کد مطلب : ۱۸۲۲۳
کتاب «منشور ستایشگری» و دیدگاه صاحبنظران این حوزه درباره آن
منشور ستایشگری
تدوین و گردآوری: عبدالامیر فائق
ناشر: انتشارات دعبل خزاعی، نشر خیمه
تاریخ نشر: ۱۳۹۲
کتاب «منشور ستایشگری» زیر نظر هيئت علمي بنياد دعبل خزاعي و با تدوين و گردآوري «عبدالامير فائق»، نويسنده و پژوهشگر ديني و عضو هيئت علمي بنياد، منتشر شده است. این کتاب گزیده‌ای از رهنمودهای مقام معظم رهبری به ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت رسول‌الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است که مؤلف در آن رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در طول سالیان گذشته دربارة موضوع مداحی و ستایشگری اهل‌بیت عصمت و طهارت را به‌صورت طبقه‌بندی و مبوّب ارائه می‌نماید. در این کتاب موضوعاتی نظیر جایگاه مداحی، وظایف اخلاقی، فنی و هنری مداحان و همچنین آسیب‌شناسی عرصه‌های مختلف این رشته و بایسته‌ها و نبایسته‌های این رسانة تأثیرگذار توضیح و تبیین می‌شوند.
چاپ اول این کتاب دی‌ماه ۱۳۹۱ ش. در انتشارات امیرکبیر و ویراست دوم آن در سال ۱۳۹۲ ش. و با همکاری انتشارات بنیاد دعبل خزاعی و نشر خیمه منتشر شد.
در پایان این کتاب، «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ» در ۱۴ اصل و استنادات این اصول از آیات و روایات و رهنمودهای مقام معظم رهبری آمده است. اصول مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ شیوه و منش مداحان و ستایشگران ائمة معصومین ـ علیهم‌السلام ـ را تبیین می‌کند.
کتاب «منشور ستایشگری» پنج فصل به نام‌هاي «مرتبت ستايشگري»، «رويش درون»، «مداحي به مثابه يک هنر»، «رابطة شعر و مداحي»، «بايدها و نبايدها در چگونگي ادارة مجالس و منابر» و ضمیمه‌ای با عنوان «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ» دارد.
«عبدالامیر فائق»، در بخشی از مقدمة کتاب، با اشاره به توجّه خاص و بي‌نظير مقام معظم رهبری به موضوع «شعر و ادب ديني» و نيز اهتمام ایشان به ستايشگري و مداحي آستان اهل‌بيت رسول‌الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می‌نویسد: « ... پيش از هر چيز و با توجه به اهميت نقش اين عزيزان [ستایشگران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ] در ترويج و نشر شعائر و معارف ديني، در نخستين فصل كتاب، به ديدگاه ايشان [مقام معظم رهبری] در تبيين و توضيح جايگاه شاعران و مداحان و ذاكران در جامعه پرداخته شده است. اين اقدام از آن روي صورت پذيرفته است كه تذكري هشداردهنده و هوشياركننده به جامعة شاعران و مداحان اهل‌بيت ـ علیهم‌السلام ـ داده باشد؛ تا در توجه به مرتبت بي‌بديل خويش در جامعة اسلامي و ضرورت تلاش براي حفظ و رفعت‌بخشي هرچه بيشتر آن كوشا باشند. بر اين باورم كه مجموعة رهنمودهاي رهبر عزيز انقلاب، در حقيقت تعيين راهبردهاي اساسي و ارائة راهكارهاي اجرايي براي اين مهم است. اين فصل نيز به عنوان «مرتبت ستايشگري» در ابتداي كتاب آورده شده است.
نكتة ديگر، توجّه و عنايت خاص رهبر انقلاب به سازماندهي و تعيين حدود و ثغور سمت مداحي است. هرچند در اين باب تلاش‌هايي به صورت پراكنده صورت گرفته است، ليكن به نظر مي‌رسد كه براي جلوگيري از تحليل منابع و هدررفت زمان و امكانات، ضروري است كه تمامي اين فعاليت‌ها بصورت يكپارچه و هماهنگ انجام گيرد و با تقسيم وظايف و تعيين حدود و مرزهاي كاري، شاهد حركتي نوين در راستاي حُسن اجراي اين رهنمود باشيم.
همچنين تشكيل و برگزاري محافل نقد شعر ديني و نيز بارور كردن جلسات مداحي و ارزيابي نكات مثبت و منفي برخي رويدادها و برنامه‌ها در مجالس عزاداري اهل‌بيت ـ علیهم‌السلام ـ و حضور فعال و دامنه‌دار «پيشكسوتان» در اين جلسات نقد و بررسي، از ديگر خواسته‌هاي ايشان است كه انتظار مي‌رود مخاطبان اين خواستة مقام ولايت، بيش از اين بدان بپردازند.»
عبدالامیر فائق متولد ۱۳۴۴ ش. است. ایشان آثار مکتوبی را در زمینة مسائل دینی و مذهبی و ترجمة برخی آثار از عربی به فارسی در کارنامة علمی و پژوهشی خود دارند. از جمله آثار این نویسنده و پژوهشگر دینی به موارد زیر اشاره می‌شود:
ـ جرعه‌ای از زلال غدیر
ـ جرعه‌ای از دریای صبر و پایداری
ـ جرعه‌ای از جام شهادت
ـ جرعه‌ای از رحیق انتظار
ـ مجموعه کتاب‌های همت مطهر (تا کنون پنج جلد منتشر شده است.)
ـ مجموعه کتاب‌های آشیانة مهر (تا کنون پنج جلد منتشر شده است.)
ـ ماه در آیینة مهر
ـ بر آستان علی علیه‌السلام
ـ در پرتو خورشید غدیر
در زیر می توانید، دیدگاه و اظهارنظر صاحبنظران این حوزه را درباره کتاب «منشور ستایشگری» بخوانید:
احد ده بزرگی
از نکات مثبت در انتشار کتاب «منشور ستایشگری»، پیوست مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام به همراه این کتاب است که کار بسیار شایسته‌ای است. باید چنین کتابی در اختیار مداحان قرار می‌گرفت؛ چون فرد باید بداند چه مسیری را در پیش گرفته است و بداند که چه چیزی را باید بخواند؛ تا نسبت به زمان، مکان و مسئلة مداحی شناخت و آگاهی پیدا کند. مزیت این اثر این است که ریشه در فرهنگ تشیع دارد، حساب‌شده و کارشناسانه است. به نظرم کسانی این کتاب را کارشناسی کرد‌ه‌اند که شیعه و سخنان مقام معظم رهبری را می‌شناسند. این اثر مانند برخی کتاب‌هایی که بر اساس ذهنیات نویسنده شکل‌گرفته، نیست.
سید محمد هاشمی‌فرد
کتاب «منشور ستایشگری» که در دومین نشست علمی مداحان سراسر کشور به شرکت‌کنندگان تقدیم شد، جزو اولویت‌های فرهنگی «بنیاد دعبل خزاعی» است. از ویژگی‌های این کتاب تبیین مسائلی است که برای بسیاری از مخاطبان واضح و روشن نبود؛ یا دقت نکرده یا به هر دلیل دیگری روی آن مسئله تمرکز نکرده بودند.
این کتاب در واقع منشور ولایی است که گردآوری و تدوین آن ضرورت داشت. امیدوارم اقدامات این‌چنینی بنیاد دعبل خزاعی در سال‌های آینده در زمینه‌ها و با موضوعات مختلف در این حوزه، ادامه پیدا کند؛ تا به نتیجه‌های بهتری دست پیدا کنیم.
از مزیت‌های این کتاب نسبت به سایر کتب باید به سه موضوع اشاره کنم:
۱. این کتاب از زبان کسی است که خود صاحب‌نظر بوده است.
۲. ارائه کردن حکم نافذ در این زمینه. آثار دیگری هم در این زمینه چاپ و منتشر شده؛ ولی به صورت دستورالعمل نبوده است. این کتاب دستورالعمل الزامی ـ اجرایی است.
۳. ارائه کردن نکات نظری و تئوری به صورت کارشناسانه
این کتاب ویژگی‌های متعددی دارد. انتشار مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام به ضمیمة این اثر، کار بسیار درست و سنجیده‌ای بود؛ چون زیرساخت مرام‌نامه اشارات مقام معظم رهبری است. وقتی مِتد و روشی جدید ارائه می‌شود، باید در کنار اصول و مبانی نظری و پایه‌ای ارائه شود که این کار قطعاً افق‌های روشنی را برای هدف تبیین می‌کند.
سید علی‌محمد سادات‌رضوی
کتاب «منشور ستایشگری» که در مورد بیانات مقام معظم رهبری ارائه شده، کار بسیار جالب و مفیدی است. بنیاد دعبل باید انجام کارهایی از این قبیل را ادامه دهد. فکر نمی‌کنم مشابه این کار در ارتباط با حوزة مداحی تا به حال انجام شده باشد. فکر می‌کنم این اولین کار جامعی است که همة دیدگاه‌های مقام معظم رهبری را در تاریخ‌ها و زمان‌های مختلف جمع‌آوری کرده و در آن یک جُنگ ارائه شده است. شاید در بعضی از نشریات و مجلات به این موضوع گریزی زده شده باشد؛ ولی به این شکل کامل و جامع من تا به حال ندیده بودم.
انتشار مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام در این کتاب، تصمیم مناسب و خوبی بود؛ چون کلیات رهنمودهای مقام معظم رهبری نیز در جهت ارتقاء سطح مداحی است و به نظرم این اقدام بسیار مناسب و سنجیده صورت گرفت.
ماشاءااله ذاکری‌نژاد
کتاب «منشور ستایشگری» عالی‌ترین اقدام انجام‌شده در باب رهنمودهای مقام معظم رهبری است. این اثر دربارة مسائل اخلاقی و فنی مداحی است. من در محل سکونت خودم این کتاب را به دست فرهیختگان استان رسانده‌ام؛ به نظرم حرکتی از این دست تا به حال انجام نگرفته است و این کتاب را نمی‌توان با موارد مشابه قیاس کرد. من در جریان همة فعالیت‌های بنیاد دعبل نیستم؛ اما اگر به طور کلی قضاوت کنیم تنها نهادی که عالمانه و همراه با مطالعه، برنامه‌ریزی و بررسی، مسائل ریشه‌ای را پیگیری می‌کند، بنیاد دعبل است. خیلی از همکاران و دوستان بر روی این قضیه صحه می‌گذارند
تدوین و گردآوری: عبدالامیر فائق
ناشر: انتشارات دعبل خزاعی، نشر خیمه
تاریخ نشر: ۱۳۹۲
کتاب «منشور ستایشگری» زیر نظر هيئت علمي بنياد دعبل خزاعي و با تدوين و گردآوري «عبدالامير فائق»، نويسنده و پژوهشگر ديني و عضو هيئت علمي بنياد، منتشر شده است. این کتاب گزیده‌ای از رهنمودهای مقام معظم رهبری به ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت رسول‌الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ است که مؤلف در آن رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی در طول سالیان گذشته دربارة موضوع مداحی و ستایشگری اهل‌بیت عصمت و طهارت را به‌صورت طبقه‌بندی و مبوّب ارائه می‌نماید. در این کتاب موضوعاتی نظیر جایگاه مداحی، وظایف اخلاقی، فنی و هنری مداحان و همچنین آسیب‌شناسی عرصه‌های مختلف این رشته و بایسته‌ها و نبایسته‌های این رسانة تأثیرگذار توضیح و تبیین می‌شوند.
چاپ اول این کتاب دی‌ماه ۱۳۹۱ ش. در انتشارات امیرکبیر و ویراست دوم آن در سال ۱۳۹۲ ش. و با همکاری انتشارات بنیاد دعبل خزاعی و نشر خیمه منتشر شد.
در پایان این کتاب، «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ» در ۱۴ اصل و استنادات این اصول از آیات و روایات و رهنمودهای مقام معظم رهبری آمده است. اصول مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ شیوه و منش مداحان و ستایشگران ائمة معصومین ـ علیهم‌السلام ـ را تبیین می‌کند.
کتاب «منشور ستایشگری» پنج فصل به نام‌هاي «مرتبت ستايشگري»، «رويش درون»، «مداحي به مثابه يک هنر»، «رابطة شعر و مداحي»، «بايدها و نبايدها در چگونگي ادارة مجالس و منابر» و ضمیمه‌ای با عنوان «مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ» دارد.
«عبدالامیر فائق»، در بخشی از مقدمة کتاب، با اشاره به توجّه خاص و بي‌نظير مقام معظم رهبری به موضوع «شعر و ادب ديني» و نيز اهتمام ایشان به ستايشگري و مداحي آستان اهل‌بيت رسول‌الله ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ می‌نویسد: « ... پيش از هر چيز و با توجه به اهميت نقش اين عزيزان [ستایشگران اهل‌بیت ـ علیهم‌السلام ـ] در ترويج و نشر شعائر و معارف ديني، در نخستين فصل كتاب، به ديدگاه ايشان [مقام معظم رهبری] در تبيين و توضيح جايگاه شاعران و مداحان و ذاكران در جامعه پرداخته شده است. اين اقدام از آن روي صورت پذيرفته است كه تذكري هشداردهنده و هوشياركننده به جامعة شاعران و مداحان اهل‌بيت ـ علیهم‌السلام ـ داده باشد؛ تا در توجه به مرتبت بي‌بديل خويش در جامعة اسلامي و ضرورت تلاش براي حفظ و رفعت‌بخشي هرچه بيشتر آن كوشا باشند. بر اين باورم كه مجموعة رهنمودهاي رهبر عزيز انقلاب، در حقيقت تعيين راهبردهاي اساسي و ارائة راهكارهاي اجرايي براي اين مهم است. اين فصل نيز به عنوان «مرتبت ستايشگري» در ابتداي كتاب آورده شده است.
نكتة ديگر، توجّه و عنايت خاص رهبر انقلاب به سازماندهي و تعيين حدود و ثغور سمت مداحي است. هرچند در اين باب تلاش‌هايي به صورت پراكنده صورت گرفته است، ليكن به نظر مي‌رسد كه براي جلوگيري از تحليل منابع و هدررفت زمان و امكانات، ضروري است كه تمامي اين فعاليت‌ها بصورت يكپارچه و هماهنگ انجام گيرد و با تقسيم وظايف و تعيين حدود و مرزهاي كاري، شاهد حركتي نوين در راستاي حُسن اجراي اين رهنمود باشيم.
همچنين تشكيل و برگزاري محافل نقد شعر ديني و نيز بارور كردن جلسات مداحي و ارزيابي نكات مثبت و منفي برخي رويدادها و برنامه‌ها در مجالس عزاداري اهل‌بيت ـ علیهم‌السلام ـ و حضور فعال و دامنه‌دار «پيشكسوتان» در اين جلسات نقد و بررسي، از ديگر خواسته‌هاي ايشان است كه انتظار مي‌رود مخاطبان اين خواستة مقام ولايت، بيش از اين بدان بپردازند.»
عبدالامیر فائق متولد ۱۳۴۴ ش. است. ایشان آثار مکتوبی را در زمینة مسائل دینی و مذهبی و ترجمة برخی آثار از عربی به فارسی در کارنامة علمی و پژوهشی خود دارند. از جمله آثار این نویسنده و پژوهشگر دینی به موارد زیر اشاره می‌شود:
ـ جرعه‌ای از زلال غدیر
ـ جرعه‌ای از دریای صبر و پایداری
ـ جرعه‌ای از جام شهادت
ـ جرعه‌ای از رحیق انتظار
ـ مجموعه کتاب‌های همت مطهر (تا کنون پنج جلد منتشر شده است.)
ـ مجموعه کتاب‌های آشیانة مهر (تا کنون پنج جلد منتشر شده است.)
ـ ماه در آیینة مهر
ـ بر آستان علی علیه‌السلام
ـ در پرتو خورشید غدیر
در زیر می توانید، دیدگاه و اظهارنظر صاحبنظران این حوزه را درباره کتاب «منشور ستایشگری» بخوانید:
احد ده بزرگی
از نکات مثبت در انتشار کتاب «منشور ستایشگری»، پیوست مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام به همراه این کتاب است که کار بسیار شایسته‌ای است. باید چنین کتابی در اختیار مداحان قرار می‌گرفت؛ چون فرد باید بداند چه مسیری را در پیش گرفته است و بداند که چه چیزی را باید بخواند؛ تا نسبت به زمان، مکان و مسئلة مداحی شناخت و آگاهی پیدا کند. مزیت این اثر این است که ریشه در فرهنگ تشیع دارد، حساب‌شده و کارشناسانه است. به نظرم کسانی این کتاب را کارشناسی کرد‌ه‌اند که شیعه و سخنان مقام معظم رهبری را می‌شناسند. این اثر مانند برخی کتاب‌هایی که بر اساس ذهنیات نویسنده شکل‌گرفته، نیست.
سید محمد هاشمی‌فرد
کتاب «منشور ستایشگری» که در دومین نشست علمی مداحان سراسر کشور به شرکت‌کنندگان تقدیم شد، جزو اولویت‌های فرهنگی «بنیاد دعبل خزاعی» است. از ویژگی‌های این کتاب تبیین مسائلی است که برای بسیاری از مخاطبان واضح و روشن نبود؛ یا دقت نکرده یا به هر دلیل دیگری روی آن مسئله تمرکز نکرده بودند.
این کتاب در واقع منشور ولایی است که گردآوری و تدوین آن ضرورت داشت. امیدوارم اقدامات این‌چنینی بنیاد دعبل خزاعی در سال‌های آینده در زمینه‌ها و با موضوعات مختلف در این حوزه، ادامه پیدا کند؛ تا به نتیجه‌های بهتری دست پیدا کنیم.
از مزیت‌های این کتاب نسبت به سایر کتب باید به سه موضوع اشاره کنم:
۱. این کتاب از زبان کسی است که خود صاحب‌نظر بوده است.
۲. ارائه کردن حکم نافذ در این زمینه. آثار دیگری هم در این زمینه چاپ و منتشر شده؛ ولی به صورت دستورالعمل نبوده است. این کتاب دستورالعمل الزامی ـ اجرایی است.
۳. ارائه کردن نکات نظری و تئوری به صورت کارشناسانه
این کتاب ویژگی‌های متعددی دارد. انتشار مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام به ضمیمة این اثر، کار بسیار درست و سنجیده‌ای بود؛ چون زیرساخت مرام‌نامه اشارات مقام معظم رهبری است. وقتی مِتد و روشی جدید ارائه می‌شود، باید در کنار اصول و مبانی نظری و پایه‌ای ارائه شود که این کار قطعاً افق‌های روشنی را برای هدف تبیین می‌کند.
سید علی‌محمد سادات‌رضوی
کتاب «منشور ستایشگری» که در مورد بیانات مقام معظم رهبری ارائه شده، کار بسیار جالب و مفیدی است. بنیاد دعبل باید انجام کارهایی از این قبیل را ادامه دهد. فکر نمی‌کنم مشابه این کار در ارتباط با حوزة مداحی تا به حال انجام شده باشد. فکر می‌کنم این اولین کار جامعی است که همة دیدگاه‌های مقام معظم رهبری را در تاریخ‌ها و زمان‌های مختلف جمع‌آوری کرده و در آن یک جُنگ ارائه شده است. شاید در بعضی از نشریات و مجلات به این موضوع گریزی زده شده باشد؛ ولی به این شکل کامل و جامع من تا به حال ندیده بودم.
انتشار مرام‌نامة ستایشگران و ذاکران اهل‌بیت علیهم‌السلام در این کتاب، تصمیم مناسب و خوبی بود؛ چون کلیات رهنمودهای مقام معظم رهبری نیز در جهت ارتقاء سطح مداحی است و به نظرم این اقدام بسیار مناسب و سنجیده صورت گرفت.
ماشاءااله ذاکری‌نژاد
کتاب «منشور ستایشگری» عالی‌ترین اقدام انجام‌شده در باب رهنمودهای مقام معظم رهبری است. این اثر دربارة مسائل اخلاقی و فنی مداحی است. من در محل سکونت خودم این کتاب را به دست فرهیختگان استان رسانده‌ام؛ به نظرم حرکتی از این دست تا به حال انجام نگرفته است و این کتاب را نمی‌توان با موارد مشابه قیاس کرد. من در جریان همة فعالیت‌های بنیاد دعبل نیستم؛ اما اگر به طور کلی قضاوت کنیم تنها نهادی که عالمانه و همراه با مطالعه، برنامه‌ریزی و بررسی، مسائل ریشه‌ای را پیگیری می‌کند، بنیاد دعبل است. خیلی از همکاران و دوستان بر روی این قضیه صحه می‌گذارند
