آرمان هیأت - مدیر هیئت از همه تاثیرگذارتر است

نشریه خیمه؛ مناسک-محسن واحدی:مديريت به عنوان يکي از مهم‌ترين ارکان هيئت، در صورت طراحي مسيري با نقطة عزيمت مشخص و مقصد معين براي فعاليت‌ها در مراسم مختلف مذهبي در طول يک دوره مشخص مي‌تواند منشاء تحولات و برکات ارزنده‌اي در زندگي اشخاص و مستمعين در هيئت و دستآوردهاي ارزشمندي در جامعه باشد. حاج علي مالکي‌نژاد، سرهنگ جانباز و پاسداري که از مادحين ائمة معصومين (ع) است، می‌گوید مسئول هيئت، تأثيرگذارترين فرد در هيئت است.

به نظر شما آنچه به هيئت، هويتي مستقل از ساير تشکل‌هاي فرهنگي-مذهبي مي‌دهد، چيست؟ و هيئات براي حفظ اين هويت چه نکاتي را بايد رعايت کنند؟

درک اين موضوع به شناخت عميق از راهي که يک هيئتي مي‌خواهد برود و نتيجه‌اي که مي‌خواهد به آن برسد، برمي‌گردد؛ يعني دليلي که مي‌خواهد برايش هيئت تشکيل دهد و اولين نکته اخلاص است؛ يعني اگر راهي را رفته‌ايم که در آن اخلاص، گذشت، بزرگواري، حل اختلاف، آموزش، حفظ قداست و حرمت هيئت، احترام به بزرگ‌تر است، آن هويت در حال شکل‌گيري است. البته بدون استاد و بزرگ‌تر با تجربه، هر کس راهي را شروع کند، به بن‌بست مي‌رسد، ولي پيروي از اشخاص باتجربه‌اي که حرف و عملشان يکي است، به طور قطع به نتيجه مي‌رسد. اگر در هيئتي، اخلاص وجود داشته باشد، شروعش نوراني و کارش مداوم خواهد بود.

آيا به طور کلي هيئات در حال حاضر از اين هويت مستقل برخوردار هستند؟

خوشبختانه به برکت انقلاب و دفاع مقدس، پيشرفت‌هاي فرهنگي خوبي صورت گرفت. اما در گذشته اخلاص در هيئات بيشتر بود و حرف اول را مي‌زد. (البته اين موضوع کليت ندارد.) هيئتي که تشکيل مي‌شد، ريشه‌دار بود و اشخاص باتجربه هيئت را برپا مي‌کردند.

کساني که به قرآن و تفسير تسلط داشتند و اهل ذوق هم بودند. شعر مي‌گفتند. در گذشته حفظ حرمت‌ها بيشتر بود؛ به عنوان مثال در جلسات مرحوم «حاج ملاحسين مولوي» هنگام قرائت قرآن، فقط صداي قاري شنيده مي‌شد. هنگام صحبت‌هاي مرحوم مولوي، فقط صداي ايشان بود. همة افراد در هيئت، متوجة نظرات رئيس هيئت بودند و برخوردها فرق مي‌کرد. شما به خودت اجازه نمي‌دادي، برخورد ديگري کني.

ضمن اينکه اين‌طور نبود که هرکس به دلخواهش هيئت تشکيل دهد. اگر هيئتي برنامه‌هايش پربار بود، آن را تقويت مي‌کردند. اگر کسي مي‌خواست هيئتي برپا کند، به او گفته مي‌شد، چه نيازي هست؟ اگر مي‌خواهيد هيئت برويد، به فلان هيئت برويد. هم آن هيئت پربارتر و شلوغ‌تر مي‌شود، هم شما زودتر به تجربه مي‌رسيد. اما امروزه هيئات دچار بحران شده‌اند و خيلي از هيئت‌ها 2 ماه بعد از تأسيس از هم مي‌پاشند و اعضاي آن هيئتي ديگر تشکيل مي‌دهند و با زير سؤال بردن هيئت قبلي‌شان به غيبت و تهمت مي‌پردازند.

چرا برخي از هيئات دچار چنين وضعيتي شده‌اند؟

نبايد هیئت‌ها را به امان خدا رها کرد. هيئات بايد تأمين باشند. بايد با تلفيق چند هيئت با همديگر از تکثر هیئت‌ها جلوگيري کنيم و بار محتوايي برنامه‌هاي هيئت را افزايش دهيم. گاهي در طول چند ماه، چندين هيئت تشکيل مي‌شود. زيارت عاشورايي مي‌خوانند، مداحي مي‌کنند، يک سينه‌زني و تمام. در حالي که هيئت منبر و مؤعظه مي‌خواهد، حديث و تفسير قرآن مي‌خواهد، چند ماه ديگر مي‌بيني بسياري از آنها از بين رفته‌اند، بدون اينکه خوراک فکري به مستمعين داده باشند.

بايد چند شخص باتجربه و مسئول و به‌خصوص روحاني در هيئت حضور فعالانه داشته باشند. عده‌اي مغرضانه مي‌خواهند هيئت را از روحاني خالي کنند، در حالي که يک روحاني بايد صحبت کند. منبر را نبايد از روحاني خالي کرد. هيئت‌هاي زيادي هستند که زيارت عاشورا مي‌خوانند سينه‌زني مي‌کنند و بعد هم گعده مي‌گيرند، اما اين گعده‌ها مشکلي را حل نمي‌کند. قديم هيئات محل حل مشکلات بود، ولي الآن بعضي هيئات خودشان منشاء اختلاف و مشکل شده‌اند.

در گذشته کسي که قصد برپايي هيئت داشت، ابتدا بررسي مي‌کرد که آيا توان انجام اين کار را دارد يا خير؟ آيا از جايگاه اجتماعي لازم براي اين کار برخوردار است يا خير؟ در گذشته مسئولان هيئت کمترين خطا را داشتند و از جايگاه خوبي در ميان مردم برخوردار بودند.

دليل مقبوليت مديران قديمي در هیئت‌ها را در چه چيزي مي‌دانيد؟

به خاطر دارم در يک هيئت، شخصي دست يک کودک را گرفت و شخص ديگري را در جاي او نشاند. مسئول هيئت آن شخص را کنار کشيد و از او پرسيد: «چرا جاي آن کودک را به ديگري دادي؟ از کجا مي‌داني از اين آقا قبول است و از آن بچه قبول نيست؟ امروز دلي را شکستي، برو توبه کن و دل اين بچه را به دست بياور.» ببينيد مسئول يک هيئت چقدر در کار خودش تيزبين است و چه ظرافت‌هايي را مد نظر دارد. به نظر من مسئول هيئت تأثيرگذارترين فرد در هيئت است.

در گذشته مسئولان هيئت حرمت و جايگاه خود را حفظ مي‌کردند. به نظر من اگر مسئول يک هيئت نمي‌تواند جايگاه خود را حفظ کند و اگر نمي‌تواند حرمت‌ها را نگاه دارد، بايد کنار برود. در گذشته اگر اتفاقي در هيئت مي‌افتاد که منجر به از هم پاشيدن اعضا مي‌شد. مدير هيئت از زندگي‌اش مي‌گذشت تا حرمت جلسات حفظ شود. در حال حاضر هم اگر گاهي مشکلي پيش مي‌آيد، از حرمت‌شکني
است.