کد مطلب : ۹۷۵۲
نظم و برنامه ریزی مهم ترین جاذبه و پشتوانه ی هیأت
سید حجت سجادی زاده
شماره 23 ـ جمادی الاول و جمادی الثانی 1427 ـ خرداد و تیر 1385
اشاره:
جلسات مذهبی و عزاداری در مصائب ائمه علیهم السلام که امروزه از آن به عنوان هیأت یاد می‌شود، از دیرباز مورد تأکید و سفارش اهلبیت علیهم السلام بوده است. امام صادق علیهالسلام به فضیل فرمودند: «تجلسون و تحدّثون؛ مجلس میگیرید و حدیث ما را میخوانید، من این مجالس را دوست میدارم، خدا کسی را که مکتب ما را زنده نگه میدارد، مشمول لطف خود قرار میدهد.»
در این صفحه برآنیم تا با استعانت از صاحب تمامی هیأت‌های مذهبی، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به پاره‌ای از آداب هیأت بپردازیم و بایدها و نبایدهای آن را با بهره مندی از تجربیات شما اهل هیأت، بررسی کنیم.
نظم و برنامه در اطلاع‌رسانی
اولین و مهمترین ویژگی هر مجموعه‌ای و مخصوصاً هیأت حسینی، نظم و انضباط در تمامی شئونات آن است. هیأتی‌ها معمولاً برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها، روش خاصی را دنبال می‌کند. معمول‌ترین و ساده‌ترین روش، چسباندن اطلاعیه یا نصب پلاکارد در محل‌های اصلی و پر رفت وآمد می‌باشد. از دیگر روش‌های اطلاع‌رسانی، در اختیار گذاشتن آدرس برنامه ی هیأت به مخابرات و یا اعلام از طریق سایت اینترنتی است.
اطلاع‌رسانی معمولاً یک هفته قبل از شروع مراسم باید صورت بگیرد تا افراد، فرصت برنامه‌ریزی و گنجاندنِ ساعتِ خاص برای شرکت در هیأت داشته باشند.
نظم در برنامه‌ریزی
نکتهی بعدی نظم در برگزاری مرتب و مداوم (هفتگی، ماهانه و یا فصلی) هیأت می‌باشد. به همین منظور بسیاری از هیئات مذهبی برای برنامه‌های هیأت خود تقویم سالانه ترتیب می‌دهند.
این کار چندین مزیت دارد.
اولین مزیت آن، این است که به برنامه‌های هیأت نظم خاصی می‌بخشد. یعنی مکان هیأت برای فلان مناسبت از همین حالا مشخص است و گردانندگان هیأت، دغدغهی اطلاع از زمان و مکان برگزاری هیأت را نخواهند داشت.
مزیت و حسن دیگر این که وقتی اعضای هیأت امنا و گردانندگان هیأت، این تقویم را گردآوری و مرتب می‌کنند، سعی بر آن می‌شود که برای تمام مناسبت‌های مربوط به ولادت‌ها و شهادت‌های معصومین علیهمالسلام، مراسمی برگزار شود.
نظم در آغاز و پایان مراسم
یکی دیگر از موارد مرتبط با نظم و برنامه‌ریزی هیئات، مربوط به شروع و پایان مراسم است. از آنجا که برنامهی هیأت، بهترین اوقات فراغت افراد را در بر میگیرد، نباید به گونه‌ای باشد که به خاطر عدم برنامه‌ریزی صحیح گردانندگان، وقت شریف مؤمنینی که در هیأت شرکت می‌کنند، بیهوده تلف شود.
همانگونه که مشاهده شده است، اکثر هیأت‌های مذهبی، زمان برنامه و مراسم خود را شبهنگام انتخاب می‌کنند. اغلب زمان آغاز هیأت را دو ساعت بعد از اذان مغرب قرار می‌دهند تا در این فرصت، مستمعانی که از محل برگزاری هیأت فاصله دارند، خود را به هیأت برسانند.
تجربه در بیشتر موارد نشان داده است که برنامه‌ها هیچگاه سر وقت شروع نمی‌شود و مستمع نیز با این باور که قطعاً هیأت سر وقت شروع نمی‌شود، دیرتر به مجلس می‌آید. در این میان عده‌ای هم که سر وقت به مجلس آمده‌اند، منتظر شروع سخنرانی می‌نشینند و گاه عده‌ای نیز خود را در کوچه‌ها و اطرافِ هیأت به قدم زدن مشغول می‌کنند که ممکن است باعث آزار همسایه‌ها و موجبات ناراحتی رهگذران گردد. در اینگونه مواقع مسئول هیأت می‌تواند با گنجاندن برنامه‌های مفید، حضور این افراد منظم و مشتاق را تا شروع سخنرانی در محل هیأت، مغتنم بدارد.
یک حرکت سازنده
برخی هیأت‌ها به همین منظور یک ساعت قبل از شروع سخنرانی، مراسم (برنامهی) قرائت قرآن به صورت گروهی دارند.
چه بسیار بچههیأتیهایی که با همین مراسم سادهی قرائت قرآن قبل از سخنرانی، قرائت قرآنشان را تصحیح کرده‌اند، و چه بسیار افراد هیأتی که از طرفداران این برنامه هستند. چرا که معنی کامل کلمهی هیأت را نشان و جلوه‌ای از حدیث «انی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی...» می‌دانند و بر این باورند که بسیاری از انتقاداتی که به هیأتی‌ها وارد می‌شود، مانند این که هیأتی‌ها قرائت قرآن را هم بلد نیستند و یا این که اهلبیت علیهمالسلام را گرفته‌اند و قرآن را رها کرده‌اند، را می‌توان با همین برنامهی ساده دفع کرد.
ضمناً با برگزاری جلسهی قرائت قرآن، شخص هیأتی با آرامش و نورانیتی که از تلاوت آیات نورانی کسب کرده است، به پای حرف‌های منبری می‌نشیند که البته تأثیر حرف‌های او با این مقدمه، دوچندان می‌شود.
در کنار نظم در آغاز هیأت، نظم در پایان هیأت نیز لازم به توجه است. افرادی که به هیأت آمده‌اند و یا گروه گردانندگان و خادمان هیأت تا چه زمانی قرار است در هیأت بمانند؟! توجه به این امر، به چند دلیل الزامی است.
بسیاری از مخاطبان هیأت، نوجوانان و جوانان هستند و این گروه سنّی به اقتضای شرایط روحی و جسمی خاص خود از حساسیت بالایی نزد والدین خود برخوردارند، و قطعاً والدینشان نسبت به زمان ورود و خروج آنها از منزل نیز حساس می‌باشند. حال اگر والدین به عنوان شرکت در هیأت به فرزندشان اجازهی بیرون رفتن از منزل می‌دهند، باید این اعتماد والدین را ارج نهیم و هیأت را در اسرع وقت به اتمام برسانیم و والدین را تا نیمه شب چشمانتظار بازگشت فرزندانشان نگذاریم.
یک خاطره، یک پیشنهاد
نکتهی دیگر این که اگر هیأت در شب‌های تعطیل، مثل شب جمعه برگزار شود، تأثیر بیشتری خواهد داشت.
خوب به یاد دارم در ایام تحصیل، مدیر مدرسه‌ای داشتیم که با شرکت ما در فلان هیأت سخت مخالف بود. یکی از علت‌های اصلی مخالفت او، زمان برگزاری هیأت در شب‌های درسی بود. همین امر باعث می‌شد بسیاری از دوستان در هیأت شرکت نکنند و یا اگر هم شرکت می‌کردند با طیب خاطر و وجدانی آسوده نبود...
... ادامه دارد
اشاره:
جلسات مذهبی و عزاداری در مصائب ائمه علیهم السلام که امروزه از آن به عنوان هیأت یاد می‌شود، از دیرباز مورد تأکید و سفارش اهلبیت علیهم السلام بوده است. امام صادق علیهالسلام به فضیل فرمودند: «تجلسون و تحدّثون؛ مجلس میگیرید و حدیث ما را میخوانید، من این مجالس را دوست میدارم، خدا کسی را که مکتب ما را زنده نگه میدارد، مشمول لطف خود قرار میدهد.»
در این صفحه برآنیم تا با استعانت از صاحب تمامی هیأت‌های مذهبی، حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به پاره‌ای از آداب هیأت بپردازیم و بایدها و نبایدهای آن را با بهره مندی از تجربیات شما اهل هیأت، بررسی کنیم.
نظم و برنامه در اطلاع‌رسانی
اولین و مهمترین ویژگی هر مجموعه‌ای و مخصوصاً هیأت حسینی، نظم و انضباط در تمامی شئونات آن است. هیأتی‌ها معمولاً برای اطلاع‌رسانی برنامه‌ها، روش خاصی را دنبال می‌کند. معمول‌ترین و ساده‌ترین روش، چسباندن اطلاعیه یا نصب پلاکارد در محل‌های اصلی و پر رفت وآمد می‌باشد. از دیگر روش‌های اطلاع‌رسانی، در اختیار گذاشتن آدرس برنامه ی هیأت به مخابرات و یا اعلام از طریق سایت اینترنتی است.
اطلاع‌رسانی معمولاً یک هفته قبل از شروع مراسم باید صورت بگیرد تا افراد، فرصت برنامه‌ریزی و گنجاندنِ ساعتِ خاص برای شرکت در هیأت داشته باشند.
نظم در برنامه‌ریزی
نکتهی بعدی نظم در برگزاری مرتب و مداوم (هفتگی، ماهانه و یا فصلی) هیأت می‌باشد. به همین منظور بسیاری از هیئات مذهبی برای برنامه‌های هیأت خود تقویم سالانه ترتیب می‌دهند.
این کار چندین مزیت دارد.
اولین مزیت آن، این است که به برنامه‌های هیأت نظم خاصی می‌بخشد. یعنی مکان هیأت برای فلان مناسبت از همین حالا مشخص است و گردانندگان هیأت، دغدغهی اطلاع از زمان و مکان برگزاری هیأت را نخواهند داشت.
مزیت و حسن دیگر این که وقتی اعضای هیأت امنا و گردانندگان هیأت، این تقویم را گردآوری و مرتب می‌کنند، سعی بر آن می‌شود که برای تمام مناسبت‌های مربوط به ولادت‌ها و شهادت‌های معصومین علیهمالسلام، مراسمی برگزار شود.
نظم در آغاز و پایان مراسم
یکی دیگر از موارد مرتبط با نظم و برنامه‌ریزی هیئات، مربوط به شروع و پایان مراسم است. از آنجا که برنامهی هیأت، بهترین اوقات فراغت افراد را در بر میگیرد، نباید به گونه‌ای باشد که به خاطر عدم برنامه‌ریزی صحیح گردانندگان، وقت شریف مؤمنینی که در هیأت شرکت می‌کنند، بیهوده تلف شود.
همانگونه که مشاهده شده است، اکثر هیأت‌های مذهبی، زمان برنامه و مراسم خود را شبهنگام انتخاب می‌کنند. اغلب زمان آغاز هیأت را دو ساعت بعد از اذان مغرب قرار می‌دهند تا در این فرصت، مستمعانی که از محل برگزاری هیأت فاصله دارند، خود را به هیأت برسانند.
تجربه در بیشتر موارد نشان داده است که برنامه‌ها هیچگاه سر وقت شروع نمی‌شود و مستمع نیز با این باور که قطعاً هیأت سر وقت شروع نمی‌شود، دیرتر به مجلس می‌آید. در این میان عده‌ای هم که سر وقت به مجلس آمده‌اند، منتظر شروع سخنرانی می‌نشینند و گاه عده‌ای نیز خود را در کوچه‌ها و اطرافِ هیأت به قدم زدن مشغول می‌کنند که ممکن است باعث آزار همسایه‌ها و موجبات ناراحتی رهگذران گردد. در اینگونه مواقع مسئول هیأت می‌تواند با گنجاندن برنامه‌های مفید، حضور این افراد منظم و مشتاق را تا شروع سخنرانی در محل هیأت، مغتنم بدارد.
یک حرکت سازنده
برخی هیأت‌ها به همین منظور یک ساعت قبل از شروع سخنرانی، مراسم (برنامهی) قرائت قرآن به صورت گروهی دارند.
چه بسیار بچههیأتیهایی که با همین مراسم سادهی قرائت قرآن قبل از سخنرانی، قرائت قرآنشان را تصحیح کرده‌اند، و چه بسیار افراد هیأتی که از طرفداران این برنامه هستند. چرا که معنی کامل کلمهی هیأت را نشان و جلوه‌ای از حدیث «انی تارک فیکم الثقلین، کتاب الله و عترتی...» می‌دانند و بر این باورند که بسیاری از انتقاداتی که به هیأتی‌ها وارد می‌شود، مانند این که هیأتی‌ها قرائت قرآن را هم بلد نیستند و یا این که اهلبیت علیهمالسلام را گرفته‌اند و قرآن را رها کرده‌اند، را می‌توان با همین برنامهی ساده دفع کرد.
ضمناً با برگزاری جلسهی قرائت قرآن، شخص هیأتی با آرامش و نورانیتی که از تلاوت آیات نورانی کسب کرده است، به پای حرف‌های منبری می‌نشیند که البته تأثیر حرف‌های او با این مقدمه، دوچندان می‌شود.
در کنار نظم در آغاز هیأت، نظم در پایان هیأت نیز لازم به توجه است. افرادی که به هیأت آمده‌اند و یا گروه گردانندگان و خادمان هیأت تا چه زمانی قرار است در هیأت بمانند؟! توجه به این امر، به چند دلیل الزامی است.
بسیاری از مخاطبان هیأت، نوجوانان و جوانان هستند و این گروه سنّی به اقتضای شرایط روحی و جسمی خاص خود از حساسیت بالایی نزد والدین خود برخوردارند، و قطعاً والدینشان نسبت به زمان ورود و خروج آنها از منزل نیز حساس می‌باشند. حال اگر والدین به عنوان شرکت در هیأت به فرزندشان اجازهی بیرون رفتن از منزل می‌دهند، باید این اعتماد والدین را ارج نهیم و هیأت را در اسرع وقت به اتمام برسانیم و والدین را تا نیمه شب چشمانتظار بازگشت فرزندانشان نگذاریم.
یک خاطره، یک پیشنهاد
نکتهی دیگر این که اگر هیأت در شب‌های تعطیل، مثل شب جمعه برگزار شود، تأثیر بیشتری خواهد داشت.
خوب به یاد دارم در ایام تحصیل، مدیر مدرسه‌ای داشتیم که با شرکت ما در فلان هیأت سخت مخالف بود. یکی از علت‌های اصلی مخالفت او، زمان برگزاری هیأت در شب‌های درسی بود. همین امر باعث می‌شد بسیاری از دوستان در هیأت شرکت نکنند و یا اگر هم شرکت می‌کردند با طیب خاطر و وجدانی آسوده نبود...
... ادامه دارد
