کد مطلب : ۲۱۶۱۰
محرم در نگاه نامحرمان
پارازیتی که امواج رسانه‌ای عاشورا را تهدید می‌کند
درست هم‌زمان با روشن شدن شمع‌های شام غریبان در تکایا و هیأت‌های عاشورایی سراسر جهان اسلام، دمیدن در آتش انعکاس جهانی مناسکی که از نگاه مراجع عظام تشیع جز «انحراف» نمی‌توان نامی بر آن گذاشت، در دستور کار بخش عمده‌ای از رسانه‌های غربی قرار گرفت.
رویکرد رسانه‌ای برخی بنگاه‌های خبری غرب در بازتاب گسترده عزاداری طیف محدودی از شیعیان که در قالب دسته‌های قمه‌زنی برگزار می‌شود باید مورد توجه واقع شود. رویکردی که البته تازه نیست اما در برابر تکرار هرساله آن، هشدار هرساله را هم نمی‌توان بیراه دانست.
رسانه‌های خبری همچون رویترز، یاهونیوز، بی‌بی‌سی، ای‌بی‌سی و غیره طی بیست و چهار ساعت گذشته علاوه‌بر انتشار گزارش‌های تصویری پرشمار از مراسمات قمه‌زنی ذیل عنوانی همچون «فستیوال عاشورا» این گزارش‌ها را تبدیل به اخبار تاپ صفحات اصلی خود کردند تا به زعم خود مخاطبان جهانی را در جریان یکی از مهمترین رویدادهای خبری گذاشته باشند.
نکته مهم در تحلیل این رفتار سوء رسانه‌ای این است که از نظر آماری و با اشراف بر واقعیت آیین‌های عاشورایی برگزار شده در نقاط مختلف جهان اسلام آنچه تحت عنوان «فستیوال عاشورا» در این رسانه‌ها منعکس می‌شود تنها بخش کوچک و ناچیزی از جریانی عظیم است که فرم و محتوای اصیل آن نسبتی با این تصاویر خون‌آلود و در مواردی حتی مشمئزکننده ندارد.
همانطور که اشاره شد رویکرد جهت‌دار و هدفمند رسانه‌های غربی در اینگونه انعکاس دادن یک آیین شیعی نه تنها تازه نیست که دیگر می‌توان آن را بهعنوان رفتار طبیعی این جریان رسانه‌ای توصیف کرد اما سوی دیگر میدان لزوم توجه به الزامات خنثی‌سازی این رویکرد است.
عاشورا؛ رسانه شیعه
بهره‌مندی از پیام عاشورا و استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای این حماسه بزرگ در تاریخ تشیع همواره مورد تأکید علما و بزرگان دین بوده‌است. مفهومی که هشدار درباره آن همواره مدنظر و مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده‌است. بهعنوان مثال ایشان در سال ۶۸ در سخنانی تصریح کرده‌اند: «چرا امام صادق(علیه‌السلام) - طبق روایت- فرمودند که هر کس یک بیت شعر درباره حادثه عاشورا بگوید و کسانی را با آن بیت شعر بگریاند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد کرد؟ چون تمام دستگاه‌های تبلیغاتی، برای منزوی کردن و در ظلمت نگهداشتن مساله عاشورا و کلا مساله اهل‌بیت، تجهیز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضیه چه بود. تبلیغ، اینگونه است.»
مقام معظم رهبری از همان روز تاکنون هرآنجا که اشاره‌ای به حادثه عاشورا داشته‌اند بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه‌ای و انتقال مفاهیم جاودانه این حماسه هم تأکید کرده‌اند و این رویکردی است که همواره و از سوی قاطبه علمای شیعه مورد توجه بوده‌است.
وهن دین؛ یک خط قرمز حیاتی
در راستای همین اهمیت است که فقها در مواجهه با استفتاء پیرامون حرکت‌هایی از جنس «قمه‌زنی» مهمترین شرط اعلام نظر را «عدم وهن دین» اعلام می‌کنند.
مروری بر اهم دیدگاه مراجع در زمینه بدعت‌هایی همچون قمه زنی در آیین‌های عزاداری مهمترین استدلال برای عدم توجه صرف به «عمل» و در نظر داشتن «بازتاب عمل» در مواردی از این دست است.
آیا آنچه امروز بهعنوان اصلی‌ترین دستاویز رسانه‌های غربی در انعکاس گسترده تصاویر خون‌آلود دسته‌های قمه‌زنی در دستور کار قرار داده‌اند را نمی‌توان مصداق «وهن» دانست؟ آنچه جریان‌های رسانه‌ای غرب از محرم و آیین‌های عاشورایی مخابره می‌کنند تا چه اندازه منطبق بر ماهیت رسانه‌ای عاشورا برای بازشناسی باورهای تشیع در سطحی جهانی است؟
این گزارش صرفا بهانه‌ای بود برای طرح این پرسش‌ها؛ پرسش‌هایی که البته به نظر نمی‌رسد پاسخ به آن‌ها در دنیای رسانه‌ای امروز چندان دشوار باشد.
رویکرد رسانه‌ای برخی بنگاه‌های خبری غرب در بازتاب گسترده عزاداری طیف محدودی از شیعیان که در قالب دسته‌های قمه‌زنی برگزار می‌شود باید مورد توجه واقع شود. رویکردی که البته تازه نیست اما در برابر تکرار هرساله آن، هشدار هرساله را هم نمی‌توان بیراه دانست.
رسانه‌های خبری همچون رویترز، یاهونیوز، بی‌بی‌سی، ای‌بی‌سی و غیره طی بیست و چهار ساعت گذشته علاوه‌بر انتشار گزارش‌های تصویری پرشمار از مراسمات قمه‌زنی ذیل عنوانی همچون «فستیوال عاشورا» این گزارش‌ها را تبدیل به اخبار تاپ صفحات اصلی خود کردند تا به زعم خود مخاطبان جهانی را در جریان یکی از مهمترین رویدادهای خبری گذاشته باشند.
نکته مهم در تحلیل این رفتار سوء رسانه‌ای این است که از نظر آماری و با اشراف بر واقعیت آیین‌های عاشورایی برگزار شده در نقاط مختلف جهان اسلام آنچه تحت عنوان «فستیوال عاشورا» در این رسانه‌ها منعکس می‌شود تنها بخش کوچک و ناچیزی از جریانی عظیم است که فرم و محتوای اصیل آن نسبتی با این تصاویر خون‌آلود و در مواردی حتی مشمئزکننده ندارد.
همانطور که اشاره شد رویکرد جهت‌دار و هدفمند رسانه‌های غربی در اینگونه انعکاس دادن یک آیین شیعی نه تنها تازه نیست که دیگر می‌توان آن را بهعنوان رفتار طبیعی این جریان رسانه‌ای توصیف کرد اما سوی دیگر میدان لزوم توجه به الزامات خنثی‌سازی این رویکرد است.
عاشورا؛ رسانه شیعه
بهره‌مندی از پیام عاشورا و استفاده از ظرفیت‌های رسانه‌ای این حماسه بزرگ در تاریخ تشیع همواره مورد تأکید علما و بزرگان دین بوده‌است. مفهومی که هشدار درباره آن همواره مدنظر و مورد تأکید مقام معظم رهبری هم بوده‌است. بهعنوان مثال ایشان در سال ۶۸ در سخنانی تصریح کرده‌اند: «چرا امام صادق(علیه‌السلام) - طبق روایت- فرمودند که هر کس یک بیت شعر درباره حادثه عاشورا بگوید و کسانی را با آن بیت شعر بگریاند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد کرد؟ چون تمام دستگاه‌های تبلیغاتی، برای منزوی کردن و در ظلمت نگهداشتن مساله عاشورا و کلا مساله اهل‌بیت، تجهیز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضیه چه بود. تبلیغ، اینگونه است.»
مقام معظم رهبری از همان روز تاکنون هرآنجا که اشاره‌ای به حادثه عاشورا داشته‌اند بر لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های رسانه‌ای و انتقال مفاهیم جاودانه این حماسه هم تأکید کرده‌اند و این رویکردی است که همواره و از سوی قاطبه علمای شیعه مورد توجه بوده‌است.
وهن دین؛ یک خط قرمز حیاتی
در راستای همین اهمیت است که فقها در مواجهه با استفتاء پیرامون حرکت‌هایی از جنس «قمه‌زنی» مهمترین شرط اعلام نظر را «عدم وهن دین» اعلام می‌کنند.
مروری بر اهم دیدگاه مراجع در زمینه بدعت‌هایی همچون قمه زنی در آیین‌های عزاداری مهمترین استدلال برای عدم توجه صرف به «عمل» و در نظر داشتن «بازتاب عمل» در مواردی از این دست است.
آیا آنچه امروز بهعنوان اصلی‌ترین دستاویز رسانه‌های غربی در انعکاس گسترده تصاویر خون‌آلود دسته‌های قمه‌زنی در دستور کار قرار داده‌اند را نمی‌توان مصداق «وهن» دانست؟ آنچه جریان‌های رسانه‌ای غرب از محرم و آیین‌های عاشورایی مخابره می‌کنند تا چه اندازه منطبق بر ماهیت رسانه‌ای عاشورا برای بازشناسی باورهای تشیع در سطحی جهانی است؟
این گزارش صرفا بهانه‌ای بود برای طرح این پرسش‌ها؛ پرسش‌هایی که البته به نظر نمی‌رسد پاسخ به آن‌ها در دنیای رسانه‌ای امروز چندان دشوار باشد.
مرجع : مهر
