آرمان هیأت - نظم و برنامه ریزی مهم ترین جاذبه و پشتوانه ی هیأت

نظم و برنامه ریزی مهم ترین جاذبه و پشتوانه ی هیأت

یکی دیگر از موارد مرتبط با نظم و برنامه‌ریزی هیئات، مربوط به شروع و پایان مراسم است. از آنجا که برنامه‏ی هیأت، بهترین اوقات فراغت افراد را در بر می‏گیرد، نباید به گونه‌ای باشد که به خاطر عدم برنامه‌ریزی صحیح گردانندگان، وقت شریف مؤمنینی که در هیأت شرکت می‌کنند، بیهوده تلف شود.

شماره 23 ـ جمادی الاول و جمادی الثانی 1427 ـ خرداد و تیر 1385

اشاره:

جلسات مذهبی و عزاداری در مصائب ائمه‏ علیهم‏ السلام که امروزه از آن به عنوان هیأت یاد می‏شود، از دیرباز مورد تأکید و سفارش اهل‏بیت علیهم ‏السلام بوده است. امام‏ صادق ‏علیه‏السلام به فضیل فرمودند: «تجلسون و تحدّثون؛ مجلس می‏گیرید و حدیث ما را می‏خوانید، من این مجالس را دوست ‏می‏دارم، خدا کسی را که مکتب ما را زنده نگه می‏دارد، مشمول لطف خود قرار می‏دهد.»

در این صفحه برآنیم تا با استعانت از صاحب تمامی هیأت‌های مذهبی، حضرت اباعبدالله الحسین علیه ‏السلام به پاره‌ای از آداب هیأت بپردازیم و بایدها و نبایدهای آن را با بهره‏ مندی از تجربیات شما اهل هیأت، بررسی کنیم.

نظم و برنامه در اطلاع‏رسانی

اولین و مهم‏ترین ویژگی هر مجموعه‌ای و مخصوصاً هیأت حسینی، نظم و انضباط در تمامی شئونات آن است. هیأتی‏ها معمولاً برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها، روش خاصی را دنبال می‌کند. معمول‌ترین و ساده‌ترین روش، چسباندن اطلاعیه یا نصب پلاکارد در محل‌های اصلی و پر رفت ‏وآمد می‌باشد. از دیگر روش‌های اطلاع‏رسانی، در اختیار گذاشتن آدرس برنامه ‏ی هیأت به مخابرات و یا اعلام از طریق سایت اینترنتی است.

اطلاع‏رسانی معمولاً یک هفته قبل از شروع مراسم باید صورت بگیرد تا افراد، فرصت برنامه‌ریزی و گنجاندنِ ساعتِ خاص برای شرکت در هیأت داشته باشند.

نظم در برنامه‏ریزی

نکته‏ی بعدی نظم در برگزاری مرتب و مداوم (هفتگی، ماهانه و یا فصلی) هیأت می‌باشد. به همین منظور بسیاری از هیئات مذهبی برای برنامه‌های هیأت خود تقویم سالانه ترتیب می‌دهند.

این کار چندین مزیت دارد.

اولین مزیت آن، این است که به برنامه‌های هیأت نظم خاصی می‌بخشد. یعنی مکان هیأت برای فلان مناسبت از همین حالا مشخص است و گردانندگان هیأت، دغدغه‏ی اطلاع از زمان و مکان برگزاری هیأت را نخواهند داشت.

مزیت و حسن دیگر این که وقتی اعضای هیأت امنا و گردانندگان هیأت، این تقویم را گردآوری و مرتب می‌کنند، سعی بر آن می‌شود که برای تمام مناسبت‌های مربوط به ولادت‌ها و شهادت‌های معصومین علیهم‏السلام، مراسمی برگزار شود.

نظم در آغاز و پایان مراسم

یکی دیگر از موارد مرتبط با نظم و برنامه‌ریزی هیئات، مربوط به شروع و پایان مراسم است. از آنجا که برنامه‏ی هیأت، بهترین اوقات فراغت افراد را در بر می‏گیرد، نباید به گونه‌ای باشد که به خاطر عدم برنامه‌ریزی صحیح گردانندگان، وقت شریف مؤمنینی که در هیأت شرکت می‌کنند، بیهوده تلف شود.

همان‏گونه که مشاهده شده است، اکثر هیأت‌های مذهبی، زمان برنامه و مراسم خود را شب‏هنگام انتخاب می‌کنند. اغلب زمان آغاز هیأت را دو ساعت بعد از اذان مغرب قرار می‌دهند تا در این فرصت، مستمعانی که از محل برگزاری هیأت فاصله دارند، خود را به هیأت برسانند.

تجربه در بیشتر موارد نشان داده است که برنامه‌ها هیچ‏گاه سر وقت شروع نمی‌شود و مستمع نیز با این باور که قطعاً هیأت سر وقت شروع نمی‌شود، دیرتر به مجلس می‌آید. در این میان عده‌ای هم که سر وقت به مجلس آمده‌اند، منتظر شروع سخنرانی می‌نشینند و گاه عده‌ای نیز خود را در کوچه‌ها و اطرافِ هیأت به قدم زدن مشغول می‌کنند که ممکن است باعث آزار همسایه‌ها و موجبات ناراحتی رهگذران گردد. در این‏گونه مواقع مسئول هیأت می‌تواند با گنجاندن برنامه‌های مفید، حضور این افراد منظم و مشتاق را تا شروع سخنرانی در محل هیأت، مغتنم بدارد.

یک حرکت سازنده

برخی هیأت‌ها به همین منظور یک ساعت قبل از شروع سخنرانی، مراسم (برنامه‏ی) قرائت قرآن به صورت گروهی دارند.

چه بسیار بچه‏هیأتی‌هایی که با همین مراسم ساده‏ی قرائت قرآن قبل از سخنرانی، قرائت قرآنشان را تصحیح کرده‌اند، و چه بسیار افراد هیأتی که از طرفداران این برنامه هستند. چرا که معنی کامل کلمه‏ی هیأت را نشان و جلوه‌ای از حدیث «انی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی...» می‌دانند و بر این باورند که بسیاری از انتقاداتی که به هیأتی‌ها وارد می‌شود، مانند این که هیأتی‌ها قرائت قرآن را هم بلد نیستند و یا این که اهل‏بیت علیهم‏السلام را گرفته‌اند و قرآن را رها کرده‌اند، را می‌توان با همین برنامه‏‏ی ساده دفع کرد.

ضمناً با برگزاری جلسه‏ی قرائت قرآن، شخص هیأتی با آرامش و نورانیتی که از تلاوت آیات نورانی کسب کرده است، به پای حرف‌های منبری می‌نشیند که البته تأثیر حرف‌های او با این مقدمه، دوچندان می‌شود.

در کنار نظم در آغاز هیأت، نظم در پایان هیأت نیز لازم به توجه است. افرادی که به هیأت آمده‌اند و یا گروه گردانندگان و خادمان هیأت تا چه زمانی قرار است در هیأت بمانند؟! توجه به این امر، به چند دلیل الزامی است.

بسیاری از مخاطبان هیأت، نوجوانان و جوانان هستند و این گروه سنّی به اقتضای شرایط روحی و جسمی خاص خود از حساسیت بالایی نزد والدین خود برخوردارند، و قطعاً والدینشان نسبت به زمان ورود و خروج آنها از منزل نیز حساس می‌باشند. حال اگر والدین به عنوان شرکت در هیأت به فرزندشان اجازه‏ی بیرون رفتن از منزل می‌دهند، باید این اعتماد والدین را ارج نهیم و هیأت را در اسرع وقت به اتمام برسانیم و والدین را تا نیمه شب چشم‏انتظار بازگشت فرزندانشان نگذاریم.

یک خاطره، یک پیشنهاد

نکته‏ی دیگر این که اگر هیأت در شب‌های تعطیل، مثل شب جمعه برگزار شود، تأثیر بیشتری خواهد داشت.

خوب به یاد دارم در ایام تحصیل، مدیر مدرسه‌ای داشتیم که با شرکت ما در فلان هیأت سخت مخالف بود. یکی از علت‌های اصلی مخالفت او، زمان برگزاری هیأت در شب‌های درسی بود. همین امر باعث می‌شد بسیاری از دوستان در هیأت شرکت نکنند و یا اگر هم شرکت می‌کردند با طیب خاطر و وجدانی آسوده نبود...

... ادامه دارد