کد مطلب : ۲۱۸۲۶
از آیینهای سوگواری اقوام ایرانی تا تلاوت قرآن به سبک محلی
سالهاست که تلاوت قرآن کریم را با لحن عربی که شیوه‌ای رایج در کشورمان است، می‌شنویم. این سبک از قرائت در شرایطی است که کشور ما دارای گویش‌های متفاوتی است که هر کدام زیبایی‌های خاص خود را دارد. در مراسم روز گذشته فرهنگسرا فردوس چنین اتفاقی رخ داد و ما شاهد بودیم که تلاوت کلام خدا با سبک گیلکی انجام شد.
متین رضوانی‌پور، قاری این مراسم، درباره ویژگی‌های این شکل از قرائت به ایکنا چنین توضیح داد: من از سال ۸۳ کارم را در حوزه پژوهش نوحه‌های اقوام ایرانی آغاز کردم، اما از همان دوران، وقتی به شهرها یا روستاها سر می‌زدم، می‌شنیدم که کلام‌الله با سبک زیبای محلی خوانده می‌شود. از همان زمان سعی کردم که خود این نوع تلاوت‌ها را فراگیرم و به نوعی مبلغ چنین سبکهای زیبایی باشم.
وی افزود: تلاوت‌هایی که این روزها می‌شنویم و به نوعی در آنها سبک عبدالباسط و منشاوی ومصطفی اسماعیل و قاریان دیگر تقلید می‌شود، الحانی است که نهایتا ۶۰ سال است که وارد ایران شده، بنابراین جای سؤال است که چرا پس از گذشت این مدت کوتاه، سبکهای محلی خود را در تلاوت کلام خدا فراموش کرده‌ایم. با توجه به این موضوع با انگیزه اینکه بتوانم دوباره این شکل از تلاوت را در بین مردم رایج کنم سعی کردم تلاوت‌های محلی را آموخته بعد آنها را ترویج دهم.
اجرای آیین سوگواری «چاق و چاقو»
در مراسم روز گذشته پس از تلاوت کلام‌الله گروهی با عنوان «چاق و چاقو» از اصفهان به روی سن آمده و آیینی محلی را در سوگواری اباعبدالله(ع) اجرا کردند. کار زیبای این گروه و سادگی و اخلاصی که در کارشان وجود داشت، سبب شد که بسیاری این برنامه را با چشم گریان ببینند. پس از این اجرای زیبا، محمد صادق دهناوی، معاون فرهنگی – آموزشی شهرداری منطقه ۵، پشت تریبون قرار گرفت و با بیان اینکه ایرانیان خوانخواه امام حسین(ع) هستند، گفت: از زمان مختار تا به امروز این ایرانیان هستند که همیشه خونخواه امام حسین(ع) بوده‌اند. ایرانیان یادآوران آخرالزمانی اباعبدالله(ع) هستند برای همین هر آنچه داشته باشند بر طبق اخلاص می‌گذارند تا برای بقای فرهنگ عاشورا هبه کنند.
وی افزود: عشق مردم ایران تنها شور نیست، بلکه شعوری است که مردم را به شعور واداشته. در کلامی ایرانیان اهل بیت و امام حسین(ع) را شناخته‌اند و برای همین در عزایش شور نیز می‌گیرند. در حقیقت می‌توان گفت که شور و شعور در فرهنگ حسینی توأمان با هم است که نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد، پس اگر در این زمینه زمزمه‌هایی نیز شنیده می‌شود، از روی بدخواهی رخ می‌دهد.
آیین دیگری که در این مراسم اجرا شد. یکی از قدیمی‌ترین بخش‌ها تعزیه‌خوانی است که از آن به عنوان «زره‌پوشی» نام می‌برند. در این بخش زره‌پوشی حضرت مسلم(ع) اجرا شد. در این زمینه یک نکته را به عنوان نقد می‌بایست مورد توجه قرار داد، چون برخی اصول ابتدایی در تعزیه‌خوانی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. برای مثال در این زره‌پوشی، فردی که برای اجرای این قسمت انتخاب شده بود، پیرمردی بود که به هیچ‌وجه با سن حضرت مسلم(ع) همخوانی نداشت، البته ممکن است این توجیه به کار برده شود که کم شدن تعزیه‌خوان‌ها سبب چنین امری شده است.
حجتالاسلام کردستانی، امام جمعه سابق دماوند نیز در این مراسم دقایقی به ایراد سخن پرداخت. وی در بیاناتی تصریح کرد: در حج تمتع کشور عربستان میزبان سه میلیون حاجی است. برای این تعداد نیز امکانات مختلف لحاظ می‌شود، اما در اربعین امام حسین(ع) شهر کوچک کربلا پذیرای ۱۱ میلیون زائر بود. ابن تعداد نشان می‌دهد که چگونه شیعیان به اباعبدالله(ع) عشق می‌ورزند.
غیرت دینی شعیان دلیل برتری در حرکت‌های انقلابی است
وی افزود: این‌گونه حضورها، یک مطلب مهم را برای جهانیان روشن می‌کند؛ اینکه شیعه با اینکه به لحاظ تعداد در میان مسلمانان در اقلیت است، اما زمانی که حضور و غیرت دینی و انقلابی نیاز است، در خط اول حضور دارد. این مهم نیز تنها به مدد فرهنگ عاشورا به وجود آمده است.
کردستانی دلایل برتری کیفی شیعیان را در جهان چنین برشمرد: اگر امروز شیعیان در جهان حضور جدی دارند به سه دلیل است؛ ابتدا اینکه رهبران و بزرگان (چهارده معصوم) ما عاری از گناه و معصوم هستند. دوم، وقتی بزرگان دعوت به جهاد می‌کنند، خود در خط اول این جهاد هستند. گواه این ادعا نیز امام حسین(ع) است. سومین دلیل نیز به ارتباط رهبران دینی ما با سرچشمه وحی برمی‌گردد که سبب شده، آموزه‌ها و راهنمایی‌های آنها برای تمامی زمان‌ها کارکرد داشته باشد.
پس از سخنرانی کردستانی، مردم حاضر در سالن سینمای فرهنگسرا فردوس به حیاط فرهنگسرا رفتند تا تعزیه حضرت ابوالفضل(ع) را در فضای باز ببینند. در همین زمان، فرصتی پیش آمده تا با حجتالاسلام سید جلال رضوی، نائب رئیس مجمع نمایندگان حوزه علمیه و نماینده سازمان اوقاف در امور حوزه‌های علمیه، گفت‌وگو کنیم. وی درباره برخی هجمه‌های که از سوی معاندان و وهابیون به آیینهای سوگواری اباعیبدالله(ع) می‌شود، چنین توضیح داد: تحقیقا، فلسفه برگزاری عزاداری امام حسین(ع) بازخوانی اهداف ایشان از شروع حرکت این امام از مدینه به مکه و سپس از مکه به کوفه است. در ادامه نیز سخنان افشاگرانه حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) از کوفه به شام است. با این توضیح دشمن دریافته که ریشه انقلاب اسلامی محرم و صفر است و امروز آزادگی در محرم معنا پیدا می‌کند. در ایران امروز عشق به فهمیده‌ها، همت‌ها، باکری‌ها و... به واسطه توسل به فرهنگ عاشورا به وجود آمده است، پس نباید تعجب کرد که آنها با ابزارهای مختلف بخواهند به این فرهنگ هجمه وارد کنند.
وی متذکر شد: اگر می‌بینیم که یک فتوای مرجعیت می‌تواند دو میلیون جوان عاشق امام حسین(ع) را آماده جهاد و شهادت کند، موضوعی است که به شدت معاندان را به وحشت می‌اندازد. درضمن در عزاداری‌های امام حسین(ع) است که نقاب از چهره‌های معاویه‌‌های زمان برگرفته می‌شود، به همین دلیل کسانی که منافق و تفرقه‌افکن هستند، به شکلی می‌خواهند که مانع برگزاری پرشور عزاداری عاشورا شوند.
اقامه عزدارای امام حسین (ع) سه بعد دارد
وی اضافه کرد: فلسفه اقامه عزاداری امام حسین(ع) سه بعد دارد. ابتدا مصیبت امام حسین(ع). دوم عرفان که به واسطه عزاداری امام حسین(ع) حاصل و همچنین سبب به وجود آمدن ارتباط عاطفی می‌شود. سوم پیام عاشوراست. این سه بعد در کنار هم است که معنا پیدا می‌کند. با این توضیح نباید انتظار داشت تا زمانی که مصیبت امام حسین(ع) درک و با آن ارتباط قلبی برقرار نشود، بتوان انتظار داشت که پیام این امام عزیز اشاعه داده شود.
وی تاکید کرد: برخی قلم به دستان مزدور وجود دارند که سعی می‌کنند با قلم‌هاشان، برخی از مسائل را که سیره اهل بیت(ع) است زیر سوال ببرند، چون می‌دانند این راه امام حسین(ع) است که هدایت‌گر است؛ پس باید با زیر سوال بردن آداب ظاهری عاشورا، زمینه‌ای را فراهم بیاورند تا پیام این قیام از یادها رود تا در ادامه قدرت‌های بزرگ و استعمارگر زیر سؤال نروند.
عبدالله مسرور، مداح و تعزیه‌خوان استان فارس، نیز در گفت‌وگو با ایکنا گفت: من نزدیک ۶۰ سال است که مداحی و تعزیه‌خوانی می‌کنم. این اتفاق نیز از سن کودکی آغاز شده است، چون از کودکی تعزیه‌خوانی در خانواده ما رواج داشت، البته تعزیه‌خوانی و مداحی تنها یک عادت سنتی در خانواده ما نبود، بلکه یک عشقی بود که ما را به خود وابسته کرده است.
وی افزود: عشق به امام حسین (ع) نباید تنها در کلام مداح یا تعزیه‌خوان وجود داشته باشد، چون تا زمانی که آن فرد خود به پیام‌های عاشورا وفادار نباشد، مداحی و تعزیه‌خوانیش نیز بر دل مخاطب نخواهد نشست. این عشق واقعی را در شهرهای کوچک بهتر و بیشتر می‌شود مشاهده کرد، چون مردم از احوال تعزیه‌خوان‌ها و مداحان با خبر هستند، بنابراین کسی اگر بخواهد راه را به غلط بپیماید، با عکس‌العمل شدید مردم رو‌به‌رو می‌شود.
مسرور درباره برگزاری این آیین نیز چنین گفت: باید از برگزاری چنین آیینی حمایت کامل شود تا در آینده به شکل جدی‌تر شاهد برگزاری این قبیل برنامه‌ها باشیم. این مسئله دو بازخورد مثبت دارد. ابتدا اینکه مردم را با آیینهای دیگر مناطق آشنا می‌کند و در ادامه برگزاری این رویداد به نوعی سبب اشاعه فرهنگ حسینی می‌شود.
همچنین در این برنامه چند آیین سوگواری دیگر از استان‌های قزوین و چهار محال بختیاری نیز اجرا شد و تماشاگران حاضر در مراسم تحت تاثیر آیینهای عزداری قرار گرفته و به نوعی با آن همراهی می‌کردند.
متین رضوانی‌پور، قاری این مراسم، درباره ویژگی‌های این شکل از قرائت به ایکنا چنین توضیح داد: من از سال ۸۳ کارم را در حوزه پژوهش نوحه‌های اقوام ایرانی آغاز کردم، اما از همان دوران، وقتی به شهرها یا روستاها سر می‌زدم، می‌شنیدم که کلام‌الله با سبک زیبای محلی خوانده می‌شود. از همان زمان سعی کردم که خود این نوع تلاوت‌ها را فراگیرم و به نوعی مبلغ چنین سبکهای زیبایی باشم.
وی افزود: تلاوت‌هایی که این روزها می‌شنویم و به نوعی در آنها سبک عبدالباسط و منشاوی ومصطفی اسماعیل و قاریان دیگر تقلید می‌شود، الحانی است که نهایتا ۶۰ سال است که وارد ایران شده، بنابراین جای سؤال است که چرا پس از گذشت این مدت کوتاه، سبکهای محلی خود را در تلاوت کلام خدا فراموش کرده‌ایم. با توجه به این موضوع با انگیزه اینکه بتوانم دوباره این شکل از تلاوت را در بین مردم رایج کنم سعی کردم تلاوت‌های محلی را آموخته بعد آنها را ترویج دهم.
اجرای آیین سوگواری «چاق و چاقو»
در مراسم روز گذشته پس از تلاوت کلام‌الله گروهی با عنوان «چاق و چاقو» از اصفهان به روی سن آمده و آیینی محلی را در سوگواری اباعبدالله(ع) اجرا کردند. کار زیبای این گروه و سادگی و اخلاصی که در کارشان وجود داشت، سبب شد که بسیاری این برنامه را با چشم گریان ببینند. پس از این اجرای زیبا، محمد صادق دهناوی، معاون فرهنگی – آموزشی شهرداری منطقه ۵، پشت تریبون قرار گرفت و با بیان اینکه ایرانیان خوانخواه امام حسین(ع) هستند، گفت: از زمان مختار تا به امروز این ایرانیان هستند که همیشه خونخواه امام حسین(ع) بوده‌اند. ایرانیان یادآوران آخرالزمانی اباعبدالله(ع) هستند برای همین هر آنچه داشته باشند بر طبق اخلاص می‌گذارند تا برای بقای فرهنگ عاشورا هبه کنند.
وی افزود: عشق مردم ایران تنها شور نیست، بلکه شعوری است که مردم را به شعور واداشته. در کلامی ایرانیان اهل بیت و امام حسین(ع) را شناخته‌اند و برای همین در عزایش شور نیز می‌گیرند. در حقیقت می‌توان گفت که شور و شعور در فرهنگ حسینی توأمان با هم است که نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد، پس اگر در این زمینه زمزمه‌هایی نیز شنیده می‌شود، از روی بدخواهی رخ می‌دهد.
آیین دیگری که در این مراسم اجرا شد. یکی از قدیمی‌ترین بخش‌ها تعزیه‌خوانی است که از آن به عنوان «زره‌پوشی» نام می‌برند. در این بخش زره‌پوشی حضرت مسلم(ع) اجرا شد. در این زمینه یک نکته را به عنوان نقد می‌بایست مورد توجه قرار داد، چون برخی اصول ابتدایی در تعزیه‌خوانی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. برای مثال در این زره‌پوشی، فردی که برای اجرای این قسمت انتخاب شده بود، پیرمردی بود که به هیچ‌وجه با سن حضرت مسلم(ع) همخوانی نداشت، البته ممکن است این توجیه به کار برده شود که کم شدن تعزیه‌خوان‌ها سبب چنین امری شده است.
حجتالاسلام کردستانی، امام جمعه سابق دماوند نیز در این مراسم دقایقی به ایراد سخن پرداخت. وی در بیاناتی تصریح کرد: در حج تمتع کشور عربستان میزبان سه میلیون حاجی است. برای این تعداد نیز امکانات مختلف لحاظ می‌شود، اما در اربعین امام حسین(ع) شهر کوچک کربلا پذیرای ۱۱ میلیون زائر بود. ابن تعداد نشان می‌دهد که چگونه شیعیان به اباعبدالله(ع) عشق می‌ورزند.
غیرت دینی شعیان دلیل برتری در حرکت‌های انقلابی است
وی افزود: این‌گونه حضورها، یک مطلب مهم را برای جهانیان روشن می‌کند؛ اینکه شیعه با اینکه به لحاظ تعداد در میان مسلمانان در اقلیت است، اما زمانی که حضور و غیرت دینی و انقلابی نیاز است، در خط اول حضور دارد. این مهم نیز تنها به مدد فرهنگ عاشورا به وجود آمده است.
کردستانی دلایل برتری کیفی شیعیان را در جهان چنین برشمرد: اگر امروز شیعیان در جهان حضور جدی دارند به سه دلیل است؛ ابتدا اینکه رهبران و بزرگان (چهارده معصوم) ما عاری از گناه و معصوم هستند. دوم، وقتی بزرگان دعوت به جهاد می‌کنند، خود در خط اول این جهاد هستند. گواه این ادعا نیز امام حسین(ع) است. سومین دلیل نیز به ارتباط رهبران دینی ما با سرچشمه وحی برمی‌گردد که سبب شده، آموزه‌ها و راهنمایی‌های آنها برای تمامی زمان‌ها کارکرد داشته باشد.
پس از سخنرانی کردستانی، مردم حاضر در سالن سینمای فرهنگسرا فردوس به حیاط فرهنگسرا رفتند تا تعزیه حضرت ابوالفضل(ع) را در فضای باز ببینند. در همین زمان، فرصتی پیش آمده تا با حجتالاسلام سید جلال رضوی، نائب رئیس مجمع نمایندگان حوزه علمیه و نماینده سازمان اوقاف در امور حوزه‌های علمیه، گفت‌وگو کنیم. وی درباره برخی هجمه‌های که از سوی معاندان و وهابیون به آیینهای سوگواری اباعیبدالله(ع) می‌شود، چنین توضیح داد: تحقیقا، فلسفه برگزاری عزاداری امام حسین(ع) بازخوانی اهداف ایشان از شروع حرکت این امام از مدینه به مکه و سپس از مکه به کوفه است. در ادامه نیز سخنان افشاگرانه حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) از کوفه به شام است. با این توضیح دشمن دریافته که ریشه انقلاب اسلامی محرم و صفر است و امروز آزادگی در محرم معنا پیدا می‌کند. در ایران امروز عشق به فهمیده‌ها، همت‌ها، باکری‌ها و... به واسطه توسل به فرهنگ عاشورا به وجود آمده است، پس نباید تعجب کرد که آنها با ابزارهای مختلف بخواهند به این فرهنگ هجمه وارد کنند.
وی متذکر شد: اگر می‌بینیم که یک فتوای مرجعیت می‌تواند دو میلیون جوان عاشق امام حسین(ع) را آماده جهاد و شهادت کند، موضوعی است که به شدت معاندان را به وحشت می‌اندازد. درضمن در عزاداری‌های امام حسین(ع) است که نقاب از چهره‌های معاویه‌‌های زمان برگرفته می‌شود، به همین دلیل کسانی که منافق و تفرقه‌افکن هستند، به شکلی می‌خواهند که مانع برگزاری پرشور عزاداری عاشورا شوند.
اقامه عزدارای امام حسین (ع) سه بعد دارد
وی اضافه کرد: فلسفه اقامه عزاداری امام حسین(ع) سه بعد دارد. ابتدا مصیبت امام حسین(ع). دوم عرفان که به واسطه عزاداری امام حسین(ع) حاصل و همچنین سبب به وجود آمدن ارتباط عاطفی می‌شود. سوم پیام عاشوراست. این سه بعد در کنار هم است که معنا پیدا می‌کند. با این توضیح نباید انتظار داشت تا زمانی که مصیبت امام حسین(ع) درک و با آن ارتباط قلبی برقرار نشود، بتوان انتظار داشت که پیام این امام عزیز اشاعه داده شود.
وی تاکید کرد: برخی قلم به دستان مزدور وجود دارند که سعی می‌کنند با قلم‌هاشان، برخی از مسائل را که سیره اهل بیت(ع) است زیر سوال ببرند، چون می‌دانند این راه امام حسین(ع) است که هدایت‌گر است؛ پس باید با زیر سوال بردن آداب ظاهری عاشورا، زمینه‌ای را فراهم بیاورند تا پیام این قیام از یادها رود تا در ادامه قدرت‌های بزرگ و استعمارگر زیر سؤال نروند.
عبدالله مسرور، مداح و تعزیه‌خوان استان فارس، نیز در گفت‌وگو با ایکنا گفت: من نزدیک ۶۰ سال است که مداحی و تعزیه‌خوانی می‌کنم. این اتفاق نیز از سن کودکی آغاز شده است، چون از کودکی تعزیه‌خوانی در خانواده ما رواج داشت، البته تعزیه‌خوانی و مداحی تنها یک عادت سنتی در خانواده ما نبود، بلکه یک عشقی بود که ما را به خود وابسته کرده است.
وی افزود: عشق به امام حسین (ع) نباید تنها در کلام مداح یا تعزیه‌خوان وجود داشته باشد، چون تا زمانی که آن فرد خود به پیام‌های عاشورا وفادار نباشد، مداحی و تعزیه‌خوانیش نیز بر دل مخاطب نخواهد نشست. این عشق واقعی را در شهرهای کوچک بهتر و بیشتر می‌شود مشاهده کرد، چون مردم از احوال تعزیه‌خوان‌ها و مداحان با خبر هستند، بنابراین کسی اگر بخواهد راه را به غلط بپیماید، با عکس‌العمل شدید مردم رو‌به‌رو می‌شود.
مسرور درباره برگزاری این آیین نیز چنین گفت: باید از برگزاری چنین آیینی حمایت کامل شود تا در آینده به شکل جدی‌تر شاهد برگزاری این قبیل برنامه‌ها باشیم. این مسئله دو بازخورد مثبت دارد. ابتدا اینکه مردم را با آیینهای دیگر مناطق آشنا می‌کند و در ادامه برگزاری این رویداد به نوعی سبب اشاعه فرهنگ حسینی می‌شود.
همچنین در این برنامه چند آیین سوگواری دیگر از استان‌های قزوین و چهار محال بختیاری نیز اجرا شد و تماشاگران حاضر در مراسم تحت تاثیر آیینهای عزداری قرار گرفته و به نوعی با آن همراهی می‌کردند.
مرجع : ایکنا
