه‌های جنگ برای رزمندگان مداحی کرده‌ام و تا به امروز که نوکری در دستگاه امام حسین (ع) را ادامه می‌دهم، البته در مراسم‌های ملی، چون شهادت دکتر بهشتی، شهید رجائی و رحلت حضرت امام خمینی (ره) حضور داشتم از جمله افتخارات بنده این است که بیش از آنکه که آیت الله گلپایگانی بر بدن حضرت امام خمینی (ره) نماز بخوانند بنده به همراه آقای صادق آهنگران مداحی کردم.

 

باشگاه خبرنگاران: برای آشنایی هرچه بیشتر مستمع با مفاهیم دینی چه فعالیت‌های دیگری داشته اید؟
در زمینه شعر و شاعری ۹ مجموعه از اشعار خود را منتشر کرده و اخیرا در سال گذشته کتاب مکتوب «عشق شهره» به غزلیات امام زمان (عج) که شعر انتظار است توسط بنیاد دعبل خزاعی به چاپ رسیده است.

 

ادبیات نسل جوان ما در فرهنگ اهل بیت (ع) چه ظرفیت‌هایی برای تقویت کار مداحان دارد؟
در عرصه شعر امروزه الحمدالله بسیاری از جوانان پای به عرصه میدان نهادند و استادان و بزرگان ما نیز اشعار غنی را در این حوزه به یادگار گذاشته‌اند و مداحان ما می‌توانند از این اشعار برای هر چه بهتر شدن رسالت ستایشگری و تاثیر بر جامعه استفاده کنند.
فرهنگ سازی اهل بیت (ع) با زبان هنر تاثیرگذارتر است

مداحی یک هنر است؟ یا شغل؟

ما رجوع می‌کنیم به بیانات مقام معظم رهبری که ایشان این کار را هنر می‌دانند، مداحی در واقع یک هنر است به شرط آنکه این هنر در راستای صحیح انجام شود چرا که ما می‌بینیم زبان هنر و کار هنری در جامعه بسیار تاثیر گذار بوده، حال اگر یک مداح این هنر را صرف امور دینی، ولایی و اهل بیت (ع) قرآن کند، یقینا این امر هنری در جامعه با اقبال خوبی مواجه خواهد شد و تاثیرگذار خواهد بود.

 

 

کپی برداری از ترانه خوانندگان، هنر نیست

 

مرز مشترک بین هنر موسیقی و مقوله مرثیه چیست؟
وقتی ما مداحی را جزئی از هنر می‌دانیم به حتم جنبه‌های موسیقیایی و شعر اثر را در نظر می‌گیریم چرا که خوانندگان با تکیه بر ساز می‌خوانند، اما یک مداح پشتیبانی از ساز‌های موسیقی ندارد و تمام هنر خود را برای بهتر ارائه دادن نوع شعر، سبک و ... به کار می‌گیرد.

 

البته وقتی صحبت از سبک به میان می‌آید منظور سبک مخصوص مداحی است نه سبک‌های مبتذل و سبک‌هایی که سنخیتی با فرهنگ اهل بیت (ع) ندارد. ما این نوع خواندن را سبک نمی‌دانم، بلکه کار‌های کپی برداری شده از خواننده‌های داخلی و خارجی است. کپی برداری هنر نیست، هنر یعنی ابداع یعنی زمانی که یک مداح ابداع کننده یک سبک است. مداحی به نوعی شبیه معماری است، کسی که کار معماری اسلامی انجام می‌دهد فرهنگ اسلامی را با رفتار معماری ترکیب می‌کند مداحی هم به همین سبب سبک و سیاق خود را دارد.

 

اگر قرار شد کسی برای مداحی سبک خاصی را ابداع کند و یا ملودی بسازد باید با مفاهیم عاشورا و اهل بیت (ع) آشنایی کامل داشته باشد تا از مسیر معارف اهل بیت (ع) خارج نشود. چراکه سبک‌های مداحی در هر دوره زمانی مختلف بوده است، اما شاهد سبک‌هایی هستیم که ماندگار شده و حتی امروزه هم جان و تازگی مخصوص به خود دارد.

 

رسالت یک مداح احیاء فرهنگ اهل بیت (ع) است

رسانه منبر از گذشته تا به امروز، جزو برترین و پر نقش‌ترین رسانه‌ها بوده، چقدر مداحان ما از رسانه که به خوبی تاثیر گذار است استفاده ابزاری و یا استفاده عمومی می‌کنند؟
مداح یعنی رسالت داشتن. اگر این رسالت را از مداحی برداریم دیگر هیچ چیز باقی نمی‌ماند رسالت یک مداح احیای فرهنگ اهل بیت (ع) و دین است اگر در این راستا فعال بود و حرکت کرد آن رسالت به سرانجام رسیده است، ولی اگر آن را فقط به خدمت در آوردن اشک مردم به کار بگیریم رسالت نیمه تمام می‌ماند چرا که گریه یک بخش مجالس مرثیه و روضه است و اهم مجالس باید به مبحث سازندگی جامعه بر طبق معارف اهل بیت (ع) بپردازد.

 

با توجه به مطالبات مقام معظم رهبری در دیدار هرساله ایشان با ذاکران اهل بیت (ع)، تا چه میزان پایه‌های ادبیات آیینی ما روی به پیشرفت بوده است؟
اصولا مردم ما حقیقت طلب هستند اگر یک مداح به واسطه مداحی خود عدالت خواهی و عزت خواهی ائمه معصوم (ع) را تامین کند، ما اشعار بسیاری داریم که مبین عزت و دین مردم است و باید این ایده‌ها و تفکرات در جامعه مورد توجه قرار بگیرد. تمام دغدغه بزرگان ما به خصوص مقام معظم رهبری بر این است که بعد عزت مندی و سعادت خواهی جامعه اسلامی حتما در مجالس امام حسین (ع) و اهل بیت(ع) بیان شود و در میان مردم فرهنگ سازی انجام شود.

 

 

برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها کاری سطحی نگری است و عمق ندارد

 

مداحان تا چه اندازه به مطالبات رهبری پاسخ داده اند؟
مقام معظم رهبری، شخصیت بزرگی هستند که با اشراف در دنیای امروز درباره موضوع‌های سیاسی و اجتماعی دنیا صحبت می‌کنند و می‌دانند که امروز جوامع بشری خاصه کشور ایران چه می‌خواهد. از جمله همین صحبت‌ها بحث حماسی خوانی، عزت خواهی، عدالت گویی و عظمت خواهی اهل بیت (ع) و دین در مطالبات رهبری از مداحان است.

 

سخنان و مطالبات مقام معظم رهبری از چند ناحیه به خصوص از طرف بعضی از مداحان مورد بی مهری واقع شده است، که اگر یک مداح توجه نکند در زمره مقصران قرار می‌گیرد. ما با نگاهی در جامعه ایران خواهیم دید که یک مداح، رسانه‌ای در وسعت یک شهر، محله و روستا در خدمت دارد و می‌تواند به خوبی فرهنگ اسلامی را در این نوع مناطق احیا کند، البته به عقیده من مقصران اصلی بانیان هیئت‌ها هستند، گاهی بانیان مجالس سفارش منفی بر خواندن و یا بیان حدیثی مخالف معارف اسلامی دارند، به تعبیر بنده این افراد ضد انقلاب‌های دینی هستند که برداشتشان از معارف اهل بیت (ع) چیزی جز گریه بر اهل بیت (ع) نیست.

 

 

یکی دیگر از مقصران این مبحث مسئولان فرهنگی ما از جمله سازمان تبلیغات اسلامی است. خطاب من به سازمان تبلیغات این است؛ چرا کانون مداحان را بنا کردید، ولی در نشست‌ها و همایش هایتان حرفی از مطالبات رهبری و معارف اهل بیت وجود ندارد؟ برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها کاری سطحی نگری است و عمق ندارد.

 

 

وظیفه ما در قبال هجمه‌های دشمن چیست؟
همان طور که به نام برخی مداحان تخریب ایجاد شده است ما نمی‌توانیم با هجمه‌های دشمن درگیر شویم، بلکه باید اثری خوب را برای مقابله با دشمنان فرهنگ سازی کنیم. متاسفانه بازدهی مجامع مداحی در مبحث رسیدگی به مطالبات رهبری ضعیف عمل کرده، چرا که بانیان هیئت ها از مداحان خود شعر خوب و یا خوانش مناسب نمی‌خواهند و یا اگر کسی از آقایان مداح وارد عرصه سیاسی و حماسی شود منکر صحبت‌های آن می‌شود.

 

شور اگر به همراه شعور باشد، اتفاق خوبی است. به شرطی که معارف اهل بیت (ع) و عاشورا در متن قرار بگیرد. اصولا شور در مرحله عبور و رسیدن به دعای پایانی مجالس اهل بیت (ع) است. نسل گذشته مداحان ما ابتدا با یک روایت در وصف سیره ائمه معصوم(ع) می‌خواندند و سپس مرثیه را آغاز می‌کردند، که البته  این خود یکی از عوامل مخالفت‌های زمان طاغوت بود.

 

متاسفانه در بسیاری از گزارش‌های مکتوب و یا بصری شبکه‌های غربی از مداحی‌های ایران به عنوان مداحی‌های لس آنجلسی تعبیر می‌کنند، تا چه حد این امر صحت دارد؟
اینجا ابتدا یک سوال مطرح می‌کنیم، که چرا شما مداحان به نوعی مداحی خود را می‌خوانید که شبکه‌های غربی و بیگانه با بهره گیری از منافع خود بگویند؛ هیئت‌های ایرانی از کاباره‌های لس آنجلسی تقلید می‌کند؟ آیا مجلس امام حسین (ع) رقص نور می‌خواهد؟ امام حسین (ع) و یارانش مظلومانه به شهادت رسیدند که ما ترانه فلان خواننده را بخوانیم؟ بعد اسم این مراسم را نوآوری می‌گذارند این نوآوری نیست، بلکه کپی برداری از ابتذال‌هاست. در واقع وقتی هیئت‌های مذهبی و عزاداری ما خدا، امام حسین (ع) و فرهنگ دینی را فراموش کند به سمت چنین معضلات کشیده می‌شوند.
 

 

بعضی از اشعار آیینی آسیب به اعتقادات مردم می زند
به نظرتان در موضوع عاشورا و موضوعات مرتبط، فرهنگ شفاهی غالب است یا فرهنگ مکتوب؟

کسانی که در عرصه مداحی هستند نمی‌توانند نسل به نسل از روی آثار شفاهی بخواند، بلکه باید آثار مکتوب از جمله اسناد تاریخی و در دسترس ذاکران اهل بیت (ع) قرار بگیرد.

 

شما ابتدای صحبت‌های خود به حضور جوانان در حوزه اشعار آیینی اشاره کردید، به نظر شما ورود بعضی از ادبیات منظوم به عرصه شعر هیئت و فرهنگ اهل بیت (ع) صحیح است؟
متاسفانه امروزه دست در حوزه شعر مداحی زیاد شده و هر کس شعر خود را می‌گوید به روی منبر اشعار خود را می‌خواند. بعضی ازاشعار کفریات است و آسیب به اعتقاد مردم می‌زند که باید جلوی اجازه چاپ، نشر و حتی خواندن آن گرفته شود.

 

تا ۲۰ سال در مداحی از اشعار بزرگان استفاده کردند و اخیرا گاهی شعر‌های خودم را در مراسم‌ها می‌خوانم، همچنین خیلی از مواقع شده که به اشعار سعدی، حافظ و دیگر بزرگان فارسی زبان رجوع می‌کنم و برای بیان واقع از غزلیات آن‌ها بهره می‌گیرم.

 

 

هجمه دشمن در عرصه مداحی، بیشتر از دیگر صنوف است

 

خطای احتمالی بعضی از مداحان چه تاثیری به روی ترویج فرهنگ اهل بیت (ع) دارد؟
وقتی یک مداح برای جوانان الگو می‌شود و پس از آن خطای فاحشی را انجام می‌دهد، بعد جمع کردن ۱۰ یا ۱۰۰ هزار نفر از جوانان سخت است، به همین سبب ضربه‌ای که تا الان از ناحیه خطای مداحان خورده ایم جبران سختی را به همراه داشته چرا که دشمنان ما به روی همین معضلات تبلیغ می‌کند.

 

اگر فردی خطا می‌کند ربطی به دیگر مداحان ندارد ما جوان‌های بسیاری در عرصه مداحی داریم که پشت سر آن‌ها نماز اقتدا می‌کنیم، خطا در همه صنوف وجود دارد، ولیکن، چون عرصه مداحی در ارتباط با نظام جمهوری است، مانور‌ها به روی این عرصه زیاد شده و هجمه دشمنان به روی نابودی آن است.

آرمان هیأت