پیرلک لک؛ امید حاجتمندان قشقایی

پیرلک لک، عنوانی است که عشایر قشقایی به تک درخت‌های سر مسیر کوچ خود می دهند و ارزش و اعتبار خاصی برای آنها قائل هستند. پیرلک لک، یک درخت قدیمی معمولی است که اغلب بر سر سربالایی ها و یا در مسیر گردنه‌ها قرار دارد. افراد ایل، از بریدن این درخت برای رفع مایحتاج روزمره زندگی‌شان صرف نظر کرده و در مقابل، مقامی والا برایش قائل می شوند.

قشقایی‌ها معتقدند که بستن دخیل به پیرلک لک می تواند باعث برآورده شدن حاجت‌شان شود. به همین دلیل از پارچه‌هایی که همراه خود دارند و اغلب از لباس تنشان، تکه هایی جدا کرده و به شاخ و برگ درخت مورد نظر می‌بندند. عده‌ای معتقداند ماجرای پیرلک لک، یک تدبیر بومی برای پاسخ به چند نیاز زندگی کوچندگان استان فارس است: ابتدا پاسخی به نیازهای روانی و مذهبی آنها و میل به توسل و ارتباط با نیروهای ماورایی، دوم، ساخت نشانه ای در مسیر برای گم نکردن راه برگشت و سوم، طراحی مکانیزمی برای نگهداری درختانی که در موقعیت فضایی خوبی واقع شده و می توان در مسیر بازگشت، از سایه آنها استفاده کرد.
فضاهای مقدس از جمله فضاهایی است که افراد هر فرهنگ معتقدند در آنها نوعی ارتباط ویژه بین طبیعت و ماوراء طبیعت شکل می گیرد و برای همین حتی زمانی که فضای مقدس مشخصی در اختیار ندارند با استفاده از امکانات موجود سعی بر تولید و تعریف این فضاها می کنند.

نمونه این اتفاق را در ساخت مساجد متعدد در شهرهای امروز می توان دید. امامزاده خطاب کردن مقبره افرادی که در موطن خود به پاکی و انسانیت شهره بوده اند مثال دیگری در همین راستاست. تقدس بخشیدن به برخی عناصر طبیعی از جمله رودها و درخت ها نیز نمونه دیگر این فرآیند است که در قسمت‌های مختلف کشور خود بسیار شاهدش هستیم. فضاهای مقدسی از این دست، اغلب از یک باور اعتقادی سرچشمه گرفته و با استفاده از یک قرارداد فرهنگی جمعی شکل می گیرند.

بخشی از فرآیندی که به قدسی شدن این فضاها کمک می کند اجرای قواعدی است که رفتار افراد را در آن کنترل کرده و محدودیت ها یا ممنوعیت هایی را خواستار می شود. به این وسیله، نوعی از احترام و تقدس برای فضای مذکور ایجاد می شود، تقدسی که در سایه آن می توان ارتباط خاصی را با مفاهیم قدسی تجربه کرد.